Katalog

Meme kaybının yarattığı soranlar Dr Stdıka Kurul*, Dr Maktav Dınçer**, DrErkan Topuz " * Bu memenin arJtasmda bir kadtn var! Nevval Sevindi eme kdiısen kadınlarda gorulen turn kanserlenn uçte bırını oluşturuyor Amerıka Bırleşık Devletlerı nde 8b yaşına kadar yaşayan her 9 kadından bırmde hayatları nın bır donemınde meme kanserı gelışe cegı ongorulmektedır Gorulme sıklığı nedenı üe meme kanseı ı bır halk sağlıgı sorunu olarak kabul edıldı erken tanı ıçın mamograü (meme fîlmı) ve ultrasonografı gıbı tarama yon temlerı gelıştırüdı halkı büınçlendırme programlan (rısklı grupların anlatüması kadmm kendı kendını muayene etmeyı oğretme vb) oluştıuuldu Bımlara paralel olarak meme kanse rının erken donemde farkedıkne olasüıgı yukseldı rahı) kanserlı dokunun çıkarümasıdır Ancak bu her zaman mumkun olmuyor memenin ta mammın alınması bazen kaçınılmaz hale gelıyor Bu krıtık noktada plastık cerrahı kaybedüen memenin yerıne yenıden meme yapılması ımkânını sunmaktadır Mastektomı sonrası meme rekonstnıksıyonu (MSMR kaybedılen memenin yenıden yapılması meme onarımı) adı verılen bu ışlem kıme ne zaman ve nasıl yapılır sakıncalan var mıdır9 Gelışmış ulkelerde meme kanserı ıçınde genel cerrahı medıkal ve ladyasyon onkolojısı uzmanldrının yanı sıra plastık cerrahlann da bulundugu bır ekıp tarafindan tedavı edılır Bu etap amelıyat oncesı ha&tayı degerlendırır ve her bır hasta ıçın en uygun tedavı seçenegını belırler Gelışmış goruntuleme yontemlerı ve aynntılı patolojı raporlarına ek olarak son zamanldrda meme kanserınde de uygulanan kanser hucrelerının koltuk altında ük yayüdıgı lenf bezının tespıt edılmesı yontemı (sentınel bekçı nobetçı lenf bezı bıyopsısı) hasta ıçın oncelıklı olarak en uygun cerrahı ve yardımcı tedavı şekıllerırun tespıtme ımkân verır hakkında aynntüı bılgı vermek ve seçımı hastaya bırakmaktır Hastaları MSMR ıçın zorlayıcı bır tutum ıçerısıne gır mek ılerıde oluşabılecek sorunlaı sırasında hastanın pışmanlık duymasına ve hekımını suçlamdsına neden olabılır Hekım hastanın gerekaınımlerını ve arzulannı ıyı anlamalı hastanın luhsal durumunu tumorun evresını ve rekonstruksıyon olasılıklarını da goz onunde tutarak bır karar vermelıdıı Plastık cerrah rekonstruksıyona aday olan hasta üe uzun ve aynntüı bır goruşme yapmalı var olan rekonstruksıyon seçeneklerını bunlarm avantaj ve dezavantajlannı ve ola sı yan etkılennı (komplıkasyonldrını) açüdamalıdır Çeşıtlı şekü ve fotograflann gosterümesı hastanın yapüacak ışlemı da ha ıyı kavramasına ve beklentüermın daha gerçekçı olmasına yardımcı olacaktır MSMR ne zaman yapılmalı? Amelıyat oncesı degerlendırmede hastanın memesının alınmasına karar verüdı ıse anında MSMR yapılabüıı mı? Bu sorunun cevabı teknık olarak evettır Ozellıkle meme derı&ımn korundugu mastektomı yontemmde memenin alındıgı sırada Meme onarımı tartışması yenıden meme yapüması ışlemı teknık olarak çok daha kolay Meme onarımı uzerınde oldukça tartışılan ve araştırma hale geldı yapılan konulardan bırısıdır Onarımm meme tumorunun do