Katalog

ilk adım En iyi on Yeni yılımzı kutlar. mutluluklar dileriz. Bilimde geçen yıhn en önemli araştırma sonuçlan nelerdi? Çeşitli bilim dergileri bu konuda heryü bir sıralama yaparlar. Populer Science dergisînin sıralamasım ve gerekçelerini orta sayfamızda okuyacaksmız. Burada Science dergisinm sıralamasım dikkatinize getiriyoruz: Dergi, NanoBilgisayarların üretimi için ilk adımm atılmasım yıhn olayı olarak nitelendiriyor. Metrenin milyarda biri büyüklüğünde anahtarlann ve insan saçımn milyonda bir inceîiğinde tellerin üretilmesiyle, belki de bütün zamanların en güçlü ve hızh bilgisayarlann yapımma doğru ilk adım atılmış oldu. tki araştırma makalesinin yayımlanmasıyla tnsan Genomu 'nu çözme yarışı noktalandı. Genlerin sayısınm 35 bin kadar olduğu anlaşıldı. Yıhn üçüncü olayı, doğrudan Kansere Yönelik llaçların gündeme gelmesi. Kanserın büyümesmi engelleyen enzim ilaçlar devreye girmeye başladı. Bilim adamları, ayrıca, genetik yapımızda onemli rol oynayan Haberci RNA'/ann enzim gibi davranabileceklerini gösterdiler. Diğer önemli bir olay, Nötrinolann sırnnm anlaşılmasıydı. "Kayıp Nötrino Problemi", Güneş'ten gelen nötrinolann Dünya yolunda başka cins nötrinolara dönüştüğünün anlaşılmasıyla çozüldü. Geçen yıl Fizik Nobeli alan bir keşifde Maddenin Yeni Bir Hal alabıleceğinin gösterilmesiydi. Keşif hassas ölçümler ve nano teknolojik uygulamalara yeni bır kapı açtı. Öte yandan Japon araştırmacılar, eksi 234 derece sıcakhkta maddenin direnç göstermediği yenı bır Süper tletken Alaşım keşfettiler. Sinirlerin Embriyoda Nasıl Geliştiğinin anlaşüması da diğer bir önemli bilimsel gelişmeydi. Son iki gelişme, dünyanm ısmma sorunuyla ilgıli: Küresel Isınma'rfa sera gazlarınm etkisi ve küresel ısınmanın sürdüğü daha iyi model çahşmalarıyla gösterildi. Dünyanm en büyüksera gazı üreticisi ABD'de orman ve tarım alanlarının ne kadar Karbon Gazını Emerek Düşürdüğü konusundaki tartışmada fikir birliğine varıldı: ABD 'nın sera gazı emisyonlarmm iiçte bıri kadar. Science dergisi, yıhn en kötü bilimsel gelişmesi olarak da, Uluslararası Uzay tstasyonu'nun inşasınm mali sorunlara takılmasını ve Bush hükümetindeki "Bilimsel Boşlugu" gösterdi. Ayrıca, 11 Eylül olayınm bılım ve araştırma alanını da olumsuz etkilediğine ve araştırmacı ve mühendislerin daha az bütçelerle yetmmek zorunda kalacaklanna dikkati çekti. *** Yazarımız Korkut Yaltkaya 'yı kaybettik. Dr. Cumhur Ertekin 'm yazısıyla Yatkaya 'yı anıyoruz: " Prof. Dr. Korkut Yaltkaya ülkemizin sayılı bilginlerinden ve aynı zamanda da çok usta birpopüler bilim yazarıydı. Yaltkaya, Atatürk zamanının Diyanet Işleri Başkanı Şerafettin Yaltkaya 'nın en küçük oğludur. Çocukluk ve gençlik yıllarını Ankara da yoğun bır sanat ve kültiir ortammda geçirmiş, üniversite yılları ve sonrasmda tıp mesleği kadar, tıbbın felsefesı ve bilimsel yönleri ılgısini çok çekti. Çok kültiirlü, çok bilgili genç bir insan olarak hayata bilimsel doğrular açısmdan baktı, eleştirel akıl ve ince zekâsmı derin bir mizah anlayışı ile süsledi. Kültürü, zekâsı ve bilimsel merakınm, onu beyin araştırmaları ve nörolojik bilimler dalına çektiğini hep düşünmüşümdür. 