Katalog

ıbı orıjınul ve çok Ierımi7 hakkındakı dcrın cehdletınıu rahmetlı Hcoa yı hep rdhatsız etmıştır 1983 unıvprsıte refor munu kullanarak Hoca Istanbul Uruveısıtesı bunyeolu ddkı bazı çalış j sınde bır Coğrafya VP Denız Araştırmalan Enstıtusu tlının olumunden oluşturdu Bunun çok çeşıth faydaları olacdğını urnu kıtabı okuyordu muştu dnuı yaptığı kalıtoh e tuttuğu ışığa bıı Herşeyden once doğrudan denızle ügüenen vo ügı alam tum coğrafyayı kapsayan sıvıl bır araş ca tstanbul Unıveı tırma kurumu dogmuş oluyoıdu Ikırucısı coğrafya rıun ydbann dılde artık kavrdmsal bıılıktelığını çoktan kaybettığı ede ıncı buyuk t>entezı bıyat fakultelerının dışınd çeküıyoıdu Uçunrusu araderuz ın snn ıla Enstıtu kendı başına bır lısdnsustu eğıtım programı 3 lıgüıydı du7enleyebılecektı Ancak kısa bır suıe sonra Hora yd^ haddınden emeklı oldu Arkasından Ensıtunun u konuyla ügüı tum admdala Coğrafya kehmesı bu yasa ıle kaldırıldı sı veyd oğrenulen Bu rahmebyı en çok uzpn olaylardan bıı ı olmuştur Rus tarafındakıleı Ondan sonra Enstıtu nc yazık kı onun haydlındekı ııken Rusça bügısı gelışmeyı gosteremedı Sırrı Hoca nın tum meslek >tlı Hoca Ingılızce yaşamı boyunca ışını engellemış ıstedıklerını yapasça bıhıdı Itdlyan bılmesıne engel olrnuş olan bır onemlı olumsuzluk >lal Şengor şahıt ınsan tdktorunun Turkıyedekı dkıl aürıa/ fakırlığıdır onıı ydyımldiunaz Hoca tum ydşamında ıstedığı kalıtedp oğrencı bula °ımerıkdlı meşhur mdmanın sıkmtısını çekmıştır Edebıydt Fakulte(u Rıchard Fostet sınden kopma dizusunun tpmelınde yatan neden c u baskısı yapüan lprden bırı de bu fakultenm fen temellı ogrennyı ı nın makalesı bıl cezbedememesıdır Ancdk bırrı Bey ın beknı buken ^sındadır Bu çok bu olumsuzluk bugun bızlcıın de kaışiMiıda dur ıı t dışındd dd bas maktd heı ydptığımi7i tehdıt etmektedır Turlaye Unıvprsıtesı Cog Cumhurıyetı hukumetleı ının bu konudd 1946 dan ı deıyüerle değış berı seıgıledıklen dkıl alma? olumsuz tutum ulkcnın ı alarak parası ol geleceğını çok uddı oldrak tehdıt etmektedır Bu konu rahmetlı Hoca ıle Sırrı Erinç, üstelik en sık konuşup bu tuılu çozum bula mddığımi7 konularm başında gel muhteşem bi mektedu Kımserun tuphesı olmasın kı Sırrı Lrınç bu açıdan gozu arkada öğretmendi. Ders gıtmıştır Chomsky'nin dilbilime katkılan üzerine Ahmet Kocaman ılle ügüı çalışmalar çok es küere uzanmakla bırlıkte dü çalışmalaı ının bıümsel bır kımlık kdzanmdsındd ?0 yuzyı lın ük yarısı onemlıdır Dılbüım bı lım olmd rutelıgını belkı de kururu su sayılan Saussurederı çok Chomsky e borçludur Matematık ve felsefe okuydiı Chomsky dılbüım alanında ılk çıkı şını 1957 de yazdığı Syntacüc hin birlikteliği konularıSüuctuıes( Sozdmmscl Yapılar) üe Dilzihin ilişkisi yapar Bu yapıtı oluştuıan en na katkılan üzerine onerrüı duşunce msan dılının uret Chomsky nın yukandd sozdı kenlığıdır Chomsky ınsanoğluna zım du7İemmde değındığımız sınulı kuıallarld sınırsız sayıda tumce uretme yetısı katkılarını da kuşatan en onemlı katkiM dıl ıle zıhm verpn bu nhınsel dılbügısmı açıklamdk ıçm bır uretıcı üışkısıne dückatı çekmesıdu Geçen yıl Turkçesı de dübügısı modelı gelıştırmeyp çalışır Bu doğrultuda