Katalog

Boğazlarda yeni bir balık türü Kirlenme sonu Gasterosteus adeatus Cövde formu Ince, yanlardan haflfçe basık, kuyruk yüzgecl sapı Ince, cu eksilen türağız açıklığı yukarı balerin yerine kan, yaklafik 71 Icm denizlerimizde boylarında blr balıktır. yeni balık türCaliamalandan ionra leri hayat 6 adet, 3., 4., ve 6. buluyor Plakda dlkenler bulunur. Yanal çlzglsl üzerl de kemlksl plakalarla örttilüdür. Sırt yüzgeclnln baş tarafında bağımsız, hareketll 2 adet dlken ve kann tarafında kuvvetll ve sert 1 adet dlken bulunur. (tesblt edllmlf türde kandakl dlken tayıu (V) 3 adettlr.) renkleri ureme perlotlannda değlflkllk göstermekle blrllkte, sırt taraflan mavlgrlden, zeytunl yesi le doğru olablllr. Kann tarafı gümüsldlr. YUzgeçlerl şeffaftır. 002 Mdit ayı başlann da 07Pİhkle "Kıreçburnu balıkçı barındğı" ve Beykoz 'Dalyan cafe" onlerınden denıze bdkanlaı eğeı bıraz dıkkatlıyse ler, denızde suruler halınde yuzen yaklaşık 7 lOcm boyundakı balıklan gormuşlerdır Bu boyda bcdıkların oluştur duğu yoğun surulerın Boğaz sa hülermde gorulmesı olağandışı oLmamakla beraber ışın ıçıne gıııldığınde bu seferkı surulerı oluşturan balıklann ılk defa Boğaz sahıllerımızı zıyaret etmış olmala n onlara nddı bır ayncalık tanımayı gerektırıyordu Esasolaıakbıı tatlısu formu olarak tanınan Turkçe ısmı ıle Dl KENCE BALIĞI Gasterosteus aculeatus aruleatus Lınna eus 1758 bılındığı kadan ıle daha oncekı senelerde zıyaretı ıle Istanbul Boğazmı şereflendırme mıştı Bır tatlısu formu olmasına ramen 'diddrom yarıı tatlısu ve tuzlusular arasında zaman zaman geçış yapabüen bu balık Istanbul çevresrndekı denıze açüan tatlısuların dsuı kuletünıesı sonucu ya ortadan kalkmış ya da halıhazırda bulunduğu tatlısu rezervlerı nın ızole olup denıze açümamaları dolayısı ıle ydşadıkldrı ortdm ıle denızler arasındakı baglantılarını koparmış hdldeydıler Bunlara ek olarak belkı de Dünya rekorları yoksa şans işi mi? ısan ayı Londra maidtonunu 2 saat 5 dakıkada tamamlaya ıak kazanan Khalid Khannouchi dunya rekorunu da 4 saruye farkla kırdı Ardştırmacüar şırrıdı bu ve benzeri atle tık ıekoılaıda guç ve yetenekten çok şansın buyuk bır payı olduğunu one suruyor Almanya'ddh Julıch Araştuma Merkezı uzmanlanndan Daniel Gembris aralaıında 200 metre 1500 metre VP maratonundd yeı aldığı atletızm karşılaşmdldrının uçte ıkısuıde &oıı on yüdır geıçek leşen rekorldrddkı aıtısm geıçekte atletlerdckı gclışmeden degıl yalnızca ıstatıstıksel nedenlerden kaynaklandığını one suruyor 19801989 yüları aıasmda tum dunyada gerçekleştırüen atle tızm karşüaşmalaıırun sonuçlarından yola çıkan araştırmacüar daha ıyı eğıtım yerme yalnızca ruzgâr, ıklını ve yukseklık güaı elde olmayan etmenlerden kaynaklaridiı performanstakı gehşıguzel değışım lere dayanaıak gelecekte elde edüecek sonuçlarla ügılı kestırımler de bulundu 19901999 yüları arasında elde edüen sonuçlaım uç aşağı beş yukdrı eşıt olduklaıı goruldu Manchester Mctropolıtan Unıveısıtesı nde spor büım araştırmafii yapan Alberto Minetti de bıreym fızıksel ozellüdermde ya da peıfoırnansında heılıangı bıı yelışme olmadan da yeni rekorların kırüacağına düdcat çekerek Gembris ıle aynı goruşu paylaştıgını drle getırıyor Bıreyın performansı, hava koşıülan, daha duyarlı kronometıeleı ya da koşu ayak kabüarındakı yenüüdere bağlı olarak ırklara gore bıraz fark edıyor ve bu fark da sonunda rekorlar kırabılıyor Dalıası rekoı kııma ola sılıgı olan ırkların sayısı da gıderek artıyor N 2 en ılgınç yan yakın çevremızde buguııe kadar tesbıt edılmemış olan ve Gasterosteus aculeatus ddn 3 dıkenlı ventral (kaıın) yuz gecı üe ayrılan bır alrturun (tam dnlamı üe kesınleşememış ol makla bırlıktp Gasterosteus aculeatus vvıllidmsonı Gıraıd 1854) oluşturduğu suruler olması bu olayı bıraz daha ügınç bır hale getırıyordu Yazılı kaynaklara gore At lantık okyanusu ve kıyılarınddkı tdtlısular kokenlı olan G a wıllı amsonı nın suldnmızda gorulmesı hatta bu tuıun yakın çcvremız dekı tatlı sularda da bugune kadaı rapor edılmemış olması an cak her şeye rağmen bu kadar ıntensıf suruler halınde Boğazda bazı