Katalog

Modern köleliğin sosyal psikolojisi Sosyal psikologlar dünyada köleliğin bittiği yönündeki yaygın görüşe katılmıyor; köleliğin günün koşullarına göre evrim geçirerek, tüm acımasızlığı ile devam ettiğini söylüyorlar. Yuzyü'da pek çok ınsana köleliğin hala devam etugını ogrenmek şaşırtıcı gelebılır Aslında tum ulkeleıde bır ınsanı sahıplenmek ve o kışının tum yaşamını kontrol altında tutmak kagıt uzerınde yasaklanmıştır Ancak yasalar ne yazık kı kolelıgı engelleyemıyor ve hâlâ pek çok ınsan kole gıbı çalıştnlı yor Uluslararası kuruluşlann ve sıvıl orgutlerın raporlanna gore dunyada 27 mllyon insan köle konnmunda. Yasalan hıçe sayarak ınsanlan kole gıbı çalıştıranlar bu gucu nereden buluyorlar9 Şaşırtıcı olan, bu gucun ozgurlugune kavuşmuş eskı kolelerı bıle gerı dondurecek kadar şıddetlı olması Işte sosyal psıkologlann açıklamakta zorlandıklan soru dabu Insan ılıskılerımn en eskı ve en ınatçı şeklı olarak toplumlann hemen hemen tu munde, tarıhlerının bır donemınde gorulen kolelık, bugun hâlâ tam anlamıyla anlaşümış degü Amerıkan Iç Savaşı'ndan oncekı do nemde ozellıkle sıyahlan hedef alan kolelık konusunda çok sayıda çalışma yapümış ama nedense dığer kolelık tıplen konusuna pek fazla degmılmemıştır Bu orumcek sulalesıne ılışkın tum bügılerı soyu tukenmış bır orumcek uzerındekı çalışmalara dayandırmaya benzıyor Bu nedenle bugunku bılgısızlık duzeyımızle dunyada kolelıgın tumuyle ortadan kalkacagmı beklemek ancak aşırı ıyımserlıkle Kolelık: Somurunu en uç n < 21 açüdanabüır Yeni kölelik Büım adamlan bugun kolelegın buyuk bır deguşım geçırdıgını ve kole sayısının artgını belıriıyor Kolelık de orumcek gıbı, de ekonomının karanhk koşelerını mekan tutarak gızlıce ağlannı oruyor Son yıllarda gazetecı ve sosyal yardım çalışanlan bu konuda çok sayıda ornegı belgelerle gozler onune sen yor Insan kaçakçıbgı organıze suç orgutlen tarafindan zor kullanarak ulkelennden ınsan kaçırma Avrupa ve Guneydogu Asyada gıderek cıddıleşen bır sorun halıne gelıyor Batıdakı ekonomık ursatlann cazıbesıne kapılan pek çok ınsan, kaçakçüara yuksek mıktarlarda paralar odeyerek gızlıce sınırlan aşmak ıstıyor, ancak kendılermı seks hcaretı veya emek tıcaretı yapan aracüarın ebnde buluyor Bazılan ıse zorla kaçırüıyor Bazı bolgelerde, ozellıkle Brezılya ve Batı Afrıkada, ışçıler sozleşme yapmaya ıkna edılıyor ancak daha sonra ulkenın ucra bır koşesındekı plantasyona goturuluyor ve gerı donmemelerı ıçın çeşıtlı baskılar uygulanıyor Guney Asya ve kuzey Afrıka nın bazı bolgelerınde kolelık bınlerce yıllık bır gelenektır ve hıç bır zaman tumuyle ortadan kaldırılamamıştır Bırleşmış mılletler, Uluslararası Af Ogutu, Vatıkan, Uluslararası Goç Orgutu gıbı kuru luş ve hukumetler bu soruna çozum anyor 2 yü once ABD hukumeü ınsan kaçakçılıgı üe ılgılı bır eşgudum merkezı kurdu Akademısyenler burada oldukça yogun bır çalışma başlatülar Bu aşamada duyumlara ve basın dan elde edılen haberlere dayanan yaklaşımlar terkedıldı ve yerıne sosyal bılımlere dayalı daha saglam bır platform oluşturuldu Bu arada uzerınde en çok durulan sorulardan bın bu olgunun "somuru" olarak değıl de kolelık olarak tanımlanması ıle ügüıdır Bunun yanıtı çok açık Tarıh boyunca kolelık, oz gur ırade ve tercıh hakkının yıümı olarak tanımlanmıştır Kışınm ozgurlugunu yıürmesı bazı durumlarda devletın bazı durumlarda ıse kole sahıbının şıddete başvurması sonucu oluşur Pek çok büım adamı, ekonomık merdıvenın en alt basamagındakılenn her şeyden once az sayıda seçenege sahıp oldugunu ka bul edıyor Ancak somurunun ulastıgı en ust noktada bu az sayıdakı seçenek de kısının elınden alınıyor Sonuçta ortaya çıkan tabloda, kaçıp kurtulma seçenegı de tumuyle ortadan kalkmış oluyor Insanlığın karşı karşıya kaldıgı acüar çeşıtlı küıflann ardına gızlense de kolelıgın korkunç yuzunu gızlemeyı bugune dek kımse başaramadı Dayak veya ıskence gıbı fizıksel şıddet eylemlen soz konusu olmasada, psıkolojık olarak korkunç bır şeküde aşagılanan kışı, ozgur dunyada ış goremez hale gelır Oz gurlugune kavuşmuş kolelere psıkolojık c nışmanlık hızmetı sunan Amerıkalı psıkıydü Sydney Lyttoa ' Ben hapıshane ve aıle şıddete maruz kalmıs kışılerle çalıştım Anc aşagılanmanm ve yok edümışlıgın boyles gormedım" dıye konuşuyor Temel ekonomik etmenler Kolelıgın belırtılerı bolgeden bolge değLşse de sosyal büımcılerın hedefı kole gın evrensel ozellıklerını ortaya çıkartmak Boylece bır bolgede uygulanan terapı başka bolge de geçerlı olabılu Bu ortak nc talann başında temel ekonomık etmenler c lır 1850 yılında Alabamada tanm sekton dekı bır kolenın malıyetı 1 500 dolardı ! gunku 30 000 dolara eşıt Bugun boyle kole 100 dolara elde edüebılır Bu mıktar a cı kışıye avans veya kredı olarak odenır C neydogu Asyadan veya Dogu Avrupa'c genç bır kadın, sonunda kendıru bır genelı de buluncaya kadar bır çok kereler alınıp tılabılır Eskı ve yenı malıyetier arasındakı uı rum yanıltıcıdır, çunku kole alışvenşınde k tacın her sefennde farklı bır mal ve hızr satınalmaktadır Burada onemlı olan her kc nın eskısıne oranla daha az mıktarda maı yuzdesını temsıl etmesıdır Ornegm Iç Sa oncesı bır Amerıkan kolesı kendısı ıçın a nen bedel karşüıgında 20 yü çakşması ge 789/10