Katalog

Depresyona şok tedavide yenilik Depresyon sagaltımında şok terapi bugun de ABD Kanada ve Brıtdnydda kullanım] oldukçd yaygın bır yontem Şok terdpı denınre çok kışrnın ılk aklııid qelen Jack Nicholson un oynadıgı "Guguk Kuşu" fılmı ve bunun çagrıştırdığı olumsuzlukldr oluyoı Kırm doktorlar ve bu yontemın ddha orıce uygulandığı has tdlara şok terapının olumsuz e t k 11 e r ı n ı n azaltılması dmdcıyld narkoz uygulanı yor ve kas rneyen ve orangutdn hepadmavırusu (OHV) adıyla bılınen bır tur hepatıt B vırusunu taşıyan çok az sdyıdd maymun ol duğu ydbanü oidngutanlaıa ozgu vırusu taşıyanlann çogunun bulaşıcı bır etkı yaratmadıkları qorıüdu VVarren vıru sun orangutdiüdidd hepdtıte yol açtıgı yonunde herhangı bır kamt olmadıgına bu yuzden hayvanlarm gerekbiz yere ka rantındda tutuldukldrınd dıkkat çekıyor Ay, düşüyorum! Içıne elektıonık alın yerleştırılnuş bu dyakkabı tabanı dstdrı denge bozuklukları olanların yardımına koşuyor Kışının yu ruyuş pro füını tam olarak be lııleyen ta han astarı fızyoterapı U7manlarının yuı u yuş konusunda yenı den eğıtırrı vermekten basıt bır t'aı chı kuı suna dek uzanan çeşıtlı yontemler arasında o kışıye en uy gun olanını kulldnmdlarına olanak tdnıyor Denge bozukluklan son derece cıddı bır sorun Mılyonlarca kışuırn bu soruna bağh olarak heı dn duşme ve sdkdtlanma tehlıkesıyle karşı karşıya olduklan duşunuluyor Bu kışüer arasında Multıpl Skleıoz (MS) turu norolojık hasta lıkları olanlaı şeker hastalığı nedenıyle ayak tabanları du yarlüıgını yıtırmış durumda olanldr ve ridruı yapüı yaşlüar yer alıyor Ne var kı bıreyın sendelemesme neden olan şeyın belırlenrnesı ya da bır kışıde denge sorunu olup olmadığının saptanması oldukça ıncelıklı bır ışlem Deneyımlı uz manlaı ardsmda bıle kımın rısk altında oldugu konusurıda sü< sık anlaşmazlıgd tdnık olunuı Şırndı Harvard Tıp Fakul gevşetici ilaçlar vorüıyor P .ıkıydtıı uzmanlarının buyuk bır boluınu elektrokonvulsıv terdpmın (ECT) guvenlı olduğuna ve kunı ağır depresyon turlerıne en azından kısd erımde bır çozum geüıdıgıne ınaruyor Şok terapıye genellıkle başka yontemlerın ışe yaramddığı dummlarda başvuruluyor ve uygulamadan onre hdstdnm onayı almıyor Gelgelelım yontemın olumsuz ydn etkıierı de yok de qıl Tum hdstdlardd sdğaltımın başlaüldıgı doneme yakın za man dılımıyle ılgüı bır bellpk yıtımıne rastianıyor Yenı şey ler oğıenme yetısı bu sure sekteye ugruyoı Bu yan etkıler lamı hastalarda çok daha uzun surebılıyor ve hdstd bırkaç ay boyuncd kendıne gelemıyoı Bu da çok daha cıddı so nuçlar dogurabılıyor Şımdı Kdiıformya Umversıtesı psıkıyatrı uzmanı Thomas Neylan stres hormonu olan kortızol duzeylerırun ol çulmesı suretıyle hangı hastalann şok terapırun yan etkılerıne daha duyarlı olduklarmın belırlenebüecegını ortaya koydu Neyldn ve ekıbı kendıleı ıne ECT uygulamasına rıza gostpren 16 hastayı ınceledı Terapıden once hdstdlardan tukuruk orneklerı alındı ve ruh durumu büışsel ışlev ve bel lek konusunda bılgı edınmek dmdcıyld teıapıden bu gun once ve altmcı seanstan bır gun sonra kendılerıne bırtakım testler uyguldndı Beklendıgı gıbı terapi sonrasında hastalarda behrgın bır ıyıleşmeye bellpk ve büışsel ışlevleıde ıse bıı duşuşe tdnık olundu Neylan koı tızol duzeyırun yuksek oldugu has talarda FCT sonrası büışsel bozukluğun da dahd yuksek ol dugunu oıtaya koydu Ne var kı araştırma çok kuçuk kapsamlı oldugundan elde edüen sonuçlaı henuz yeteı lı sayı lanııyor tesı nden Jeff Hausdorff ve ekıbı bır çozum gclıştırdüer Harvard ekıbı bır dızı basınç alırüarınddn elde edüen veı ı lerı Sdyısdl bır belleğe yukleyen taban astaı ı bıçımınde bır aygıt oluşturdu Hastaran ayakkabüarına yerleştınlen aygıt yuruyuş sırasında bacagın salırum hızı bu hızın adımdan adıma nasıl bır farkhkk gosterdıgı gıbı bırtakım temel bılgılerı kaydedıyor 60 yaşh denekten bu tur verüerı toplayan Hausdorff bır yü boyunca bu hşüerı ızleyerek aralarından herhangı bırınm başından cıddı bır duşme geçıp geçmedığıne bdktı Sonuçlar oldukçd şaşırtıcıydı Hız, duşuşler ıçın bır goster ge degüdı ve ayak sürümenin herhdngı bır sakıncası