Katalog

Hernando de Soto*: Ozgürlük için toprak reformu iresel yoksullukla mücadele çerçevesinde tartışmaya açılan çözümlerin içinde en ışlerın ıstedıklerı gıbı yunımedığını anlarız Yonetızaman, cüer genellıkle gerı kalmışhklannı kultuıel bır soıun olarak uygulanabilir olanı Perulu Ekonomist Hernando de Soto'nun önerisi. De Soto, yoksul kişilere ele alır 'Keşke benım halkım da lngılızler gıbı olsa, okuüzerinde yaşodıklan toprağın mülkiyet hakkını vermekle, veya toprağı işleyebilecekleri ortamıduzgun gıyımlı ve kurdlldid saygüı olsa' dıye yakınır muş, yaratmakla "ölü" sermayenin zenginliğe dönüştürülebileceğini söylüyor. Kısaca yoksullar,larbu Onlara sorunun kulturel degıl tumuyle hukuk sıstemının yanlış çalışmasından kaynaklandıgını açıklamaya çalışınz şekilde ekonomik faaliyetlere katılabilme şansına kavuşacaklar. Kalkınmakta olan ülkeleri tek Peru'da şunları soyledık 'Bılıyor tek dolaşarak, bürokratik mülkiyet haklarına ilişkin yasaların musunuz kı hukumetınız yılda 28 000 yasa ve tuzuk çıkartıyor Yayeniden nasıl düzenleneceğini anlatan De Soto, yoksulların içinde nı, gune başına 106 yasa duşmek bulunduğu olumsuz koşuliarın en kısa zamanda değiştirilmesi tedır Bu yasa saganagı altındakı ıngerektiğini, aksi takdirde şiddet ve savaşların kaçmılmaz sanlaı ozellıkle yoksullaı yasalaım kendılerıne ne tur yukumlulukler olduğunu söylüyor. New Scientist: Önerinizi açıklaı nusınız? Hernando de Soto: Yaklaşık 4 müyar ınsan yanı dunya nufusunun yuzde 7O'ı dslındd kuresel ekonomıde yeralmıyor Şu dndayuruıluktekı mülkiyet yasaları bu kışılerı mal varlıklarmı kulldrulabılır sermayeye donuşturmele rıne olanak tanıyan ardçlara erışmelerını engelleyerek, katüımcı bır rol oynamalanna ızın vennıyuı Bu engellcre kar şın, yoksullar uı toplam olaıak dunyadakı mal varlıgı bırıkımı 9 3 trüyon dolar degerınde Ornegın Mısır'da Ikıncı Dun ya Sava^ı ndan bu yana yoksulların elınde bulunan gayrı menkul topldmı 241 mılyon doları buluyoı, yanı Mısır'dakı toplam yabancı yatııım tutarının 55 katı Ancak mülkiyet hakkı ıle ılgılı sısteme erısım olanaklanndan yoksun olduk lan ıçm ellermdekı bu değerı gelır kaynagına donuştureımyorlar Bızım arzumuz, bu kışüerın resrru muüayet hakkına sahıp olmalarını sağlayarak mal varlıklarında kılıtiı kalan potansıyelı açıga çıkartmak NS: Bu önerinizi ciddiye alan ülkeler var znı? HDS: Peru Mısır Haıü Füıpınler ve Meksıka bulıkte çalışma onerımızı resmı duzeyde kabul ettı Sırada başka ulkeler daha var, ancak ısımlerını vermek ıstemıyorum, çunku gızlı kalmayı teıcıh edıyorlar Bızımle temas kuranların ısüsnasız hepsı devletın en ust duzey yetkılılerı Alt du zeydekılerle vakıt kaybetmek ıstemıyoruz çunku bızırn amacımız bır beledıyeyı veya bır şırketı degıştumek degıl bır ulusu değıştırmek ğu da bılınçsız Bır devlet yonetıcısmden davet aldığımız raberinde getirir. Bunun aşılması için önerileriniz nedir? getırdığını nasü bılebılıı9' Ortadd çok buyuk bır bılgısızlık oldugu bır geıçek NS: Ulusların hukuk sistemlerini değiştirme konusunda kültürün rolü nedir? 4" NS: Peru'yu değiştirebildiniz mi? HDS: Peıuda tapu kayıtlanyld ılgılı sıstemı turnuyle degıştırdık Boylece ınsanlaıın gayıı menkulu yasal bır sek toı olaıak gormelerını sağladık 300 000'den fazla kışısel ış gırışımını resmı bır dayanağa kavuşturduk Bu da yaklaşık 600 000 kışıye ış ımkânı sagladı ve vergıden 1 2 müyaı ge lır elde ettık Bu ınanılmaz bu gelışme Bu da şu anlama ge lıyoı Bundan boyle ınsanların hukuk sıstemının ıçmde yeı almaları ve veıgı vermelerı kolaylaşacak Ayrıca Peruddkı tum cvlerın yuzde 75'ı uzerındekı mülkiyet hakkıııı yasalaş tırdık Bu çok onenılı bu gelışme Burası şiddet batağına saplanmış bır ulkr> VP hıç kımse hukuk sıstemının ısleılığme manmıyor Şımdı bu tablo de ğıştı ve bunu değıştıren de bızız HDS Kultuıun dogal olaıak çok HDS: Ingıltebuyuk bır rolu vardır Lğer muüarede büe bu sıstem yet haklarına ılışkın kuralları degış 200 