Katalog

Türk bilim ve teknolojisi için tarihi bir fırsat Mehmet Ozturk* urkıye onumuzdekı haftalarda bılım vı. teknolojımız açısından tarihi bir seçım vdpacaktıı Bilim ve teknolojıde Avrupa'yla butunleşmek ya da tenaıdd lolnidk NP yazık kı bu hdbodo konu layık oldugu ciddıyet ve onemle ele dlııidmddı Emmım kı unıveiMtehlenııuz aıa sında büe AB nın Altıncı Çerçeve Programı ııddn vc Turk Bılım ve Ieknolojısı nın onundekı bu tarün kaıaı aşamasından habe ıı olmayanlar vardır Umanm kı sıyasılerı mız sorurnluluklanrun bılıncıyle AB nın bı lırn ve tcknolojı gelıştııme pıogramının ıçın de yer alrndinız yonunde bir karar verııleı Ancak bir çok ıriian cjıbı ben de olumsuz bir seçım yapılmasmdan sıyasüeı ıçın once lıksız ve ertelenebüıı bir konu olan bılım ve teknolojımızdp degışım kararldrının bir baş ka bdhara kalmasından endışelenıyorurn Bızler adına sıyabüeı ımızı doğru SP çımlere yonlendn mekle yukumlu olan bılım ve teknolojı kurumlarımızın bu konuda bir takım çalışmalar ıçınde olduklarından ha berdarız Ancdk bonuçları ıle bılım ve tek nolojımızın gpleceğını derındtn etküeyecek olan çerçeve programa katılıpkatümama konusunu yeterınc e taı tışmıyoru? tartı şamıyoruz Vaı olan tartışmalar ıse daı bu alanda vp konunun aktorlerınden uzakta gerçekleşıyor Katılma kararının ılk aşaması ıçın ongoruİPn BTYK toplanhsının bir kaç kez ertelenmış olması bıı tdkım ge cıkmelere yol açtığı gıbı kararın olumsuz yondc olabılecegınp daır kuşkıüarımızı artı rıyoı Geleceğin Turkiyesi nın kulturel toplum sa] VP ekotıomü dokuounun en belirleyici unsuru olan bilim ve teknoloji konusunda burokıatlaıımız nyasılprımız sdnuyıcıleıımız pkonorrıı uzmanlaı ınuz ay dınlarımız bivıl toplum orgutlenmız ve bız akadomıcypnler yeterınce duyarlı degılız Bu duyaioüıgı knabılınpk Turkıye nın Allrrı cı Çerçpve Programuıa katılrna&ını VP boyle ce Tuık Bılım ve Teknolojı dunyaMnrn onun dekı bu tarıhı fırsatın yakalamasıra sağlaya bılırız T leı butuıı katılımn ulkelerden uzmarüann yer aldıgı hdkemler tarafrndan peerrevı en//tanfci7 ve cıddı değeılendırme yonte mıyle decjerluıdıımekle ve seçılen projeleı Turkıye nın alışık olmadığı kadar yuksek ancak geıçekçı olan butçelerle desteklen mektedır ve desteklerın gerı odenmesı soz ! onusu değüdır • Altıncı çeıçeve programın başlıca 2 diıidcı vardır Ilk amaç butun katüımcı ulke lerı ıçıne alan 'Avrupa Araştırma Alam nın oluştunılmasıdıı Boylcte halfn bir kaç AB ulkesmdo yoğunlaşan araştırma gu cu butun katüımcı ulkelerı ıçıne alan genış bir dlana yayüacaktır Bu kapsamda akade mısyen VP araştırmacüarın ulkeler arası ha rekeüüığı aıtırüacak bu amaçla uye ulkeler dekı yasal engeller kaldınlarak yetışmış ış gucunun serbest dolaşımı kolaylaştırüarak tır Ikıncı dinaç Avrupa yı bireyin ve toplumun refahını bilgiyle, ekonomisinin rekabet gucunu de bilime dayalı teknolojiyle beskyen bu konuma getırmektıı Altıncı programın 2002 2006 yülannı pdebümek anıauna yonelik kamu ve o/el sektoı katüımlı ve buyuk butçelı (bir kaç mılyorı bıı kaç onmüyon euro arası) proje leıdır Alünu çeıçeve programının en onem lı yonu Ingütereden Lraıl e kadar uzanan gemş bu cografyada Ortak Aıaştırma Ala nı nı yaratabümektu Halen AB uyesı olma yan aday lükelenn de şımdıden bu prog ramda yeı almalan ıle Avrupa bilim ve teknolojisinin yeni haritası belırlene cek bundarı oonıakı bılımsel ve teknolojık üerlemeler