Katalog

Göğüs kanseri taramalarının yararları tartışılıyor unya Sagiık Orgutu ne gore (WHO) 50 ıle 69 yaşınddkı kadınldia uyguknan mpme kanseri taramalan yaşam kurtarı yor Ancak daha genç kadınlaıdd mdnıogrdfırun ne denlı yararü oldugu konusu henuz tartışmalı Aynca kadınm kendı kendıne uyguladıgı veya bır doktor tarafınddn elle muayenenın de gereklı olup olmadıgı konusunda da kesın bır kanıt soz konusu de<!Jıl Danımarkalı ıkı bılım adamırun mamogıafının yararlı oldugunu üerı suren çalışmaların dogrulugunu sorgulamasından bu yana mamografinrn yararlan ko nusu seıt tarüsmdlard neden oluyor Son gunlerde WHO tarafından destekle nen Uluslararası Kanser Araştırmaları Bırlığı (IARC) bu konudakı tum büımscl çalısmalan yemderı ele dlarak değerlendııdı Bu çdlışmanm sonucunda 50 yaşındakı bır kadının ıkı yüda bıı yaptırdığı mamogıafının kanserden olme nskını yuzde 35 ordnındd dzalttigı oıtaya çıktı irıgıltere'de 50 yaşındakı her 1 000 kadından 20'sı, gelecek 10 yıl ıçınde goğus kansenne yakalanacak Ve bunların 6'sı olecek Tarama olum olasüığını 1 000 kışıde 4'p ındınyor Ancak mamografınm dp bır bedelı var Ibrama yaptıran kadınlaıa uygulanan gereksız tedavüeı bunlardan bazıldrı Çunku bazı tumorleı kddımn yaşdmı boyunca hıçbır semptom vermeyebılu Tkıama ayrıca, yanlış sınyaller de verebılryor Doğal olarak bunun sonucundd gcreksız heyecanlar yaşanıyor Ve mamografı yapdırken kullanı lan Xışınları da kansere yol acabılıyor Mamogıafınm yardrldrının zararlaıuıdan daha buyuk olduguna dıkkat çeken Beral, "Kadınlar başlarına ne gplebılecpğı hakkmda bılgılendırüıp kendı karaılannı kendılerı vcrmchleı" dıyoı New Scıentıst, 23 Mart 2002 Beyin krizi Insanm kendi bedeninin farkında olarak yaşaması oldukça zor. Çünkü bu tamamen sübjektiî bir olay. Busayımızda sıze sunduğumuz Beyin Krizi yazısmı okurken kim bilir bizleri de ufaktan ufağa kaç kez yoklamıştır da haberimiz olmamıştır, diye düşündüm. Ve daha ciddi yoklamaya hazırlanıyordur, birçoğumuzu. Birçoğumuz.. Evet doğru, ikinci büyük hastahk grubu çünkü. Yoklamalan hayra yormasak bile, kendimize dokundurmayız... Başka şeylereyoranz. Belki de uzun telkikler altma kendimizi yaürmayı göze almadığımızdan veya sonuçta bir şey çıkacağma inanmadığımızdandır. Bu tetkikler de başh başma bir dert değil mi? Aykut Barka'yı ve daha nicelerimizi bu dünyadan yolcu eden "Beyin Krizi"yazısmı okuyup bitirdikten sonra en çok merak ettiğim konu, stresin beyin krizini nasıl tetiklediği oldu. Gazi Özdemir'i aradım ve sorularımı yanıtladı. Biyolojik fabrikamızm, dışandan gelen uyarıları hemen alıp işleyerek bir "sonuca" dönüştüren ve beklenmedik tepkiler ve çıktılar veren müthiş yapısma bir kez daha şapka çıkardım: * Beyin krizi olaymda stres, genetik zemin üzerine, yani damariann genetik olarak uygunluğuna eklenen en önemli risk faktörüdür... * Stres yoğunluğuna bağh olarak, katekolamin dediğimiz partiküllerm kanda düzeylerinin artmasına yol açar.. Bu da tüm vücut damarlarınm içyüzeylerinin zedelenmesme neden oluyor... * Nasıl mı? Bu madde bütün beden damarlarınm aşırı büzüşmesine yol açıyor. Damariann içyüzeylerini zedeliyor. * Damariann yapısmın sağlıklı durmasmı sağlayan denge partiküllerınden söz edebiliriz. Stres sonucu katekolamin artmca, bu denge durumu bozuluyor. Uzun sureli stres bu yolla, arteroskleroz dediğimiz damar sertliğine yol açıyor. * Tabii, hipertansiyon, şeker hastahğı da damarlan ve beden savunma birimlerini zayıilatıyor. Kişi bu şekilde kolayca hastalanır hale geliyor. * Beyin krizi aslmda daha çok 60yaşm üstündekılerde ortaya çıkar... Ama insanın damarı genetik olarak sertleşmeye eğilimli bir ozellik taşıyorsa, stres başta olmak uzere diğer kontrol altma almmayan hastahklarla birleşince, beyin krizi ortaya çıkıyor. Ve bu risk faktörleri hastahğı daha gençyaşlara çekiyor.. * Stres faktörü ayrıca beymde hipotalamusu da etkiliyor, böylece organizmanm dengeliliğınde önemli rol oynayan hormonal denge de bozuluyor, adrenalin