ydyımlandn Language and Mınd (Du ve zıhm Ayrdç 196Ste Asperfc ofthe theoıy ofsyntax ydyırnldnır Bu yayınevı Ankdia) adlı kıtabında msan dılının ınsarun yapıttdkı en onemlı yerıüık butun tumcelerm brr denn zmınsel yetenpklerını ozellıklerını dogrudan yansıt yapı üe brr yuzey yapüarı bulunduğunun belırlenmeması ve otekı bügı ve manç dızgelermde olmadığı ol sıdır Bu ayrırrı yuzey yapüan bırbırıne benzeyen ama çude zmnın dolaysız aynası olması beklenebılır dı dnldmları ayrı olan tumceleı ın dogru bıçımde anlaşü yeıek bu konuya verdığı onemı belırtmektedıı rnasını sağlar Derın yapıyı yuzpy yapıya bağlayan ıse Chomsky nın bu duşuncelerı onun butun ınsan bır di7i donuşum kuralıdıı dıllerınm temehnde buluridn bır evrensel dılhılgı^ı (unıversal Zihinsel özellik gıammaı) arayışına İkıncı kıtaptakı açı yoneltmıştır lımldrla bırlıkte Chomsky Açücçası çocuğun dü dıledmcı (toınpetence) ıle edınımını açıklamak dıl edımı (pprlormance) ıçm davranışçı ruhbıarasmdakı bır ayırmd dd lımın dü oğıenmenın dıkkatı çeker Dıl edmcı bır alışkdiüüc oluştur bııeyın düe üışkın olarak ma etkınlıgı olduğu zıhnınde bulunan ve tum Sdyütibi Chomsky e celeıın dılbügiiine uygun dykın gelmıştır Oyle ya da aykırı olduğımu an olsa çocukldim ısıttık lamamızı yardydiı büyıdır lerı dışında bırşey Dü edımı ıse bu bügının uretmelen ve dılı kı&d somutlanmib bıçımı gorusurede oğrenmeleıı olaridksız olurdu (Chomsky nm rıurdpkı dıl kullanımıdır Saussurede langue/parole bu duşuncelerı en başta dü oğıetmmı etküemış ve o ıküığı bıçımınde ıfade edüen bu ayrımda edınç daha gunlerde gozde olan dü ışıtım yontemırun onemını yıçok toplumsal nıtelıkhdır Chomsky de ıse zihinsel bır ürmesme neden olmuştur) nıtehk kazanır Chomsky en çok bu nedenle dılı msan zmnme hapsettığı toplumsdl ıçerücten uzaklaştırdığı ıçm eleş tırıye uğramıştır D lımsel yorumlamanın yapüdığı sesbılım duzeyınden oluşmak dilbilimin en önemli ad tadır Bu yaklaşımda tumceler bır IPŞ denılen bır ıslemle oluştu larından Noam lulmakta bu ışlem sonucımda Chomsky 'nm Evrensel dübügısel olmayan yapüdr ozellrk denetımı dıye adlan dil modeli, dilin doğuş dınlan bır ışlemle düdışı bıra tan niteliği, insan dili kümaktadu (Ozsoy 1997) Kı saca ekonomı ükesı dü çaüş nin üretkenliği ve dilzi malarmda da belırleyıcı olma ya başlamışür Ülkemizi ziyaret eden kltapları, dünya ı .,. v .. lyı bır oğretmen çapındaydı. 4 dil Sını Eımç muhtpspm bır oğretmen dı ustelık Yazdığı deıs kıtaplan yal bilirdi. Toplumun lUi Turkıye ıçınde değıl tum dunya da ustun rutelıklı addodılen kıtdplaıdı Juumurlohji ders kıtabını Celal Şen gor 1974 yüında Amerıkaya tdhsüe İnsana söyleyecek gıdeıken bırlıkte goturmuştu Bu kı tabı ınceleypn ve moşhuı kuıak bol sözü vardı geler jeomorfologu H I U Smıth ın oğlu olan jpomorfolojı pıofeboru Ro geı S U Smıth Eımç ın kıldbmın kdlıtesınde bırje ımkanlara sahıp omorfolojı kıtabının Ingılızcede bulunmadıgmı t>oy ndeyız lemıştu Şengor e ın tum eserlprını her kesiminden leğıldır Ellılı yülabaşında 1 loca bır Doıduncu Zaman ıraştırma ve yayın klımatolojı ve me ıvuk olçude yan s olan Turkıyede ek uluslararası lı /cut yağış etkınlı onu tdtmın Ptmı