Katalog

BEYİN KRİZİ: Nasıl gelir, etl Yılda 125 bin kişi ülkemizde beyin krizi geçiriyor. Bu yazıda en çok 2. ölüm nedeni olan beyin krizinin nasıl gerçekleştiği, nedenleri ve koruma yöntemleri konusunda son bilgiler sunuluyor... Cazi Ozdemır 5OL BEYİNDl KONUŞMA ön beyin daman Beyinclk ön daman Beyinclk alt ürka daman kamlar gosterıyor kı ulkemızde beym kanaması oı anı gelışmış toplumlardalanden daha fazladır T zı) Tum Dunya'da oldugu gıbı ulkemızde de olum sıralama sında kalp krızı ük beym krı zı ıkırıcı kanseı ıse uçuncu sırada ycr alıyoı Kışıyı sakat bırakmada ıse beym krızı ük sırada Esas olaıak 60 yaş grubunu etküeyen beyin krızı 1) Bpyırıde terrıız veya kırlı kaıı taşıyan bu darnaım beyne gelen bır pıhtı veya da mar sprtlıgı parçangı ılp tıkanması veya bır damar uı üeıı deıecede buzuşmesı sonucu oluşur Bunun sonucu olarak beynın kansız dolayısıyle oksıjensız ve besleyıcı maddeleıden rrıahrum kalmasıdır (Beyin enfarktüsüBE) Veya 2) Beyinde kanama (BK) olrnası ve beyin hucrelerınm damaı dışma çıkmış olan kanın kıtlesel etkısı sonucu fonksıyon yaparridz dur urna qelmesıdıı Beyin sapı daman Yılda 125 bin kişi Turkıye genelınde beym ktızı sıklığı 100 000 kışıde 175 kadardır Ulkemız gerıel nufusuna gore bır yüda oıtalama 125 000 yenı Beym krızı vakası anlamma gelır Beym krızı her yaşta gorulebılırse de %25 kadarı 65 yaşından once %72 kadan ıse 65 yaşm dan sonra oluşuyor Ikı yarım kure beyin sapı ve buymcık ten oluşarı tum beym yogun bır kan damar ağı üe kaplıdıı Beyın vucudurı %Z kadarını oluşturdugu halde tuın vucut kanının % 18 kadan beym beslemek uzere temı? kan da marları ıle beyıne gıder DolayiMyla beym kansızlıktan en çok etkılenen organlarm ba şında gelır Beym damarları boyundakı şah darrıarlaruım devamı olan damaılaıdu (Bak KİŞİLİK Beyin arka daman kökü Şah daman kökü Şekil :1 Beyin kan dama Şekil : 2 Beyinde Şekil1) Beyınp dakıkada 750 ml saatte 45 lıtre bu gunde ıse 1080 lıtre kadar kan gelır ve beym kendısme gelen bu kanın taşıdıgı oksıjen ve glıkoz başta olmak uzeıe beym hucıelerının yaşaması ıçın gereklı olan mad deler sayesınde yaşarrunı duzenler Beyin krizi çeşitleri 1.Beyin Kansızlığı (%71,2) a) Temiz kanın yetersizliği • Geçıcı yetersızlık (Geçırı Beyın Krı • Kalıcı ypteısızlık (Beyin Enfarktusu) • Darnar tıkanması pıhtı damar seı tlıgı parçası hava yag parçası • Tıkanma dışı nedenler damar bu/uşnıesı darrıaurı baskrlarunası ılerı karı kaybı veya oksıjensız kalma b) Kirli kan damarının tıkanması 2. Beyin Kanaması (%28,8) Beyin krızı olaıı hastalaım 1/3 u ük krızleıı sırasında olmoktc 1/3'u sakat olarak VP kısrnen veya tarnarrıen başkasına bagırnlı olaıak yaşanılaımı suıduımckte 1/3 u ıse tam olmasa bıle başkasına muhtaç kalmayacak şekılde noı male yakın hale gelebümektedır Heyın krızı nın bır