bolgelerde gorulmesı Marmara denızı ve bağlı Boğazların dınamık tur çeşıtlıherı açısından oldukça ılgınç bır duıum oluştur maktadır Bılındığı uzere sularımız daha oncekı senelerde de Rapa na thomasıana Mnemıopsıs leıd yı Lamınarıa rodrıguezıı gıbı yabancı bırçok formun ıstılasına ug ramış, onlara ev sahıplığı yapmış tır 80 h senelerın ortalarından ıtıbaren gıttıkçe artarak gunumu ze uzanan kirlenme kokenlı değışımlerın de yadsınamaz bır şekıl de etkı yaptıgı Marmara denızı sıstemı dunyada çok nadır goıu lebılen tuı çeşıthlıcji' zengınlığım yeni turlenn lehıne gunden gune kaybetmektedır Heı nedense kulenmenın doğal sonuçlan dışında her turlu spekulatıf sonuca dayandırüan "tur çeşıtlılığı azaldıkça ortamdd bulunan canlılann fert adetierınde artış gorulmesı' gerçegı bır sorıurı başlangıcı ye rme gelışme/yenılenme olarak nıtelendırılebılmektedır 2002 senesı Mart ayı boyunca ozellıkle Buyukdeıe koyu ve PaşabahçeBeyko7 koyunda yogun bıı şekılde ddğüım goste ren ve ayın sonlaıına doğru bılınmeyen bır yone doğru goç ede rek ortadan kaybolan Gasterosteus acleatus sbp nın mutlaka onu muzdekı senelerde de ızlenerek kokenı ve hedefı olan tatlısu sıste mının bulunması gerekmektedır Eğer bu turun de dığeı ı&tılacı tuılerın buyuk bır çoğunluğu gıbı aktıf tdşıma yolu üe (orn Sıntıne sulan) geldığı tesbıt edüırse gerı ye kalan tur çeşıüüığının koıun ması ıçın tedbırler almak gerekecektıı Kirlenme sonucu eksüen turlenn rekabet baskısı olmaksı zın sulanmızdd yayılacak yem turlenn yaıatacağı problemler, üerıde kırlemneııın bıre bır yapacağı tahrıbatı bıle aşabılecek nı teükte oldbılıı Bu da hıç kuçum senmemesı gereken bır olgudur * Hıdrobıyolog Karşı görüş Avrupa Atletızm Bırlıgı teknık başkanı Ivan Khodabakhsh ıse rekor kırma olgusunun salt şansa bağlı olduğu goruşune karşı çıkarak"Şans eserı rekor kırrnak eslosm den çok daha guç yorumunu yapıyoı Khodabakhsh, 7aman ve mesafelerı aşma nın gıderek guçleşmesıyle dunya çapında kı atletlerın sıradışı bır performans sergılemek amacıy la yanşma sıra sında tum çabalarını tek bu rekor kırma gı Rekor kırma rışımıne odakolasılığı olan ladıkların: one ırkların en suruyor Etıbaşka gelenl yopyalı uzun zencller. mesafe koşu cusu Haile Gebrselassiye yı ornek gostererek 1997 yüında Zunh'te 5000 rnetıe rekoıunu kumayı tasarladığını ve kalbın atış hızını ayarlayan aygıtlar sayesınde hedeflenen hızı tutturabüdıgını belırten Khodabakhsh bu tur profesyonel bır hazırlıkta gerçekte hıçbır şeyın şansa bıidkümadığına dıkkat çekıyoı Araştırmayla ortaya konan rekorlar atletlerın bırçok spor etkuüıgınde fızıksel bır lımıte ulaştüdaıuu yalruzca doruk noktaya ulaştüdannda meydana gelen mınık dalgalanmalar sayesınde daha oncekı rekorlann kmlabudıgını oriaya koyuyoı Khodabakhsh uzun atlama, yüksek atlama ve teknığe da yalı otekı spoı etkınlıklerınde gosterüen performansta korkunç bu durgunluk yaşandığını disk ve çekiç atmada da kımsenm 80'ler dekı rekora ulaşamadığını ıtuaf edıyor Tcibıı oncekınden daha ıyı bır atlete rastlama olasüığmın heı zaman var olduğu, ust sınırın büınmedığı de belırtüıyor ~\ Denlzel dladrom ve Izole tatlısu formu olarak Ikl grup Içerslnde bulunan bu balığın dladrom formu, özelllkle Hkbaharda büyük sürüler hallnde denlzlerden tatlısulara göç ederler. Tatlısularda gellşen genç blreyler yal ortolflnndon yaı ıonuna kadar tekrar denlzlere göç ederek büyük sürüler olustururlar. izole tatlısu formlan Ise, denlze geçlt bulamadıklanndan hayatlannın tüm evrelerinl tatlısularda tamamlarlar. Erkek blrey bltkl llflerinden hazırladığı yuvarlak yuva benzeri yapının Içlne blrkaç dlslden 796/6 bırakılan yumurtalan dölleyerek blr süre korumasını Ustlenlr. Kuluçka zamanı yaklaşık 610 gün arasıdır. Blrefler 2. yaslarından sonra produktlf hale gellrler. Beslenmelerlnl özelllkle çamur zemlnde larvalar, kurtlar, fcüçUfc kabuktu canlılar olusturur. özelllkle tatlısularda karasal kö kenll böcek ve slnekler ve onlann larvalan Üe beslenlrler. Ekonomlk ofttrak blr öneme sahlp değlllerdlr, Clrcumpolar ve ılıman kuzey yanktirede dağılım gösteririer.