196O'lı yıllarda Ankara Üniversıtesi'nde klinik nöroloji dalında uzman olduktan sonra klinik nörofizyolojiyi araştırma dısıplini olarak seçtı. 196O'lı yıllarm sonunda Danimarka Kopenhag'da, klinik elektromiyografinin kurucusu olan Prof. Dr. F. Buchthal'ın yanmda çalıştı. Ülkeye döndüğünden bu yana bir yandan klinik nörofizyoloji ve elektromıyografide devamlı olarak öğrenci ve uzman yetiştirdi, diğer taraftan da bellek tanıma ve öğrenme gibi yüksek kortikal işlevlere merak sardı, araştırmalarını burada yoğunlaştırdı. Gerek klinik nöroloji gerekse klinik nörofizyoloji ve yüksek kortikal ışlevler üzerine makaleler ve kitaplar yazdı. Yaşammın bir bölümünü Ankara'da Ankara Üniversitesi'nde geçirmiş, daha sonra Antalya'ya giderekAkdeniz Üniversitesi'nde Nöroloji Kliniğini kurmuş ve tıp fakültesinin gehşmesinde önemli katkıları oldu. Korkut Yaltkaya'nm en önemli özelliklerinden birisi de popüler bilime verdiği önemdır. Ona göre bilim adamı "sırça sarayı" içinde kalmamah, bilimi ve tıbbı halkımıza en doğru şekılde ve sıkmadan öğretebilmelidir. Popüler bilim konusunda çok sayıda makalesı ve yanılmıyorsam iki de kitabı vardır. Kendisi, üstün araştırma yeteneği göz önüne ahnırsa çok fazla sayıda uluslararası yaym yapmamıştır, ama herşeyini çevresi ile paylaşan, özverili ve yardım edıcı kişiliğiyle buna o kadar çok önem de vermemiştir. Onun misyonu hem genç meslektaşlarımızı nöroloji ve klinik nörofizyoloji alanmda en iyi şekilde eğitmek, hem de halkımıızı tıp ve özellikle beyin ve aksamaîarı konusunda bilgilendirmek oldu. Korkut çok iyi bir dost, gerçek bir aydm, çelebı ruhlu, kibar, kımseyi incitmeyen bir insan ve bilim adamı idi. Çıkarcıhğm ve bencilliğin kol gezdiği bilim dünyamızda ve üniversitelerimizde eşi ender bulunur, örnek ahnması gereken çağdaş bir bilim adamıydı. Türk nöroloji topluluğunun ve sonraki kuşakların onu kolay kolay unutacaklarını hiç sanmıyorum." obuısalı@cumhurıyet com.tr CBT Internet adresı wwwcumhuriyetcom.tr Cumhuriyet BİLİMTEKNÎK • No:772 5 Ocak 2002 tmtiyaz sahibi: Yedi Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. adına tlhan Selçuk . Yayın Danışmanı. Orhan Bursalı • Sorumlu Mudur: Fikret tlkiz. Görsel Yönetmen: Tüleı Hasdemir • Baskı: Sabah Yayıncılık A.