Çok sayıda araştırma anında rekonstruksıyonun guven ğal bıyolojık seyrını degıştırebüecegı ek cerrahı gırışımlerın bklı bır yaklaşım olduğunu desteklıyor Anında yapüan MSMR bagışıklık sıstemını zayıflatarak tekıarlama oranlarını arttırabıhastanın psıkolojık olarak daha az etküenmesının yanı sıra, lecegı ve bunlaım saptanmasmı engelleyebüecegı tartışma teknık olarak da daha ıyı estetık sonuç veı ıı tek amelıyat ve laıın merkezındekı sorulardır tek anestezı hem amelıyat travmasını azaltır hem de malıyetı Genel cerrahı amelıyatlarında yapılan değışıklıkler (daduşurur ha sınırh cerrahı ve meme densının korunması) onarım yon Temel amaç Anında MSMR belırtüen olumlu yonlerıne karşın he temlerının gelışmesı meme kanserının bıyolojık seyrının daButun kanserlerm cerrahı tedavısınde oldugu gıbı me nuz meme kanserı tedavısının standart parçası deö^ldır Bu me kanseılerınde de temel amelıyatın yapüma sıklıgı amaç tumorlu dokunun temız hastanın yaşı gırışımın ya lenmesı ve hastanın hayatının " püacagı merkez ve onkolokurtarılmasıdır Dıger organ ]ik cerrahın meme onanmı kanserlennden farklı olarak W*r' na bakış açısı üe dogrudan meme kanserlı hastaların sıkın J ılışkılıdır Koltuk altı lenf tısı sadecc kanser tanısının yabezlerınde metastaz olma rattığı sorunlar degüdır Meme sı anında rekonstruksıyon mn amehyatla alınması (masıçın bıı engel degıldır antektomı) çogu kadrnda agır psıcak metdstaz varlıgı bu has kolojık etküere sebep olabılı talara radyoterapı gerekebıyoı lecegı üıtımalını oluştumr Onarım yontemı ne olursa Meme kaybı sonıası ka olsun onarım yapümış boldınlarda sıklıkla depresyon ve geye uygulanan radyoterapı başka duygulamm bozukluklaReslm I ; Meme kanserl nedenlyle memesl alınmif hastada sırttan tafinan doku ve altına yeıieftlrllen pro yara ıyüeşmesınde bazı son cınsel ıstek kaybı, beden algı tez lle meme onanmı runlaı ın oluşmasına ve este lamasmda bozulma dışılık ozel ha ıyı anlaşılrnası ve hangı hastaların anında veya geç meme lıklerını kaybetme korkusu hastalığın tekrarlamasına üışkın tık açıdan ıstenmeyen sonuçlann ortaya çıkmasına neden ola onanmı ıçın uygun oldugunun daha ıyı belırlenmesı üe onceendışeler uygun gıysı bulmada guçluk ve suryen şeklınde dı büır Aynca kontrolsuz dıyabet veya yuksek tansıyon üerı kalp kı yülarda meme rekonstnıksıyonuna karşı yoneltüen eleştınşardan uygulanan meme protezlerının yarattığı sıkıntılar gıbı damar hastalıkları şışmarüık dgır sıgara tıryaküıgı bağ do ler gıderek azaldı bır dızı psıko sosyal sorunlar gozlenmektedır kusu hastdlıkları gıbı dahılı hastalüdarm varlıgında MSMR nun Araştırma sonuçlarının MSMR yapümasını destekler nı geç donemde yapümasının daha yaraılı olacagı gerçektır telıkte olması ozellıkle genç kadınların bu amelıyatı daha faz Duygusal ve kırılgan Geç rekonstruksıyonun bır dıger olumlu yonu de re la talep etmesıne yol açtı ve çogu kanser merkezınde MSMR Yaşamın kınlma noktasının bu kadar yakınında olduğu konstruksıyon yontemlerını ve sonuçlarını hasta üe dahd ay gunumuzdp meme