Katalog

baCjlı bayyınlık hallendır Bcyııın kalıcı kaıısızlığı olan beyın enfarktusu (BE) bu veya bırden fazla beyın damaıımn bır kan pıhtısı tıkacı üe veyd gıt tıkçe buyuyen bu damar serthgı plağı tara fmdan tıkdiıınası veya darnaım ılen derecede buzuşup açılmarnası sonucu gelışıı Bİ'nde en sık rastlanan neden bır beyuı damarının bır tıkaçla tıkanrnasıdır Da marı tıkayan tıkaç ya kalpten veya şah da mdiının boyun kısrnmdakı damar seıtln^ı plagından kopan bır pıhtırun beyuı darnan na ulaşması ve darndiı tıkdinasmdan (em • bcymde dev diıevıızma veya bu bolık) ya beyuı damarının bı?zal kendısm damat yurnaö;ı (AVM) olması de gelışmış olan damar beıtlıgı plagmm • kalp kapagı hdMalıgı veya ı ıtım bo kalınlaşıp bır damaıı ıçten tıkamasından zuklukJan {AF, dal bloku) (trombolık) veya beymdekı kücal damarla • boyun omurlarında ılen derecede ıın tansıyon yukseklığı ıltıhap zehırlemne romatızmal kueelenme ve boyun ütığı Jer veya şekeı hastalıgı gıbı nedenlerle • alkolızm ve aşın sıgara ıçmo tahııp olması ve tıkanmdsından olur Çok Kalıcı beyın kıızının %10 30 kaddnadıren de bıı hava kabarcıgı bıı yag par ıında onceden geçıcı beyın kıızı behrtüe çacıgı veya bır kanseı pajçası kanm ıçınde ıı oldugu goruimekiedu Bu nedenle geçıbeyıne gehp bır damarı da tıkayabüır cı kansızlık beluülerının ıyı büınmesı ve Kalıcı belıı tüere yol açan kalıcı kansızlık aynca dşıı ı ve BEYİN KRİZİ UYARICI VİY/T anı stres agır nıfeksıyonlar BAŞLANCIÇ BELİRTİLERİ zehırlemne, beyın etrafındakı suya olan kanama ve alleıjık Geçlcl veya kalıcı, durumlar sırasında ve bu vücudun blr yansmda olaylar sonucunda gelışen uyuşma, kanncalanşıddetlı damar buzuşmesı so ma, kuvvet azalması nucu daınann uzun sure ka veya kuvvet kaybı palı kalmasından veya anı ve aşırı kan kaybından da oluşabümektedır Blr veya Ikl gözde anl gorme bulanması veya kaybı • Şah (iamaıldiırıda veya beyın da mdilaıunn başlangıç kısunlaımda ılorı damar sertlıgı sonucu şah damannın %70 m uzermde ddialması (Şekil4,) • anı tansıyon yukbelmesı veya duş mesı • kanın çok koyu oluşu • şekeı hdstalığı (ozellıkle aru kan şeken duşuşu oldugunda) • karı hdstdlığı (trombosıtemı polısı tPmı loserm) • yuksek kolesteıol tnglıserıd duze Geçici beyin krizine neden olan olasılıklar onemsenmpsı gprekn bu belutılere rastld nan hastalarda kulın beyın mfaıktusunu onleraek amanyla hemen onleyın gıtışım lere başlanmalıdıı Beyin enfarktüsü nun tum B K rı e d e n 1 e r ı sıralamasın cia ıkıncı sı ıada sade ce beynın e t ı afınd a olan kdiid KALP K*İZİ J [ BEYİN KRİZİ Damar tıkanması Kanama Kansızlık ı ^ / l Damar tıkanması l l ÎÂNT YÖNTEMLERİ md tıpınde Damar açma Bllglsayarlı beyin tomografı ıse ılk sırdda glriflmlerl (ün80) yer aldıgını gor SUre mekteyız Damar açma beynl Kanamayı durdur Dıger ma glriflmlerl besleme glrlflmleri nedenleı • •**•a r asınd a Şekil 7: Kalp ve beyin krizleri farkı ozelhkle aşııı alkol kul hemen ılk saatı ıçınde acılen ha&taneye ve lanımı kokaın gıbı uyuşturucu madde kul varsa bır Norolojı künığme getınlmesı ya larıırnı da onemh bır yer tutmaktadır Aynşamsal bır onem taşır Çunku kalp knzınm ca kanı suldnduıcı ılaç kullanımı (heparın nedenı kalp damaılarmdan bırının tıkancoumddnı yuksek doz dspırm), dogum zemasına baglı olarak gelışen bu kalp en luılenmesı beyın tumoru ve kafa travrridsı farktusudur Hasta hastaneye geldığı anda da B rıedenlcn olabılmektedır K hemen LKG (Kalp elektrosu) çelalmekte ve Anevrızmaldr genellıkle beyınde teşhıs konuı konmaz hemen damar tıkangızh olarak bulunmakta ve ancdk yırtüıp masma yonelık tedavıye başlanmaktadu B na yol açtıklannda teşhıs edılmektedırK Beym krızı nedemyle hdstaneye gelen bır ler hastada ıse olay ya beyın kanaması veya beyın ınfdiktusuduı Hastanın bu ıkı