Katalog

Atomun içine bakış Atom pili 50 yıllık elektrik enerjisi üretiyor Amerıkah bılırn adamldrı taıafrndan gelıstııılen cllı yıl omurlu atom pılı çok kuçuk olçum aletlennde ve kalp pıh olarak kullanüabılecek Pılın enerjı kaynagı daı^ılımı sırasın da elektron yayan (radyoaktıi) nıkel 63 maddcsı Elektrik yuk lu elektıonları yakalayan bıı bakıı şerıt negatıf olarak yuklen mekte Nıkelın ddgılırru sırasında yayılan elektronlar ıse pozı tıfyuklu Pozıtıf VP negatıf maddder bnbırlerını çektıkleıı ıçın de bakır şeııt nıkel maddesıne docjru çekılmekte Te mas halme gelen metaller boşaldıktan sonra bakır yıne eskı durumuna donuşuyoı ve yenı elektronlar yakalamaya başlı yor ve bu ^uıeç bu şeküde yenıknıp suıuyor Ilerı gen salı nan bakır şent pompalama VP çok kucukçdikmekanızma larırn çalıştıracak kapasıteye sahıp Hatta elektıonık profesonı Amil Lal ın dedıgıne gore on yıllar boyu mınık jeneratorlere elektrik enerjısı bıle uretebüecek Oyle kı ellı yıl sonra bıle suıecı hareket ettırecek kadar nıkel 63 kaldcak gerıye Metalın radyoaktıt peııyodu (yaıüa ma muddetı) 100 yıl kadar Bu da metalın an^ak bu sure zar fında maddesının yarısını kaybettıgını açıklıyor Ldl ın sundu Qu prototıp üa santımetreden bıraz daha uzun ancak muhen dısler atom pılıru bır santımden darn kııruk boyutta uıetc bı lecekleı ıru de soyluyorlar Radyoaktıf metalın tıbbı amaçlı kullanılması sakıncalı degd Çunku elektron ışını ınsan bede nrne zarar vermeyecek şekılde kolayca engellenebüıyor Tüp bebeklerde hastalık riski daha mı yüksek? Üonduı ulmu^ embı ıyodan dunyaya gelen bobeklerdekı hastalık ııskının daha yuksek olabılecegı dusuncesınden yola çıkan Ingı lız araştırmacılar 68 000 ın uzerınde tup be begı kapt,ayan uzun vadelı bır araştırma ya pacaklar Geı çı ın vıtıo yontemıyle dogan bebeklerde başka sağlık sorunları ortaya çıknıamış ıma embrıyodakı dondurma ışle mının genlerdeki normal gplışımı etkıledıgı sdnümdkta Buyume solunum ve metabolız ma gıbı onemlı fonksıyonlar genlerle ayar ldiımakta The Independent gazetesme ko nu^an Robert Winston Bu genler kısa bır fauıe ıçın bıle olsa bazı olumsuz koşullaıdan etkılendıUennde embrıyonun gelışımınde değı^ımlu meydana gelebılır dedı Fare korkuyu nasıl yeniyor? Beyın koıtuyu yenebumek ıçın korkuya neden olan anılan yenılerıyle değıştırıyor İlgınç sunuv Pueıto Rıcolu bı lım adamlarının fare deneylerıyle elde edüdı Huzursuzluk veren anıldrın yenıle rıyle degıştıı ılmesınden bır grup uzmdn laşmış sınır hucrelerı sorumlu Nature dergısınde yayrmlanan habere gore araş tırmacılar ınsan beynındekı soz konusu hurrelerı uygun bır bıçımde tasaılayarak geçırdıklerı kotu deneyımler yu/unden korkularını yenemeyen hastalaıa yardımcı oldbıleceUpımı dırunuyorlaı Arıstıını ı ı Atomun derınlığınde yaşanan gelışmeler buguııe değuı dogrudan doğruya ızlenememıştı Avusturyalı ve Almdn fızıkçılor şımdı son derece kısa lazeı ışınımıyla bu gızh dunyanın ıçını yanı elektıonlaıın ızledıgı yollaıı goıebüdıler Molekiil ve atorn hdieketlerımn olçulebürnesı sadece bın mılyaıda bır sanıye (1 femtosaruye) kısdlığındd kzeı ışınmuyla mumkun Ancak bu çozıuıuıluk atom çekırdefy etıafında (çok yakın mpsafede) donen elektıonldrın ız lenmesı ıçın yeterlı de ğıldır Ornegın hıdrojen dtomlanndakı en ıç elektron bır devıı 24 at tosanıyedp (femtosanı yenm 24 bınde bııı) ta mamlamakta Geçtığımız yıl Nature deıgısınde bır femtosd nıyeden ddhd kısa lont gen pulslaıının uretımı ne i7in veren yonterru açıkldyarı Markus Drescher (Bıelefeld rüır Muhammed Milad VL Gregory Quirk (Ponco School of