Katalog

Tayyip Erdoğan gerçekten değişti mi? Metin Heper ve Şule Toktaş'm, Recep Tayyip Erdoğan ın dinsel söyleminin tasavvuf düşüncesinden kaynaklandığını, bu nedenle laikler tarafından yanlış anlaşıldığını, onun demokrasiye bağlı olduğunu belirten yazılanna, "toplum bilimlerinde yöntem ve söylem" açısmdan eleştirel bir bakış... Sema Bulutsuz (*) ılkenl Uıuveısıtesı ndcn Metin Heper ve Şule Toktaş ın Recep Tayyip Erdoğan ı konıı dldn bıı tngüızee mcelemelen (**) toplum bı lımletınde yontem kormsunda soru ışaretlen uyarıdırdn bır ydzıydı "Büımsel kımlıklerımız gereğı sıyasdl taidfsızlığımızı korumaya ozen gosterdık" dıyen Heper ve Toktaş tan orıce ve sonra da "AKP ıktıddr olacak mı oluısa ne yapacak" gıbı konularda qoruş bıkinen bııçok bılım ınsanı ve gazetecı de R TEıdoğan'ın kılıkkıyafetine, parti binasının döşenişine ve duvdrdakı Atatürk fotografına ya da Erdoğdn'm sozleı ıne dayanarak goruş geiıştırdı Polıtıkdcüarm da bır uıun olarak paketlendığı Cılalı Imaj Çağı'nda goruntu ve soz kurmacaya donuştuğunden ancdk eleştirel bır yoııtemle "okunabılır" Yazın yapıtlarında "güvenilmez anlatıcı" olaıak ru telenen kışıler vardıı Yazar bunlara yalan soyletır anıa bılınçlı bır okur ya dd eleştırmen bu kışüerm dıl kullanımına ve edımlerıne bakardk rıerede ve neden yalan soyledıklerını onlar Psikoloji de ııısanın karmaşık bır varlık olduğunu kendısıne büe yalan soyledığını ve kolay kolay bılrnemeye ceğını çoktarı oıtayd çıkaıdıgına gore polıtıkdcüdrı deyet lendırırken, hoş ve boş sozler yerme bütün bir ilişkiler agına, progrdmldiına ya da programsızhklarına, sozlerle ış leıın bıı bu ıne uyup uymddıgına ve sozden çok soyleme bakmdk dydıulatıcı olabüıı Heper ve Toktaş ıse Erdoğdiı uı sozleıme bir çocuk ney yoluyla kanıtlanabılen kesınhkler uzeııne kuıulması top lumsal bılımlennse kesınlık ve olçume pek gelmemesıdu Doğa bılımleıındp bıle "kesınlıklerın sonu'ha geldığrmız bır çağda toplum bilimlerinde "bılımsellık" ve "nesnellik" olçut leı ı şunlur olnbılır • kayndklardarı toplanması • Bunların bırbırıyle kdrşılaştuılması, aradakı bağlantıların ve çelışkıleıın belnlenmesı • Sorunu tek bır dçıdan değü, buçok boyutuyla ele al ma çabdsı, • Bılınebüecek olanla büınemeyecek olanm baştan sdptanması ve bılınebıleceklere dayanarak bır yorumda bu lunulması • Kesınlıkleı sunmak yerıne olasılıklann tartışılması ve msanları her okuduklarını ve duyduklarını sorgulamaya yoneltecek bır nesnel değerlendırme yonterru kullarulmdsı B safhgıyla, siyasetten ve bilimsel yöntemlerden habersiz iki insan gibi ydkkşıyoılaı Oysa oznel bır kavram oldn "tarafsızlık" yeııno "nesnellik" ve "gerçeği aramak" gıbı hedetler belırleyerek aıaştıı nıalaı mı "bilimsel kimlik"lenne daha jygun bır yonde gelıştırebılırler açıklamak ıstemedığı ya da kaçmmak ıstedıgı