çeşıdı olan ve kalıcı beyin kansızlıCp sonuru olusan beyin enfark tusu anıden oluşabıldığı gıbı bazen de bır kaç saat veya bırkaç gun ıçınde yavaş gplışıı Beym kanaması ıse çoğunlukla anıden gelışır Beym krızı ıster kansızlık ıstersp kanama olsuıı hastalık belııtıleıı ıle bııhkte bılmç de etküenır ve bu elküenrne acjır veya hafıf anı veya yavaş oluı Turkıyede Beym krızı vakalarmm '\> 711 beyin enfaıktusu ° n ?,9 kadarı ıse beym kanamasıdıı Bu oıanlar Batı Avrupa ulkele rınde beyin entarktusu ıçın %8489 beyin kanaması ıçırı °ol 116 arasmdadu Bu la Kan az gelirse Beyme gelen kan mıktarmın D/u40 ka dar ve kısa surelı (sanıye veya en çok 3 dk) azalması beymdekı tamamlayıcı ozellıklcr sayesınde zarar vermeden VP kışı tazla bır ;?ey lussetmeden atlatüabüu Kan mıktarının azlıgı %40 60 arasında VP yme krsa surelı (sanıye veya en çok 3 dk) oluısa geçıcı ozellıkte ve kısa surede kaybo lan belırtıler gorulecek kan mıktarırıdak'i dzalma " u60 tan daha fazla ciaha u/urı sure lı (5 dk'daıı fazla) ve bolgesel ozellıkte olur sa bu defa beym hucrelerı gelışpn oksıjen sızlık ve besleyıcı madde eksıklıgme daya namayıp olecekler ve Beyin Enfarktusu (BE) dedıgımız kalın belııtılı beyırı krızı tablosu oluşacaktıı Beyin kanamasında ıae sınır hurrplerı nın fonksıyonlaruıuı etkrleımıesı veya olmesı kanm kıtlesel veya ıçmdekı zararlı kımyasal madcielerırı etkısı sonucu oluşuı Şekil 5 Beyin dokusu içinde olan beyin kanaması Beyin hücrelerinin etkilenmesi Geıek damar tıkdnmasma bağlı olaıak beynm anı ve şıddetlı olan kansızlıgı gprekse beym kanamasmda kan kıtlesırım etkıle mesı sonucu beym hucıeleıı hızla etkılenır ve fonksıyonel yetmezlığe gırer veya olurler Yaklaşık 100 mılyaı kadaı oldukları tahmın edüen smır hucrelerı bırkaç rnılyon hucre bır aracia olacak şeküde gıuplar oluş tuıuı ve heı gıup faıklı goıevloıı yerıne ge tırır Dolayısıyla olen sınır hucrelerınm bulunduQu bolge ve yapüklan goıeve gore be yın kıızı geçıren her hastada farklı etkılen mplpr (klırıık belırtüer) ortaya çıkar Bu belıı tılcı ın bcllı baslüarını anlaya bümek ıçın Şekil2 ye bakacak olursak yaptıgırnız her ışlevm (kdsldrımızı haıeket ettırme konuşabılme okuma yazma hesap yapma konuşulanı anlama hafızamızda bü gı tutma vs) beymde faıklı bolgeleıdeh sı rur hucrelerı grubu tarafmdan kumanda pdıldıgmı gorecegız Bır beym yarım kuıe sırıın vucut yarısı üe üıskısı çapıazdıı Oınegın sağ be yın yarım kuresı vucudun sol kaslarını çalıştırır ve vucudun sol yarısmdan gelen duyumları alıp değerlendırır Motor aktıvıtelerımız dışmda sag beyin yarım kuresı ayrıca sarıalsal foıücsıyorı Şekil : 4 ve yeteneklılıgı muzık kabı sertliği p lıyetını ve duygusallıgı yotıkayacal netıı Sol beym yarım kuresı de sağ vucut yaıısmuı fonksıyonlaı ını yeru getuu Ayrıca büımsellık konuşabılme k 785/8