bu hdrıta uzerınden geı çpkleşe cektu Sanrıım ?7 kadar ulkerun pıograma katılmadakı başlıca amaçlan ışte bu yeni hdiıtada kendüenne bir yer kapabümektır Programa katılma karannı bir turlu vereme yen Turkıye üerde buna tdlıp olsa bıle ken dı ıradesı dışında oluşmuş bir bılım ve tek nolojı hantasrnda egeı bulabüırse kendıne uygun bıı yer bulmaya çahşacdklardıı Türkiye programa neden katılmalı? Turkıye altıncı çerçeve programa mutlakd katü malıdır Katüma gerek çelerin başında az orıte altı çi'üen bilim ve teknoloji haritasında yer almak gel rnektedu Turkıye çer çeve programa katüa rak hem bilim ve teknoloji kapasıtesını gcruşletmış hem de AB üe buturüeşmede yem bir adım atarak siyasi bir kazanım elde et mış olacaktıı Ustelık bu adımı atarken Turkı ye heüıangı bir onkoşulu yerıne getırmek ya da bazı hassas konularda oldugunun ter sıne her hangı bir tavız veı mek durumun da degüdır Ote yandan tarıhmın en deı ın ekono mık kruınden çıkmak uzere olan Tuıkıye benzer krızlerı yemden yaşamamak ıçın ya pısal bozukluklan ortadan kaldıran refoım lar yapmış bir arüdmda bundan sonrakı sosyo ekonomık duzenı ıçın beyaz bıı sayfa aç mıştır Ancak bu beyaz sayfada bılım ve tek nolojı yer almamaktadır Bu eksıklıgı kısa su rede kapatabdecek guçte bir ulusal büım ve teknolojı stratejımız olmadıgı gıbı bılım ve teknolojıdekı mevcut yapımız ve dınarrukle rımız ulusal ekonomımıze teknolojı destegı saglaydcak durumda da değüdıı Bunu sa dece Avrupa destekli bir ulusal bilim ve teknoloji girişimi saglayabüır Boyle cp kerıdı ulusal projelerımm deneyımlı Av ıupa ulkelerınrn bırüamını de kıülanarak ge üştırebılme şansım yakalamı^ okcagız Altıncı Çerçeve Programı nedir? AB kuruluşundan bu yaıid oıtak bir bı lım ve teknolojı programı gelıştırmeyı birliğin ana hedeflerinden birisi olarak ele almıştu Anıaç bılım VP teknolojıyı kullana ıak Avrupalı ınsanın yaşam duzeyini yukseltmek ve Avrupa ekonomısmm rekabet gflcunu artırmaktır. Ayrıra çerçeve pıogıamhı "ayesınde uye ulkeler aıasındaki işbırliği gelıştırüecek bu ışbnlıgı sa yesmde bılım ve teknolojıde gerı kalmış uye ulkeler m duzeyı yukarıya çeküeoektıı ÇPTÇPVP progrdmlaı kaülımcı ulkeİPrın ulu sal gelırlerıne gore belırlenen bu katkı payı ıle oluşturulan genel bir butçeden karşıları maktadır Buna karşüık her çerçeve ıçın be lırlenpn oncelıkler ıçınde yer almaaı koşulu ıle katüımcı ulkelerın gerek kamu ve ozel ara'jtırma kuıumlan gerekse fırmaldiı araştııma, ArGe ve yeni uretim geliştirmeye yonelik projelerini esit koşullarda programd sunabümektedırler Proje 785/12 kapsayan donemı ıçın ongorulen butçe^ı 17 mılyar eurodur ve belırlenen öncelikli alanlar ıse şunlardır (1) Saglık ıçın Geno mık ve Bıyoteknolojı (2) Bılışım Toplumu Teknolojüen (^) Nanoteknolojüer Akülı Ma teryeller ve Yem Uretim Proseslerı (4) Aeıo notık ve Uzay (b) Gıda Guvenlıgı ve Saglık Rısklen (6) Surdunüebılır Kdlkınma ve Ku re^el Degışım (7) Avıupalı Bılgı loplumun da Vatandaşlar ve Ortak Yonetım (8) AB Bı lımsel ve Teknolojık Ihtıyaçlar Ongorusu Bu alanlardakı projeler yaklaşık 13 müyar euro bu projelere taınanüayıcı nıtehkte olan Av rupa Araştırma Alanının yapüandırüması gelıştırümesı vc guçlendırılmesı ıçm de ay ııci 3 müyar euro kulldnüacaktır Altıncı program araştırmada mevcut araçlara ek olaıak üa yem aracı Mukem mellık Agları ve Fntegre Projeler dpvreye sokmaktddır Mükemmellik