Medıcıne) farple re korkuyu aşılamak ıçın bellı bıı ses eşlı ğrnde elektıık şoku vermışler Hayvanlar daha sonra aynı sesı duyduklannda elekt rık şokunu hatnladıkları ıçm korkmuşlar ve araştırmacılar emm olmak ıçın aynı se sı farelere defalaı ca dınlttmışleı Ve erte sı gun aynı ses katşısrnda bazı farelenn Fizikçiler son derece kısa lazer ışınımıyla bu gizli dunyanın içini, yani elektronların izlediği yolları ilk kez gorebildi. Cüce bir galaksinin doğum sancıları I)pnqesı bozulan cuoe bıı galaksinin ay nntılı joıuntuİPiı evrende bugun bıle yenı kuçuk galaksılerın oluştugunu ortaya ko yuyoı Yenı doğan yıldızların parıltısı ve galaksinin çarpıtümıs bıçımı yenı galaksı ınıı 100 mılyon yıldan daha kısa bır buıe once daha kuçuk yıldızlaıdan oluşan ıkı kumenın çarpışması sonucunda ortaya çıktıgını gosterıyor Uzaybılımcüer tarafın dan en son bulunan VP oncekılere kıyabld çok daha kuçuk olan bu gdkkii en buyuk gdldksılerın en son oluştugu yonundekı ydygın goruşe de yenı bır boyut getıııyor POX 18fa adı verılen sıstem yaklaşık 10 müyon yüdizdan uluşan ve Samanyolu rnuzun yalnızra 1/10 000 ı buyukluCjunde bır kume Asııı yogun mavı curpler adıyla bılınen bu ve benzer nsımler son derece kuçuk olduklarınddn yeı yuzundfkı teleskoplardan salt bır leke olarak goıu lurleı Gelgelelım gılaksının ger(,ek ydpısmı araştırmak ısteyen uzaybılım cıleı Hubble Uzay Telt ^kopu m bol bagladılar Baltımore Uzay Teleskop Bıhm LnfaütUıU ndfiı Michael Corbın vc Max Planrk Uzay Fızığı Enstıtu su ndtn William Vacca heı buı muhtemelen 300 ışık yılı uzakta olan ıkı altgalaktık yıldu 1 umt,üinm son 100 mılyon yıl ıçınde çarpışarak POX 186 yı oluşturdugunu one suruyorlar Dahası POX 186 yaklaşık 30 mılyon ışık yılı otedekı genış bu hava kabarcıgınrn ıçınde yeı alıyor Boylelıkle ga laksı ufalrna adı verılen galaksı oluşumunun değışıme ugramış bır gorun tusunu sergılıyor İlk kez dltı yıl once oıtaya atılan bu goıuş yeıçetamının dagınık nıadde parçalarım bıraraya topldiıidsı çok uzun bır sure dldığmdan mınık galaksılerın en son oluştuklaı ını savıınuyor Unıversıtesı) ve Ferenc Krausz (Vıyana Unıversı tesı) aynı teknolojıden yararlanarak krıpton ato rnunun ıçını ınceledıler Drebheı ın cknbı bu amaçta atomu attosanıyplık bır rontgen ısınımıyla yalıttı Işınım saypsınde atom küıfınm ıçınde açılan bır delık en kısa sure ıçınde dış kıhftakı dığer bır elektron tarafından kapatılmdktd Ayrıca zıncır reaksıyon sırdsında oluşarı dı ğer bır elektron da (Auger elektronu) ek bır ener]iyle yuklenerek atomun çekım alarırndan kurtulur Bu dagılım suıecı yalıümddn sadece bır kaç femtosdnıye ıçerısınde gerçekleşmekte Fı zıkçıler elektronların 7it hdreketlerınc yola açan ılk rontgen ışınına ldzeıle ıkınn bır puls ekledık leıınde Auger elektronunudakı eneıjı degışımını olçerek atom kılıfından kaçışını da takıp edebıldı ler Gelışmelen buyuk bır memnunıyetle ızleyen Amerıkah fizıkçı Louis Di Mauro Nature dergısınde yayımlanan dıger bır makalede son aıaştır ma sonucunu Atto fızık devrı başladı dıye değerlendırdı arlık kotknıadıgı ve süınme evresını at lattıkları ortaya çıkmıs Farklı beyın h u u e leıındekıetkmlıkler on beyın lopu kortek sındekı hucrelenn ses ve elektrik şoku aıasmdakı rahatsız edıcı bagiantının yok edümesınden sonımlu olduklarım gosteı mekte Bu beyın bolgesınde normalde duygularla ılgüı uyarüar ışlenmekte ve bunlarm etkınlıklerı sayesınde beyın ses ten korkmamayı ogıenıyor Bılım adamla rı ınsanda bu bolgenın manyetık tasanmı sayesınde korkuyu neden olan anıların sı lınebılereğrnı duşunuyorlaı 818/4