neden Beyin krizinde acil den hangısıne bağlı olarak Beyın knzı geçırmekie olduĞfunun ayırt edümesı çok müdahale şart onemlıdrı Çunku uygulanacak tedavı çok Son yıllarda ozellıkle halkın sağlık farklıdır Ilk 3 sadt ıçmde hastaneye gelen konusunda büınçlı oldugu gelışmış ulkeler ve duıumu uygun olanlarda damarı tıkayan de hdstaldiın çok çabuk hdstahaneye getıpıhtıyı hemen erıtıp damarı açabüecek nlmelerı tanı yontemlerrmn yaygınldjşması pıhtı entıcı bır ılacm da arüerı kulldnılması ve bu sayede eıkenden tanının konabümeşansı da yakalanmış olacaktu sı tedavı stratejüennın degışmesı ve yogun l ? i Konuşma veya anlamada duraklamalar veya kafbolma Blllncln koordlnasyonun veya denge hallnln anl bozulması, flddetll senemllk, düşme halleri Nedenslz ve anlden ortaya çıkan ve hayatınızda gördüğünüz en şlddetll baş ağrısı Şekil: 6 7?3/1O Beyın kanaması (BK) beyın dokusu ıçırıe (Intraparenkımal) (Şekil5) beynın etıa fmdakı suya (Subaraknoıd) veya hem beyın dokusu ıçme hem de suya (Mıkst) olur Go ruldugu gıbı bır beyın kananidsı beymde ya sadece be yın dokusunun ıçınde sınırlı kalmakta veya sadece beyıun etıafındakı suda veya her ıkısmde bııden olmaktadır Sadece beyın dokusu ıçıne sınırlı kalan kanama tıpı ya beyın yanmkuıelerınde ya beym sapında veya beyıncık ıçınde olmaktadır Kana manrn bulundugu yere gore de hastada ortaya çıkacok klı nık bulgulaı beyın enfarktı çeşıtleı mde oldugu gıbı farklı olacaktır Beyın kanamasının başlangıcı genellıkle beyuı enfarktından daha agıı olur ve çogu zdinan kusma üe bırlıktedır ve baş agrısı da sık gorulur Tuın Beyın Kanaması rıe denlerıne baktıcfimızda tan sıyon yuksekhgı ılk sırada (%79 vakada) yer almaktadır Beyın daman baloncugu dedıgımız Anevri7nid duıuınu Beyin kanaması bakım umtelerının onemının anldşüması, beyın krızıden olan olumlerı gıderek azaltmaktadır Beyın knzı h bır hastanın kalp knzınde oldugu gıbı hatta daha çabuk ve olayın *) Prof Dr Eskışchıt Osmangazı Unıversıtesı Tıp Fakultesı Norolop Anabüuu Dah ve Turk Beym Damar Habtdlıklan Derneğı Genel Bdşkanı Beyin krizi genel risk faktörieri Turk Beyın Damar Hastalıkları Dernegımn organızasyonu ıle 199596 yıllannda gerçekleşhrüen çok merkezlı beyın knzı rısk fdktorlennı belırleme araştırmasında, Turk ınsanında tdnsıyon yukseklıgı (Beyın enfarktusunde %67, Beyın kanamasın da ıse %79 vakada), kalp hastalıgı (%50 vakada) şışmanlık (%40 vakada) ve damar serthğı ılk sıralarda yer aldı Şeker hastalıgı kanda yag fazldlığı, sıgara ve alkol kullanma üe kanın koyu olmasının ıse Bl'nun ddha genç yaşlarda (5060 ardsmda) ortaya çıkınasınd yol açtığı bulundu Ulkemız ınsanında sıgara ve aşırı alkol kullanmayarüarda Beyın krızı, daha geç yaşlarda (60 ustu) gorulmektedır Beyin krizi genel risk faktörlerinin baçhcaları: 65 yaşın ustunde olma Tansıyon yukseklıgı (14/9 cmHg'nın ustu) Kalp hastalıgı (lnfarktus rıüm bozukluğu kapak hdstalığı) Damar sertlıgı (Şah daman, bacak daman) > • ,, , Şeker hdstalıgı Anevnzma (damar balonu) Aüede beyın krızı geçıren olması Hoılama Fazla Sıgara, Alkol, Uyuşturucu madde kuuanırnı Yuksek kolesterol, tnglıserıd Kankoyuluğu • Hareketsız bır yaşam şekh Menopozda okna Şışmanlık Kışı bu rısk faktorlennden ne kadar fazld sayıda rısk faktoru tdşıyoısa o kadar Beyın krızı'ne maruz kahna tehlıkesı üe karşı karşıya kalabüecek dernektır Gorulduğu gıbı bu rısk faktorlennden tansıyon yukseklıgı hem beyın ınfarktusu, hem de beyın kanamasında en sık bulunan rısk faktorudur Normal tansıyon degerlerı, 50 yaşlanna kadar 120/80 mmHg 70 yaşma kadar 140/90 mrnHg, 70 yaşın uzennde ıse 160/95 mmHg en ust degerler olmalıdır Tum yaşam boyunca aksdtürnadan suıd'jrulmesı şart olan tansı yon tedavısınden amaç tansıyonu bu de ğerlerın ustune çıkartmamaktır