Katalog

jtronomi 2003 yılında Cüneş Sistemi dışındaki gezegenlerin ve kara deliklerin keşfine uzanan çok geniş blr alanda bllim adamlan pek çok önemli soruya yanıt getlrdi. Kozmoloji 2002 yılında kozmoloji alanında yaşanan önemli olaylann başında, kara maddenin kendlnl göstermesl, Blg Bang'ln doğrulanması ve ışıkhızı konusundaki karmaşanın derlnleşerek sürmesl gellyor. Kara delikler Uzun zamandu ıh tur kara debk oldugu bılınıyor Bırıncısı galaksılerın merkezındekı devasa kara delikler ıkıncısı bır yere baglı old mdyan mınık delikler Eylul ayında Hubble Uzay Teleskobu üa adet oı ta boy kara delık saptadı Bunlar orta buyukluktekı yıldızların merkezınde gızlenıyordu Bu keşıf onemlı bır ılkeyı oı taya çıkaı ttı Kara deliklerin boyutu çevıelermdekı maddemn boyutlan ıle orantüıdır Şımdı astronomlar bunun altındakı nedenı araştuıyoı "Strangelets in the night" Chandra Xışını Gozlemevı şımdı tum gucuyle notron yüdızını mcelıyor Notron yıldızı denılen egzotık nesne o denlı yogun kı bır çay kaşıgına sıgabılecek buyukluktekı mıktarı 100 trılyon ton agırlıgmda gelebılır Bu yıl dızırı umduklarından daha agır oldugunu fark eden bılım adarnları yüdızın strangelet aduıı verdıklerı yeni bır maddeden oluştugu nu ılerı suruyor Strangelet bugune dek yalnızca sanal dunyada yaratılan bır maddeydı ve kara madderun ele mentı olabılecegı duşunuluyordu Kara madde evrenın pek çogunu oluşruran gorunmez bır mad dedıı Bu arada Avustralya nın New South Wales Unıversıtesı'nden astronomlar uzaklardakı kudsarları ızleyerek ışık hızıyla yakından üışkılı olan temel bır sabıt bulduklarını bıldırdıler ve bu sabıtın ancak zamanla degışebılecegıne dıkkat çektıler Eğer bu bukjular dogrulanırsa fızıkçılerın bugune dek dogru olarak kabulleııdıkleıı bu nokta kesınlık kazanacak Bu da ışık hızırun degışmemesı ılkesıdır Dıger taraftan kozmologlar Bıg Bang'ı dogrulayan bılgıler de elde ettıler Bıg Bang e goıe sıradanmadde astrorıomlaı uı hesaplanndan dort rruslı daha fazladır Ancak bu goruş geçen temmuz ayında degıştı Yorungeye oturtulan Xışıru Gozlemevı galdksıler arasuıda uçuşan kara madde ıle karısmış normal madde ıp kkleımı keşfettı Columbıa Unıversıtesı'nden Astronomı Departmanı şefı David Helfand bu ıplıklerın evrende goremedıgunız normal maddeden oluş tugunu ıleı ı suruyor Guney Kutbu nda ozel bu teleskop yardunıyla surdurulen bır başka çauşma ortaya daha net sonuçlaı çıkarttı Kozmologlaı Bıg Bang sonıası or taya çıkan ışık dalgalannın nabız gıbı atan maddeyı çevreye dagıttıgını ve polarıze ışık bantlan şekluıde suaya dızüdığuu ılerı suruyoı Polaıızasyon en sorıuııdd eylul ayuıda tespıt edılebüdı Chıcago Unıversıtesı'nden astronom Michael Turner Bu ışıgın Bıg bang'uı yansıması olmadıguıa üışkuı tum kuskular artık geçerlılıguu yıtırmelı" dıyor Pluto'nun yeni rakibi Hazıran ayında dstronomlar Oudoaı adını veıdıklerı, Pluto'ya benzeyen ancak yarısı boyutlarında buzullarla kaplı bır gok cısmı saptadılar Aynca bu cısırn Gurıeş Sıstemı nın bır mılyaı küometre deı ııılıkleı ınde yeı ahyordu Bu keşıf hangı gok cısımlerınm gezegen olarak degerlendırılmesı gerektıgı konusundakı tartışmayı ye raden gurıdeme taşıdı Ayt ıca Pluto nun Gurıeş Sıstemı ıçındekı 9 Gezegen konumunu tehlıkeye attı ••• Yeni dünyalar Astronomlar yeru bır saptama yontemı yardımıyla 10 ışık yüı mesafede, Gurıeş Sıstemı ıçınde gorece olarak Dunya'dan daha ku çuk bır gezegen saptadılar adma Epsılon Erıdanı C dedıler Gezegenın konakçı yüdızı uzerındekı kutleçekımsel etkısını olçmeye dayanan geleneksel teknık yerıne Rochester Unıversıtesı'ndpn Alıce Ouıllen, başka gezegenlerın keşfınde yeni bu teknık gelıştırdı Ouıllen, bu yeru yontemle gezegerun ızını surerken yakınlardakı yıldızlan çevreleyen tozları ınceledı Boylere astronomlar Dunya boyutlannda başka gezegenlerm de ızını suıebılecekler Bu geze genlerde yaşam belırtılerının bulunma olasılıgı çok yuksek Nemli, kırmızı gezegen Eger Mars'ta su varsa ıkı yıl once çekılen fotograflarda gorulduğu uzere şımdı bu nereye gıtmış olabılır9 Buyuk bır olasüıkla yeraltı na NASA nın Mars Odyssey uzay aracı Kırmızı Gezegen ruıı 400 küometre yukarısında yorungeye ottutuldu Buradan alrnan gorun tulerden yuzeyın bır metre altında topragın ıçınde hıdrojen yogurılugu saptadı Bu hıdrojenın kaynagının buz olma olasılıgı çok yuk sek Eğer Mars ta buzun varlıgı kanıtlanrrsa Gezegen de bır zamanlar yaşam oldugu kesınleşecek Obezıte Aşın kllolara neden olan unsurun yağ mı yoksa karbonhldrat mı oldugu konusundakl tartışmalann 2003e taşı nacağı düşünülüyor. Geçen temmuz ayında The New York Tımes Magazıne de yayınlanan Gary Taubes ın Yaglar Sızı Şımanlatmıyoı Uldbılır başlıklı rridkalesı obezıte konusunda yülardur surdurulen tartışmayı Yağ karbonhidratlara karşı yeruden gundeme taşıdı Bu makalede ABD de buyuk b u saglık sorunu olarak ortaya çıkan obezıteye kaışı çozumun yuksek yag ıçeıen besm maddelerıyle beslenmek oldugu ılerı suruluyor Oysa son yıllarda beslenme uzmanlan kılo almamak ıçuı sureklı olarak meyve sebze ve hububa ta yonelık bır rejımı onerıyordu Duşuk yag ıçerıklı yıyecekleım obezıteye yol açtıgmı ıleıı suren Tkubes ABD'de bu trende uygun olarak karbon hıdrat dozu yuksek, yağ oıarn duşuk yıyecekleım taflaıı dolduıdugunu soyluyor Doymuş yaglarla beslenme konusunda surdurulen uzun vadelı çalışmalarda yaglı yıyecekler ıle kalp hastalıklaıı aıasında neden sonuç üışkısı bulundugu anlaşü masuıa karşuı yağlaruı obezıteye neden oldugu na üıskın kesm bu kanıt yok Ne var kı bılım adamlan da 'ftubes m ıddıalannın da henu/ dog rulanrnddığma dıkkat çekıyoı 823/8