konuların dılı ne ve soylemıne nasıl yansıdıgı bellı sorular karşısmda neden sınırlenıp kendısını kaybertı^ı ya da taraftarlanna egretüemeler yoluyla nasıl mesajlar verdığı ıncelenebılır Radıkal yazarı Avni özgttreiın yorumu buna ıyı bu ornektı Ozgurel'le yaptıgı qoruşme metnını yenıden okurken 'Turk Ordusu" yeı ıne 'TSK" kısaltmdsını kullandn Erdo ğan ın Turk kımlığı yerıne ummet bağını vurgulayan 'ordumuz", "mılletımız" ya da 'TSK" demeyı yeğledığme dıkkat çekıyordu Ozgurel Hurrıyet yazaıı Eznin Çölaşan ın "Turk ordusu rfadeİncelemede veri toplama sını metnden çıkardıgınız doğru mu'" sorusu uzerıne brrden Yazıya baktıgımızda ven topldind açısından şunlar parlayan Erdogan'uı saldırgan tutumunu ıse Ozgurel şoyle Roylenebıkr 14 5 sayfalık makaleye eklenen beş sayfdlık yorumluyordu 'Tartışmaya vesıle oldn konudakı sozlerı Tay kaynakça bolumundekı 116 dipnotta Eıdoğcinı destekleyıp Erdogan'ın zaafmı yansıtıyor Bu konudakı tavrı büınçlı ve yen ydyın orgdnldrma Erdoğan ın kendı yazı ve konuşmdla maalesef medya tarafından qozden kdçııılıyoı" (7 Ekım 2002 ıına ve Eıdoğan'ın yoksulluktan devlet dddmlığına yukselışıHurrıyet) nı bır soylence havdsıyla anlatan kıtaplara agırlık veıüdığı Daha da üerı gıdıp unlu şıııde kullandığı "minare", goıulur Muhammet Pamuk, Y&dklı Umut Recep Tayyip Ur"lüngü" gıbı fallık ımgelerın "ıktıdar' ya da "ıktıdarh olınak doğdiı(\l gonderme) TuranYılmaz, Tayyıp Kasımpaşa'ddn ısteyen bır erkek polıtıkacıyla bağldntısından soz etmek ya Sıyasetm On Saflanna (?,5 gondemıe) RTErdoğan Bu Şarh da kddın bedenının kapatılmasını Turkıye'nın en onemlı so Uurada Bıtmez (15 gonderme) Ruşen Çakır ve Fehmı Çal runu yapan bır partı başkdnının konuşmasında bedenle ılgı muk, Recep Tayyıp ErdoCjan Bır Donuşum Oykusu (14), Kı h terımlerın oldukça sık kullanıldıgma dıkkat çekmek bıle vdnç Koçak "Kasımpaşah Hayla7 (3) Merkez Sağda Yenı yazarlann hıçbır şeyden kuşkuldnmdyan safdil yaklaşımla Umut Oktay Ekıncı "ŞeridLuı Kıavath Başkanı (2 gonderme), rınddn daha bilimsel olabüırdı Faık Işık "Recep Tayyip Erdoğan Davasf (7 gondenne) Oysa bu tarıhe kadar bırçok gazete ve kıtapta Erdoqan yolsuzlukları ve sozlerıyle ışlerı drasrnddkı çelışkı açı sından ele alınmıştı Ayııcd verıler bırbırını desteklemeden ve bırbuıne soıu sordurmadan, yazdrldrm onceden belırledığı anlaşılan bır qoruşu kdmtlamak amarıyla kullanılıyor Bu dçıdan sert bıı babanın otorıtesı dltında ve Kdsımpaşa mn bıtınm kulturuyle buyuyuşu oğretmenme ve daha sonra Erbakan'ı ne ıcdeyse tapışıyla bır "karşı çıkış" olarak nıtelenen bugunku seıt ve kabddayı tutumu aranında bır baq kurulmuyor ve kı şüık ozellıklerı goz onune alındığında ne olçude demokratık oldbüecegı duşunulmuyor Oysa oy almak uzere gıttıgı meydanlarda ya da gazetecılerle toplantüarda karşılaştığı