Katalog

Kanser ^"embriyona döniişebiliyor Bılım ınsanlan klonlanrnış beym urlarından fare embnyonları urettı Bu çarpıcı sonuç klonlamada kulldiulan ılaçlann gunun bırınde olumcul kanseıe çozum getırebılecegını ortdyd koyuyor Tennessee St Jude Çocuk Ardştırma Hastanesı uzmanlanndan Tom Curran bır beyin ur hucresınden Dolly'nın uretılmesıne oldiıak tanıyan yontemı uygulddı Meslektaşı James Morgan ile bırlıkte fare hucıesındekı kanserlı DNA'yı çekırdeğı alınmış sağlıklı bır yumurtaya aktaran Curran klonlanan hucrenın, kotucul genetık değişımmler ıçermekle birlıkte ku çuk bır fare embrıyonuna donuştuğune tanık oldu Bu buluş hucrelerın yenıden programlanmasına yardımcı olan ve klonlamayı taklıt eden ılaçlann beyın urlarına da çozum getırebı leceğını ortaya koyuyor Klonlama yapılmadıgında büe beyın urlan gelışmekte olan embrıyonla bırçok ortak ozellikler ta şıyor Araştıımacüar kok hucreyı kansere donuştüren olumcul olaylar dızgesmı belırlemeyi ve bu surecı tersıne çevırecek, ya da engelleyecek ılaçlar uretmeyi umit ediyorlar Beyınde gomulu bu tur urlar en sınsı ve en gızemlı kanserlerden sayılıyor Bizim en iyi 10 araştırmamız nedir? Bilim; eğrisi ve doğrusu ile üzerinde etik, siyasi, toplumsal ve sosyal, tabii ki ekonomik tartışmalan ile biryıhnı geride bıraktı. Sadece o kadar mı? Bu tartışmalarm yarunda, bilim, kendi kulvanndakl yürüyüşünü ivme kazandırarak sürdürdü. Birazdaha ekonomik gelişmeyle, sanayi ve ticari hayatla bütünleşerek, hem de. Çünkü, ekonominin can damanna artık bir kavram oturdu: Yenilik. lnovasyon. Yeni teknolojiler... Eskiden yenilikler tek tek alanlarla, üriinlerle sımrhydı. "Yeni bir şey" çıkardı. "Yeni bir şey" bulunurdu. Şimdi öyle mi yal Yenilik sistemleşti. Ekonomi ve toplumsal hayatla bütünleşti. Artık, ülkelerin "inovasyon sistemleri"nden bahsediyoruz. "Ulusal lnovasyon Sistemi"nin varlığı veya yokluğu, ekonominin rekabet edebilirliği ile bağlantıh oldu. Acaba sanayiniz, ekonominiz böyle bir sistemin içinde mi gelişiyor? Yoksa, kendi başına buyruk, bireysel, başıboş bir gelişme çizgisi mi izliyor? Yenilik; sanayinin, ekonominin toptan bağlı oîduğu ana çark. O çarkı ulusal düzeyde döndüreceksiniz. Özetle, yenilik, artık toptan üretilen bir kavrama dönüştü. Ekonomi ve sanayi, durmadan yenilik üretmek zorunda. Kendini geliştirmek ve aşmak zorunda. Türkiye, kendi ulusal inovasyon sisteminin çarklarım döndürebildiği ölçüde rekabetini arttırabilecek ve zenginleşebilecek... Duygudan yoksun, yağdan yoksun AB D'lı bır bılım ınsdiu duygularm hedef alınrndsırun obezlığın engellenmesıne yardımcı olabıleceğını one surdu VVısconsın Unıversıtesı Madiüon Tıp Fakultesı uzmanldnnddn Ann Kelley ıım son araştırmasma gore, beynın haz merkezlerının yenne getırdığı ışlevleım engellenmesi, fareleri yağdan uzak tutuyor Oburluğu araştıran uzmanlarm buyuk bır bolurnu bedenm yakıt ve yağ duzeylerının ıştahı nasıl denetledığı uzerine odaklanır Gelgelehm, mıdesine duşkun olanların da gayet iyi bıldiklen gıbı, alışkanlık larla ıstekler genellıkle metabolızmanın gereksınunlerını aşar Kelley, amıgdala bolgesı nm beynı bır bıçımde tatlı ve yağlı yiyeceklerden hoşlanmaya ıtebıleceğıne ınanıyor Ancak çogu araştırmacı kıloların dengelenmesındp tokluk ve şışmanlık