Ağlan'mn amacı bolgesel ve ulusal duzeyde mevcut ve gelışmekte olan araştırma kapasıtelerım bırleştıren acjlaı oluşturarak bir nevı çok yerleşkelı sanal mükemmellik merkezlen oluşturmdktır Bu ağlar sadece unıversıte ve ya araştırma merkezlprrnı degü aynı zaman da kuçuklu buyuklu fırmaldrı ve büırn ve teknolojı orgutlerını de ıçme almaktadır Entegre Projeler ıse oncelıklı dlarüarda ıeka bet gucunu artırmak ve somut sonuçlar elde kesımm buyuk bır yanügı ıçınde oldugıına ındiııyuı um Bilim ve teknolojideki ilerlemeler kaıa tıen ui>ulu sabıt bır hrla olma yıp hızlı trenlerdekı gıbı gittikçe ivme kazanan bır hızla gerçokleşmektedır Trenı 2002 yümda kaçın,ak da fdikttınt/ 2007do bmeıu nasıl olbu turunden bır savunnid ka ıa tren kuralrna uysa da büım ve teknolojrnın hızlı tren kuralma ters duşmektedır Turkıye olarak büım ve teknolojı hızlı trenıne ne ka dar eıken bınersek basarı huırnız u olçude artacaktır Bu trem bu yü kaçınrsak 2007 de ydkalayabüme olasüığımız oldukça duşuk tur Ufatelık büım ve teknolojıyı erteleme uzmanları üe dolu olan ulkemızın 2007 yüın da AB projelerıne katılma kararı alacağıru kım garantı edebüır 7 Program katümaya karşı olarüaım dı ğer bır gerekçesı ıse Turkıye adreslı kamu ve ozel sektor projelermın 350 müyon euro kadar olması beklenen katüım payımızı ul keyc yemden kazandıranidyacoklan olasüı gıdır Alışümış deyımle bır koyup uç dla mayacağız korkusu Oysa burada soz konusu olan bır üa yü ıçınde ne kadar kay bedıp ne kadar kazanacağımız degüdır Av rupa Araştırma Alanı nda yer dlmak ya da almarndktır Avrupa Araştırma Alanı na gır menrn ulkeye kazandıracagı büımsel tek nolojık kultuıel ve sıyası kazdnımlarm hesabını euro uzerınden yapabüecek bır uzman vaı mıdır onu bılemem Büdığım şudur kı büım ve teknolojı kararları kısa surelı beklentüer uzerıne mşa edüernez Büımı ve teknolojıye kjç harcariam kaç kazamnm mantığı ıle yaklaşan kafalar sayesınde Turkıye çok sayıda uzman araş tırmacı yetıştırdıgı hdlde bu degeılı msan larırun elını kolunu bağlamış orüarı kustuı muş canından bezdıımış ulkcden kaçırmış ve gelışmış ulkelere hedıye etmıştu Büım ve teknolojıye yatııım yapmaya dırendıkçe hesabını bıle yapamayacdgırnız kayıpları vermeye devam edecegız Türkiye'nin geleceği için bilim ve teknolojıde AB ile işbirliğine çağrı Yazunı bır sure once bır kaç büım m sanınm spontane olarak ımza toplamaya başladıgı çagrının başlıgını kullanaıak tamamlamak îbterım Imza kampanyasının amacı progama katüımdan yana olan ınsan larımızm seslerını ügüı yerlere ulaştırabümeyı sağlamaktrr Eger sız de bu çagrıyı okumak ve ımza kampanyasına katümak ıs tıyosani7 bu ıstegınızı ozturk@fen bılkentedutr e postasına ulaştııabüıısınız Imza kampanyası katüımı saglamak ıçın yeterlı olmayacağı ıçın sadece unıver sıtelerde degü ozel sektor forumlarında sıvıl toplum orgutlerınde meslek oda ve bır hklerınde basvnda VP televızyorüarda çeı çeve programın Tuıkıye açısından onemını ve anlamını tartışmaya katüırnı saglomak ıçın daha çok destek aramaya devam et melıyız Bunun sadece yeııne getırüme'îi gereken bıı gorev degü ayru zamanda savunulmaya deger bıı hak olduguna ınanıyorum * TUBA Uyesı Altıncı Çerçeve Programı na katılmazsak ne kaybediriz? Ulkcmızde Avrupa Bürm ve Teknolojı Programlanna karşı olmadıgını ancak bır sonrakı çerçeve programa katümanm daha yerınde olacağını savunan bır kesım var Bu