sorulaıa gobteıdığı saldırgan ve aşagılayıcı tepkiler bır kışıyı tasavvuf ınancınd bağklık ve demokrathk gıbı boş sozlerden daha ıyı yansı tır Yaklaşıma bir örnek Yazının gırış bolumunde her paragıafı ayrıca sorgulandbılecek genel bır OsmanlıCumhurıyet dorıemı dın de ğerlendırmesı yer alıyor Son derece tartışmalı ve tutarsız goruşler, herkesm büdığı ve onayladıgı genel doğrukrdan soz edılıyormuş havası ıçınde otouter bır soylemle üerı suruluyor ve üpkı Eıdoğan'ın soylemı gıbı bunun dd okur tdra fmdan hjç eleştırümeden onaylanmdsı beklenıyor Ama konumuz "Geçmışı Egıtımı Kışüıgı" başlıgıyla ta nıtılan Erdoğdn Bu bolumde bırdenbıre ortaya atılan 'Erdo ğan eğıtıme nasü yaklaşıyor9 sorusunun yanıtı Erdoğan'm sozlerınde bulunmuş "Elleıı opulmesı gereken ıkı kışı vardıı Bnmcısı baş kalanna bılgı aktardn oğıetmen Ikıncısı ınsanın babası Bebeklerın de elı opulebılır çunku orıldr umut sımgesıdıı" Yazarlarm yorumu "Bu sozlerde yalnızca ogrenmeye verılen onem değıl daha lyıye donuşpbılecek bu evren an layışı dd var" Amaçlanan ne? Ya?ıda şu sorulara yanıt aıandığı belırtüıyor 1. Eıdoğan sıyasal Islam'a yakınlık duydrı koktendmcı bır Islamcı mıdır • " 2. Yılldi ıçuıde tutumu değışmış mıdır > 3. Degışrıyse lıbeıaldemokidükbıı sıyasalrejım ıçın de idhaüıkld yeı alabılecek olçude degışmış rrudu'' Polıtıkdcüdiın sozleıı her zaman geıçok duşuncelerını yansıtmdyabıleceğınden ve Anayasd koktendıncı paıtıleıe ızın vprmedıgınderı bıııneı soruya kesm bır yanıt bulmdk quv Ama ydzarldi Eıdoğdiı'm çeşıtlı konuşmalarınd ddydnaıak Islam'ı hşısel olarak kendısıne yol gosteııcı dldığını sıyası olaraksa Anayasa ve demokıatık duzene baglı bır ınsan olduğunu rieı ı suruyoı ve şu sonucd varıyorlar Erdoğan ozde bır değışım geçırmedı Gerçekte oz olarak 'Tasavvuf yonu dğıı bdsan" vc "baştan berı devlet odaklı değü, msan odaklı" bır Islam ın sozcusuydu Safdil yaklaşımlar, bilimsel mi? Bılınebıleccklerle bılınemeyecekleruı dyıunma gelın ce yazarlar neredeyse büınçlı olarak bılınemeyecekler uzeruıde durmayı ve boş sozlerı bır kutsdl kıtap yorumcusu gı bı açımlamayı seçmışler Bır polıtıkacının sozlerı ancak bır "soylem çozumleme sı" konusu olabılır Yaru o kışıyı bugun tartışma konusu yapdn topluınsal ve sıyasal ortam ıçmdekı durumu zayıf noktalan Ahlakdersi sorunu1 ^ * Bilimsel ölçüt önerileri Toplum bılımlerını doga bıhmlerınden dyırrridk ıçm sık kulldnılan olçutlerderı bu ı doga bılrrnlermın olçulebılen de Bunlaı bır sıyasetçının eğıtımın amacı yd da halkın eğı tımınden ne drüadığmı ydnsıtmaya yeteı mı'' "Evrenın daha ıyıye donuşmesı" ne demek 9 Eğıtım deyınce el opmeyı or nek veren bılım ınsdnlarının eğıtım anlayışını kuşkuyla karşılamak dısında bır şey duşündurmuyor bu sozler Verılen bdşka ornekler de yazarlaıın'egıtım"ı 'bügılenme'yle karış 815/11