yıl once yasal hdtıreceksenız once kulturlerıne bu legeüıümış Gelışme goz aünamz geıekır Bızım gorevı mış ulkelerde çok mız onre halkın arasına karışarak, yaygm bır burakrası resmı olmayan kurallara nasıl uyum gelenegı vardır Burasagladıklarını araştırmak Bu kurdlda burokidsıyı eleştır lar yasal olmamakla bnlıkte kultu mek ıstemıyoruz, run bır yansımasıdır Bunları hukuk çunku onumuzdekı sıstemıne entegre etmek en akıllı engellerden daha çok ca çozumdur Boylece ınsanlar hupolıtıkdcüdr sorumlu kuk sıstemlerıne guven duyar çun Burokrası yasalan uy* Hemando de Soto, Peru'nun başkentl Llma'da bulunan gularnaya yarar eger özguriük ve Demokrasl EnstltUsU'nün bafkanı. "Sermaye ku yeru yasalar daha once kullandıklan sozcuklerı ıçermektedıı yasalar kotuyse ornln Clzl" Itlmll kltabın yazan. NS: Bu deglşikliklerin gerçeknegın motosıklet ehlı leştirilebilmesi için çok partili bir demokrasiye geyetı 300 gunde alınıyorsa ruşvetı teşvık edıyorsunuz dereksinim var mı? mektır Bız şuna kesınlıkle ınanıyoruz kı yozlaşma ıyı bır polıtıka ıle çozulur HDS Hayır demokrasiye gerek olmadıgıru dusunu NS: Yani, gelişmekte olan ulkelerde bugün yoıum Japonya, Tayvan, Guney Kore, Smgapur ve Hong olup bitenler ile, bugünün gelişmiş ülkelerinde bir Kong orneğınde oldugu gıbı pek çok ulke demokratık bır zamanlar olup bitenler arasında çok tertıel bir farkyapıya sahıp değüken toprak reformunu gerçekleştırdıler hlık yok mu demek istiyorsunuz? Ancak mülkiyet hakkı zamanla denıokıasıyo gıden yolu açar çunku surdurulebüır pazar odaklı bır mülkiyet sıstemı HDS: Benrp çok buyuk bır fark yok Fark, tuylu ka ıçın demokrası şarttır Ancak boyle bu sıstemde yatınmcı lem yerıne bugun bılgısdyaı kullanmamız Bu msanlar ıyı lar kendılerını guvencede hısseder yasa yapmayı bır turlu ogrenpmedıler NS: ABD'de, ilk yerleşimciler kıtaya ayak basNS: Kapitalizmin alternatifi var mı? tığı zaıttan mülkiyet hakları kendiliginden yasalaşHDS: Emın degılım Varsa büe ben henuz bümıyotı. Aynı şekilde siz de gelişmekte olan ülkelere mürum Enron gıbı buyluk bır şırketı büe çokerten açgozluluk dahale etmez iseniz, işler kendiliğinden yoluna girnedense bıı turlu onlenemıyor mezmi? HDS: Bence gırer Arıcdk bu arada elımızı kolumuzu baglayıp otutamayız Çunku feodal bıı toplum yapısmdan pazaı ekonomısıne geçış sosyal devrım mtelığı taşu ve be delı çok ağırdır Batıda bu geçış pek çok sosyal çatışmaya ıla dunya savaşına ve bır de soguk savaşa neden oldu Pek çoĞfunun nedenı ıdeolojık çelışkücrdı Aynı hatayı bır kez daha yapmamak ıçın nedemmız çok Onerımız bu geçış su recını hızlandırmak Orneğın Latın Amerıka'nın bazı bolgelorınde otomobıl uretmeyı oğrenmeden uçak uretüıyor, Ge lışmekte olan bazı ulkeleıdekı dıjıtal telefon sıstemlerı Avtupadaküerden daha ıyı Kamu yonetımı konusunda dd nı çın bazı aşamalan bypass edıp, doğrudan hedefe kılıtlen1 meyelım' NS: Bunu engelleyen nedir? HDS: Olayların bılıncmde olmamak NS: Kapitaliıt aistemde yoksulluk kaçınılmaz degil mi? HDS Hıç bır sıstem mukemmel degüdır Yoksulluk tan tumuyle knrtulmak ıstedıgınız zaman sıstemın çalışamaz hale geldığını gorursunuz Inşallah bu gun yoksullugu ve eşıtsızlıgı ortadan kaldıracak sosyal bır ag kurabüırız NS: Gelişmekte olan ü lkelerde mülkiyet hakkını yasal bir temele oturtmak çok hantal bir bürokrasiyi de be793/6 NS: Küreselleşme karşıtlarına göre yoksullugun azaltılmasının önündeki en büyük engel çok uluslu şirketlerdir. Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? HDS: Bunun turnuyle dogıu olduğunu duşunmuyo ıum Bazı durumlarda çok uluslu şırketlerın pek çok msand fırsdtlar yarattığıru goruyorum Kureselleşmeye karşı çıkan lar haklı noktalara parmak basıyorlar dncak bu konulan tartışmaya açmalıyız Tartışmayı hemen başlatmalıyız yok sa bu protestolar can kaybına neden olacak Reyhan Oksay New Scientist 27 Nısan 2002 NS: Politikacılaı da mı bilinçsiz? HDS: Evet pohtıkacılar da halkın buyuk bır çoğunlu