Ş. Idare Merkezi ve Yazıçma adresi: Turk Ocağı Cad. No: 39/41 Cağaloğlu, 34334 tstanbul. Tel: (212) 612 06 05 • Faks: 0212513 85 95. Reklam: Publi Media 772/3 İşadamı ve araftırmacı Mlchael West, blr tabuyu yıktı ve İlk kez blr embrlyonu klonladı ya'da da taıaf buldu ACT çdlışdnlarınd yapılan eleştırılerı dehşetle ızlıyorum ' dıypn kalp rorrahı Axel Haverich ın umudu enfaık tus hdstakuınd ycru kalp kaaı hucıeleıı uıetebılmek Deneylerırurı on yıl ıçındp terapıye hazır halrne gelecegını tahmın edon doktoı ıkıncı bu aşamada da bağışlık sıstemının tepkı reaksıyonuna yonelık çozumler uretmeye çalışacak Hıç kuşku yok kı bılım adanüan ledavıye yonelık klonldma uzenne daha uzun bır sure tartışmaya devam odeceklerdır Fakat VVest'ın araştırması şunu gostenyor. Araşürmacüar bunu denemekten asla vazgeçmeyecekler Çabalaım doğrudan doğıuya başarıya uldşmdması klorıldma dunyasında çok doğal olarak karşılanmakta Honlama sonuçta bu sanattır Mıssourı Unıversıtesı'nden Randall Pratheı uzun yüJdi domuz kopyalamak ıçın çalışmıştı Artık bunu yapabüıyor Gerçı bunun neyo bağlı olduğunu tam olarak kendısı de açıklaydmıyoı ama ona qoıe bunu bdşarmış olması daha onemlı SCS firmasmdan Teruhiko Wakayama geçtıgımız Nısaıı ayındd ACT ekıbıne kdhldı Boylece ekıp yenı bır klonsandtçısınd" daha kavuşmuş oldu ACT fiı masının şımdı yerıı bır hedefı vaı Cı bcllı yanaCıının ıç kısmından alınacdk olan hucrelerı ıneğın yıımurta hucrelerıne aşüayarak kendısını kopyalamak istiyor ACT yöneticisi Michael West'in ilginç yaşam öyküsü: Yaşlanmd ve olumle ılgılı duşunceler çok kuçuk yaşta kafası nı kurcalamaya başladı West aynı zamanda dın ve felsefeye de meraklıydı Daha sonra yunanca ve ıbranıce oğrendı psıkolojı ve fızık okudu Babası oldukten sonra kamyon hralama ışleı ıru ustlendr Aa lında Mıchdel oncelerı Incıldekı yaratıüş oykusune manıyordu Hat ta bunu büımsel olarak da kanıtlamaya çalışmıştı Fakat sonuçta Daı wın'm haklı olduğunu kabul ettı 1989 yılmda hucre bıyolojısı konusunda doktoıasmı alan West, bundan sonra başladıgı bır tıp egıtımını tamdmldyamadı Aıle şırketını sattı ve bunun yerrne Sılıkon vadısındekı Geron fıı masını kuıdu Şırket bugun dunydnın en onde gelen bıyoteknolojı fırmalarından bırı olduğu gıbı yaşlanma ve olum araştırmalarında da en buyuk rakip halıne geldı üysa West Geron fıımasından ayrümadan once kok hucıe aıaştumalarının temehm atan kışıydı. Hatta James Thomson ve John Gearhart gıbı ilk kok hucre uzmanlanra fıı maya getııen de u olmuştu West o arada Orıgen Therapeuhcs Start up fırmasını kurdu Fırma, yumurtalarında ınaan protcıru uretecek tavuk tuılen yetıştırecektı Arna ış burada da kalmadı 1998 yılmda ACT'yıaldı Firma bır tavuk çiftlıgının büımsel bıı şubesıydı ve klurılarna yontemlerını kumes hayvanları uzcrınde deneyecektı Daha sonıa yam bundan yaklaşık ıkı yü once West şu açıkldmayı yaptı "Şımdı yumurta hucrelerının olumsuzluk ozellığını kendı bedenımıze aktaımak ıçın çalışıyoıuz Amacımız yaşlanmayı durduımak" Kırn bılır belkı de West daha o zamanlar klonlamadan soz edıyordu fakat sozlerı cıd dıyc olınmamıştı (nod Spıegpl 49/2001)