duyguldrının aynı derecede onern taşıdıgı goruşunde Beynin, aralannda kan şekeri ve hormonların da yer aldığı kımı etmenlere tepki olarak, yeme ve küo alma surecını deneüediğıne ınanüıyor Bu dengeleyıcı sureç, yakıt alımı ve gereksınımlerle tam olarak uyuşuyor Bır yüda bır küo alan bir eıkeğm fazladan yalnızca 4000 kalorı, bu başka deyışle tukettığı dokuz yuz bmi aşkın kalorının bır bolumunu, almış olması gerehyoı Ancak kışı aşın küo alır almaz, bedenı yeni konumuna uyum sağbyor ve yıyeceğı kısmaya karşı dırenıyor Metabolızma denge sdğlamaya çalışsa da, gorunuşe baküırsa yeterınce guçlu olamıyor Dunya nufusunun yaklaşık %7'smin klınık açıdan obez çok daha fazlasırun aşırı kdlolu olduğu sanüıyor Uzmanlann tumu bu sorunla başa çıkmanm en ıyı yolunun daha az yemek ve daha çok egzersiz yapmak olduğunda bırleşıyor *** Dünyada bilim ve teknoloji alanında göze çarpan, belirleyici olan gelişmelere bu haftadan itibaren sayfalarımızda yer vermeye başhyoruz. Science dergisi, heryıl olduğu gibi 2002'nm en önemli 10 araştırmasını seçti. Bunların arasmda "küçük RNA"larm keşfini birinci sıraya oturttu. Diğerleri arasmda, Elektronların görüntülenmesi, Nötrinolar hakkmda yeni bilgiler, Acı duyusunun dilde oluşumu, Bakteri DNA'larmın çözümü, Uzayın "bebeklik" fotoğrafları, Hücrenin üçboyutlu görüntüsü, "Sağlıkh yaşam için kahtım araştırmalan", Organizmalann biyolojik saati hakkmda yeni bilgiler ve "Attofizik" araştırmalan ile lnsanın en eski atası konusunda araştırmalar var. Science'in seçtiklerine geniş ölçüde geleceksayımızda yer vereceğiz. Acaba Türkiye'de yapılan 2002 yıhnm en iyi 10 araştırma konusu, makalesi neydi? Bugüne kadar ülkemizde böyle bir çalışma yapılmadı. Ashnda yapümasınm çeşitli zorluklannm da olduğunu kabul etmek gerekir. Yayımlanan bütün makalelerin taranarak ehil bir kurulun en az hatalı bir seçim yapması gerekir. Fakat el yordamıyla da olsa böyle bir işi başlatabiliriz belki. Ne kadar sübjektif olursa olsun, yine de yıhn en önemli 10 makalesi hangileh olabilir sorusuna biryanıt verme girişiminde bulunabiliriz. Belki, öneri toplamak ve bu önerileri başka uzman kişilerin düşüncelerini alarak bir sıraya koymak, şimdilik bir yöntem olabilir. O halde: 2002 yılmda. yayınüanmış en önemli araştırma makaleleri, sizce hangileridir? En önemli bilim olayı nedir? Herkes, belki kendi alanında bildiği bir makalenin admı ve yazar(lar)ını bize bildirerek, seçimin yapılabileceği bir havuz oluşturulmasına katkıda bulunabilir. Yardımlarmızı ve katkılarmızı diliyoruz. *** Geçen hafta Türkiye'de bilimin büyük günü yaşandı. TÜBİTAKBilim, Hizmet ve Teşvik Ödülleri dağıtıldı; ödüllerle igili haberi ve Cumhurbaşkanı'nm yaptığı önemli konuşmayı dergimizde bulacaksmız. Yeni yılda buluşmak umuduyla, mutlu yıllar... obursalı@cumhunyet com.tr CBT Internet adresr Cumhutiyet BtLlMTEKNÎK • No:823 28 Aralık 2002 Imtiyaz sahıbı: Yedı Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. adına tlhan Selçuk . Yayın Danışmanı: Orhan Bursalı • Sorumlu Müdür: Mehmet Suou Gorsel Yönetmen: Tiiles Hasdemir • Baskı: Sabah Yayıncılık A.Ş. Idare Merkezi ve Yazışma adresi: Turk Ocağı Cad. No 39/41 Cağaloğlu, 34334 tstanbul. Tel: (212) 512 05 05 • Faks: 0212513 85 95. Reklam: Publi Media 823/3