ve nöroadronalin gibi maddelerin üretimi artıyor. * Bunlarm artışı, kanm içindeki kan hücrelerinin birbirlerine yapışmalarmı kolaylaştırıyor, bu hücreler aynı zamanda damar içinde endotele yapışmaya başlıyorlar, damar çeperine nüfuz ediyorlar... Arteroskleroz damar sertliğiplakları bu mekanizma ile oluşuyor... Damar içindeki kan kolay pıhtılaşır hale geliyor. Kişi sıvıyı da az alıyorsa kanı koyulaşmış oluyor... * Bu arada eğer uzun stres kalbin çalışma rıtmmi de etkilemişse, olaylar üst üste biniyor, ya damar pathyor beyin kanaması oluyor ya da beyinde tıkanma oluyor beyin enfarktüsü olayı ortaya çıkıyor. * Evet, kan içinde beyin damar tıkanıkhğı veya enfarktüsü için tehlikeli olabilecek partikülleri saptayabiliyoruz. Transkranyal doppler dediğimiz cihazla ultrason incelemesi yapıyoruz. Bu cihaz, beynin içindeki emboli yapacak küçuk partikülleri ve yoğunluğunu sapüyor. Sadece Osmangazi Ünıversıtesinide, Nöroloji Bölümu'nde var bu cihazdan. * Tabii, şeker, hipertansiyon, damar sertliği, kalp hastahğı, kalp ameliyatı geçiren, sigara içenlerde beyindamar hastahğı riskı her an söz konusu. Bu emboli incelemesiyle biz beyne partikül bombardımanı var mı araştınyoruz.. Eğer varsa nedenlerini araştmyoruz, olaym kaynağma inmeye çalışıyoruz. Bu partikullerin nereden geldiğini bulmaya çalışarak uygun tedavi ve onlemler öneriyoruz... *** Sağlığınıza dıkkat edin... Cumartesiyeniden birlikte olmak umuduyla hoşça kalın. obursah@cumhuııyet com tr CBT Internet adresı www.cumhuriyet.com tı Cumhuriyet BİLİMTEKNÎK • No:785 6 Nısan 2002 Imtıyaz sahıbı: Yedı Mayıa Haber Ajansı Basm ve Yayıncıhk A.Ş. adına tlhan Selçuk . Yayın Danışmanr Orhan Bursalı • Sorumlu Mudür: Flkret tlklz. Gorsel Yonetmen: Tüles Hasdemir • Baskı: Sabah Yayıncıhk A.Ş. ldare Merkezi ve Yazışma adresi: Turk Ocağı Cad. No: 39/41 Cağaloğlu, 34334 lstanbul. Tel: (212) 512 05 05 • Faks: 0212513 85 95. Reklam: Publi Media 785/3 D Meme dokusu üretiminde önemli bir gelişme eme dokusunun uretımınden sorumlu kok hucrelerının bulunması kanser nedemyle memelen çıkdrtılmış hastalardd süıkon veya vucudun başka bır yennden çıkartümış doku naklı amelıyatlarını ortadan kaldırabılıı Kopanhag Unıversıtesı'nden Ole William Petersen ıle bırlıkte uzun yıllar bu projenın U7eımde çalışan Kalıfornıya Lawrence Berkeley Ulusal Ldboıatuva ıı'nddn Mina Bissell Memerıuı ıçırıdekı kdndllarını oluşturan fark lı yapıddkı hurrelerı yenıden uretmeyı başardık Kanal unıteleı ı me mpyı momc yapan en onemlı dokudur" dıyor Sut uretımınden sorumlu olan kanal unıtPİerı ağaca benzer Sut, meme ucuna bu kanallar uzerınden baglanır Bılım adarnlarınd goıe kanseı de bu kandlldr uzerınde başlar Bıssel bu nedenle kok hucrelerının meme tumorlerının nasıl başladığınd ılışkın yenı bulgulan gun ışıgına çıkartacagını umuyor Petersen ve Bıssell mpme kuçultme operasyonlan sonucunda gerıye kalan doku uzeıınde suıdurduklen çalışmalarda kok hucrelerını ayrıştırmayı başardılar Oncelıkle spesıfık yuzey proteınlennı taşıyan bır grup hucreyı ayı ıştıı dılar Bunlarm ıçınde jekıtınden yapılmış bır ıskele uzerınde gelıştıt ıldıöji zarnan agaca benzer bır yapı oluşturan alt grubu keşfettıler Ckıp daha sonra hucrelere vırus üave ederck hucre hdtları oluşturdu Bu yontem kultuı ıcınde sonsuz sayıda hurre gelıştırtırmekte kullanılır Bıssett bu hatlann ıkı yılın sonunda büe sağlıklı ve sdqldin kaldığını belıı teıek, ıçlerındekı kromozom sayısının da normal du zeyde kaldıgına dıkkat çekıyor Kok hucrelerının bu turu ınsanlar uzeı ınde aynşürılıp, ışlevsel bır meme dokusu halıne getırılebıle cek mf Bıssett e gore bu olasılık her zaman açık olmakla bıılıkte geı çekleşmesı uzun zamdn dlacak Çunku burada onemü olan kanal dokuldrını uretmek degıl bunları meme ucuna bağlamak Bır dıger sorun da kok hucıeleıınden bag ve yag dokusu uretmenın mumkun olmaması Baöj ve yağ dokusu memenın kendıne ozel şeklını verpn en temel dokuduı New Scıentıst, 23 Mart 2002 Reyhan Oksay M