yoktu Asıl risk altında olanlar yuruyuşlerınde buyuk fdrklüıklar gosteren kışüerdı Oyle kı oldukça dengesız gorunen kışüer gerçekte pek de tehlıkelı degülerdı Hausdorff gelıştırdıgı aygıtın farklı rahatsızhklar nedenıyle yuruyuşte meydana gelen bellı belırsız faıklüıklan saptayabümesm den oturu dogru tanı konmasma yardımcı olabüdıgıne dıkkat çekıyor ve 'tnsanlar yolda yunırken duşuyorlarsa bu nun alünda sağaltüması gereklı bır rahatsızlık olabüır dı yor Ne yaptığını biliyorum! Bır senaryonun ülme donuşturulmesı ozellıkle bır bıl gısayar ıçm bır hayh guçrur Ama drtık bır vıdeo fünıını ço zumleyıp bu fümdekı ınsanların neler yaptıklannı anlatan bır senaryo oluşturan yenı bır sıs tem var Soz konusu sıstem ekıbının yaptıklannı ızlemek ısteyen ışveren ler ıçın de son derece elveıışlı ola ERDEK KÖRFEZINDE MEDÜZ CÖZLEMLERİ Marmara Demzı 'nın dıtfer bolgelenne gore kısmen leımz kalon guneybatısı yanı Eırjek Koıiezı VP Adalar bolgesı farklı habıtaüan banndırması nedenıyle pek çok denız canlısma ev sahıphğı yapmaktddıı Ancak son yıllaıda aı tan kuhhkle bırlıkte ozelhkle zooplanktonda tur çeşıthkğının gıderek azaldığı ve uzaklaşan turlerm yerme kırhhğe toleransh turlenn yaygmlaştığı ve ekosıstemde monotonus yanı yuksek bashnlık oranına ulaşabudıklen behüenmıştiı Bunlardan gozîe gonılebı len ve genel ısımlenyle meduz dıye bıldığımız gurubun uyelen, hılılık tafobm de onemlı ındıkatorlerdır Meduzlerın bu bolgede ozelhlde Erdek Körfezi'nde bınkmesınde hrlı hğm yanı sıra ahntı şartlan da onemlı lol oynamaktadır Kapıdağ Yanmadau ve Adalar yonunden gelen Karadenız kokenlı yuzey dkmtısı berabeıınde orga mk madde yukunu de suıvkleyerek korfezm Karabıga ya kadar olan lasmmda bırıhme neden olmaktadır Bunun yanmda Gonen Çayı nın taşıdığı ashda or ganık parükul madde de bıüıkte ozellıkle yaz mevsımmde turızmm yoğun yaşandığı Erdek ılçesmm evsel düklctruun da katılmasıyla bolgenın organık madde yuku oldukça artmaktadır Korfezde yapılan gozlpmlerdc bayılan hılıhkle bırlıkte artan meduzlerden, bıhmsel adı Rhizostoma pulmo VP Aurelia aurita olan turlenn yanı sı ra bolgedp 2000 yılmm yaz ve sonbalıaı ayîannda dermotoksık oldugu bılmen Sycphozoan Chrysaora hysoscella turu de ük defa gorulmuştur 30 cm umbrella çapma ulaşabılen bu tur merkezden cepere dogru lb kahverengı bandıyla dığer turlerden ayırt edılebıhr Dığeryandan CtenophorBeroe ovata vv Mnemiopsis leidyi'de bolgede gonılen turler arasındadır Yaz ve sonbalıar mevsımlerı boyunca koıiezı adeta parsellpyen çoğu hr lıhk mdıkatoru olan bu turler, korfezm kuzey ve doğu hsnvnda dağınık bır şehlde gorulurken, Rluzostoma pulmo, daha on ce de behrtudığı gıbı Guneybatı Marmara nın organık parükul madde yonunden en verımh bolgesı olan Karabıga 'ya kadar olan korfpnn bdtı bi,mında tum saMcr boyunca tek tur olarak baskm duruma geknışur Mnemiopsis leidyi'nm Karadenız ekosıstemmde yapmış oldugu ethleıı hatırlayacak olursak, yerleşık bır tur olan ancak yayılmacı bır knnlığe sahıp olan Rhizostoma pulmo 'nun sayı ve bıyomas olarak bolgede a^ırı çoğalması tunzmın yanı sıra ekosıstem ıçm de oldukça endışp vencıdır Bolge ıçm yenı bır tur olan Sycphozoan Chrysaora hysoscella turu sonbahar ve yaz mevsımlerı boyunca seyrek gorutnekle bırlıkte dıkkat çekıcıdır Ozgur Emek Inanmaz Boğazıçı Umversıtesı Çevre Bdımlerı Enstıtusu Orangutanlar doğaya! Endonezya'dakı rehabüıtasyon merkezlerınde kardn tına altındd tutuldn yuzlerce yabdnü ordngutdn yakında oz gurluklüi ırıe kdvu^abüecek Hepatıt B vırusu tdşıdıkldrı ıçm karantınaya alınan ordngutanların vırusu ınsdnlardan aldık ları samlıyordu Doğal yaşamı koruma altına almaya çalışan lar tutuklu hayvanlarm yenıden dogaya kazandıı ümasımn ydbanü hayvan nufıısunu olumsıi7 yonde etkıleyecegınden kaygı duymakld bırlıkle Borneoda yapüdn bır araştırma soz konusu vııus tu lunun gerekte yaba nıl mdyrnunldi ıçın bır tehlıke yaratma dıcjını ortaya koydu Batı Avustralya dakı Murdoch Unıversıte sı uzmanlarmdan Kristin Waxren ın Duğu Kalunantanda kı meslektdşldrıyld bırlıkte surdurduğu araştırmddd daha once kımlığı bılın772/4