orolojık rasatlar çok detay çalış Smı Hotd ken «ğıs etkınlığı en lı ve 1965yılındd a ve Deniz aları ra gcnc jeomoı < sorunlam onu Jını goruyoruz n dradd bır ulus olması ve denız Dunyada şu anda en hızlı gelışen yerbüımı olan dtmosfer bılımlerı uzmanı Mphmet Karaca ve Nuzhet Udlies rahmetlı Hoca nm ıkınu baskısı 1969 yüında yapüan Klımatolojı ve Metodlan adlı enfes ders kıtabını hâlâ keyıfle ve faydalanaıak okudukla rını soyleıleı Sırıı Erınç dort başı mamur bır yerbı lımcıydı Aynı zamanda dort başı mamur bır ınsan dı da Sevgı dolu soıumluluklarının farkında olan bır aıle reısı eş ve baba anlayışlı sadık bıı dost kendısıyle konusulmdsı karşısındakıne kpyıf verpn bu entellektueldı Sosyal skalanın en tepesınden en altına kadar heıkese Surı Hocd nm bır dıyeceğı var dı O skalanın nerpçınde olursa olsun heı tanıdığı Sını Hoca ya bevgı ve saygı duyardı Aılesınp ıçın de ydŞddıgı ulkesıne çalıştığı kurumund çevıebin dekı heıkese fayda ve mutluluk sacjlayan gıptd edı lecek bır ornur surdu Hoca Onunla bırlıkte Turkı ye nın yetıştırdıgı en buyuk midnldrdan bırı mezara gırdı Umıdımız arzumuz ve gorevımız gelecekne sülerde yenı Sırrılar yetıştırebılmekiır Sırrılar aıttığı nısbette Turlaye nın uygdi ınsan toplurnunddkı yerı yucelecek bdygınlığı artacaktır 1TU Maden Fakultebi Jeolojı Bolumu ve Avrdsyd Yer Bıhmlcn Fnstıtıısıı Mensuplan Evrensel dil modeli Chomsky doğuştan gelen (ınnate) bır dü edı nım duzeneğı (LAD) duşundu daha sonid bu evrpnsel dübügısı modelıne donuşturdu Bır kazanım olarak evrensel dübügısınm butun dülerde ortak olan bır dızı ükeyı ıçerdığı duşunul mektedır Bunu doğuştan getırdıkleıı duşunulen çocukların yapmalaıı gereken şey kendı dıllerının bu ükelerm hangüerıru nasü kullandığını bulguldmaktır * Gunumuzde bu ükelerm 1 dü edınımıne katkı ldiı buyuk olçude benımsenmış olmakla beıaber 2 dü pdınımıne katkıları taı tışümaktadır Chomiky nın dılbüıme asü katkısı dübümun bu büım olarak dunya olçeğmde ydygınlaşmasınm sağ lonmdsı yanmdd dılın 07PİlıkİP felsefe mantık ve duşunceyle olan ılışkısını vuıgulamış olmasıdır Chomsky nın duşuncelerı sureklı eleştuıye uğradı ama bu eleştıı üer çoğu Zdmdn büım dunyasının ka7a nımlaıı oldu Doğu akdenız Unıversıtesı Eğıtım Fakultesı oğreüm uyesı CMağusalKKTC778/9 Her dil için geçerli Chonibky nın dmacı butun msan dülerı ıçın ge çerh oldbüecpk kurallara lüaşmaktır 1957'de başladı ğı sozdızımı kuıanıını bu doğrultuda gelıştırır 1981 de ydyımldndn Lertures on government and bın dmg (Yonetım ve bağldmd kuramı uzerme konuşma lar) Chomsky nın sozdızımı arüayısının bır ydlınlıga doğru gıtttğının belu tkesıdu Bu rnodelde dübılgıiı düler aıasmda değışık lık gostermeyen soyut ükeleıle dülerdrdsı dynmları kapsdydn parametrelerden oluşur bu nedenle bu kuram ılkeler ve pdrdrriLtreleı kuramı oldrak ddlan dırılıı (Jolmson dnd Johnson 1998) Kuramın sorı d^dmdsını mınımalıst program oluşturmaktadır Bu yaklaşunm onceküerden en bu yuk ayıımı uıetıci dübügibi kuramının tpmplını oluş turan derın ve yuzey yapüarın mınımahst yaklaşımda yer almamasıdır Sozdızunsel bıleşen yainızca anlam sal yorumldmanm yapıldığı mantıksal duzey ve sesbı