kanserı tedavısının bır parçası halme gelnu ansızın gormek çok yonlu sorunlarla baş edebılmek ve rıntüı bır şeküde tartışma olanagını tedavı ekıbıne sağlamasıdı Meme onaıımı yukarda sıralanan psıkolojık bozukluklan 'hayatı yaşamaya deger kılmaya çalışmak çogu zaman ka dır Ayrıca, kesın patolojı sonucunun elde edürnış olması uy azaltmaktd ve hastaların ruhsal dunımlannı guçlendırerek dınları daha duygusal ve daha kırılgan hale getırıyor gun onarım yontemının daha dogru olarak belırlenmesıne ve hastalıkla daha ıyı mucadele etmeleıını sağlamaktadır Bır Kanmı bu halıyle de kabul edıyorum dıyen eşlerın hastaya hastalıgı hakkında darıa net bıı bügı verılmesıne olaaraştırmaya gore MSMR uygulanan hastaların %76'sı yapılan 'hayatmı bıraktı memesınm peşıne duştu dıyen yakın çevrenın nak verır rekonstruksıyonun kendüerıne hastalıkları üe mucadelede ve' 5 yıldan once meme yapılmaz hanım dıyen bazı hekınıle Burada dıgeı bır onemlı nokta ıse kesın patolojı sonuyaıdımcı olduğunu soyledüer rm çapını daralttığı daırede sorunu dıllendıımek ve çozum cuna gore karar verüen ek tedavılerdır Radyoterapı uygulanGunumuzde meme kanserının tedavısınde dc onemlı değışıklıkler oldu Hastaların buyuk bolumunde hastaügın et ken evrelerde yakalanması radyoterapı ve kemotprapı yontemlerınde kaydedılen gelışmeler sonucuııda oncelerı uygulanan genış amehyatlar yerını daha fazla meme derısı (meme derısı koruyuru) ve meme dokusu (meme koruyuru) korumaya yonelık amelıyatlara bıraktı Ayrıca dunyada degışen değerler sıstemme paralel olarak hekrmlerın ılgısı meme kanserıru tedavı etmenın yanı sıra hdstalarm yaşam kalıtesını korumaya ve hatta yukseltmeye yoneldı aramak, bazen neredeyse ımkânsız hale gelıyor Kadınınneyı nasıl ıstedığım keşfetmeyı kendını tanıma yı ve çevıeyı daha saglıklı dlgılamdsını sağlayacak psıkıyatrı destegı onerısı ıse çogu zaman hem yakınları hem de hasta nın kendısı tarafindan gerı ıtümektedır Meme onarımıhasta seçimi Cenel olarak mastektomı yapüacak ya da daha onceden mastektomı uyguldnmış olan her kadın potansıyel MSMR adayıdır Ancak mastektomı sırasında MSMR amelryatlarını erken evre tumoru olan hastalara uygulamak yonunde genel bır egüım vardır Dığer hastalaıda bu amelıyatın en azından daha üerı bır tarıhte gundeme alınması bırçok cerrah tarafın dan daha akücı bır yaklaşım olarak kabul edılmektedır Bura da tedavı ekıbıne duşen gorev hastalara MSMR amelıyatlan ması gereken hastalarda MSMR radyoterapı somasma bııakı larak, yan etküer ve dolayısıyla ıstenmeyen sonuçlar engellenmış olur (Resım 1) MSMR ameliyat yöntemleri Mastektomı sonrası ıdeal bır meme rekonstruksıyonu yontemı aşagıdakı ozellıklerı taşımalıdır * normal meme gorunumunde ve dokusunda bır meme oluşturulabümelı, * dıger meme üe sımetrı sağlanabümelı, Cerrahla pazarlık Bu sorurüarla kaışüaşacagını büen tahmın eden ya da duyan bır gnıp kadm memesını feda etmemek ıçın cerrahı üe pazarlık yapar Meme kaybma karşı talep edılen amelıyat şek lı memenin bır bolumunun korunarak (meme koruyucu cer 803/10