Katalog

Soyu tükenmekte olan alageyikler ve 30. Anadolu rallisi Ülkemizin tamtımı için yapılacak her türlü turistik ve sportif faaliyetlerin, doğayı ve ekolojik dengeyi bozmaması için gösterilecek duyarlılık, bu ülkede yaşayan her vatandaş ve kurumun görevi olmalıdır. T ıçınde 52 memeb ve 41S kıış turu 123 adet yaban hayatı koruma üdhasında (1 851 317 urkıyp Otomobü ve Motoı Spoıları Fedeid^yonu ha) koıuma altına altndı Koruma çalışmala(Tomsfod) tarafmdan Dunya Rallı Sjampıyondsınd reb rı ılk defd 1966 yılında Antalya Duzlerça rnı aday olaıak organıze edılon Anadolian Ralli 7 mı nda 7 adet alageyıgın bulunmasıyld baş8 9 Eylul 2001 tanhlerı arasında Antalyada qerc, ekleştırüdı lamıştı Ozel etaplar 3/3 krrı lopldm paıkuı ıse 1353 km ıdı 11 etap Alageyikler gunumuzde yalruzca An ta gerçekleştınlen yanşmaya 53 araç katıldı Antalya Duzler talya Duzleıvamı nda 5 000 ha lık bır sahada çdirunda başlayan yaıışma bır avuç duyarlı kaşı tarafmdan yaşamını surdurmektedırler 1980 lı yıllarda protesto edümıştır Anrak bu kuçuk ve duyarh eylem bıı ge sayüarı 400 500 adete yaklasan alageyık po a dergısı dışmdd ınaalesef basında yer almadı Oysa protes pulasyonun kaçak dvlanmd orman yangını Anadolu yörüklerlnde bolluk ve bereket iembolü olan geylkler, efsanelere to edılen ulkemi7in ev sahıplığı yaptıĞfi ve onumuzdekı yıl yaşdma alanlarının daraltılması ve predator konu olmuş halı ve klllmler Uzerlne flgürlerl iflenmiftlr. dunya çapmda yapılacok bır rallı yarışması degıl ralhnın bır (yırtıcı) baskısı yuzunden gunumuzde sade etabının yapıldığı yprın yanlış seçımı ıdı Ulkemızde daha on seyı Yaban Hayatı Sozle^mesı Rdpoıuna ek oldidk hazıılanan ce 40 50 bıreye ındıgı tahmın pdılmektedır ce 29 kez duzenlendıgı anlaşılan ve 30 su Antalya da yapılan kumuı lıste Red Data Bookr 65 memeli türün ılk etapta Ba?ı yorelerde yağmurca ve sığın da denılen alage uluslar arası ralhnın bır ayağı 14 km lık Termessos ctobı Gul koruma altına alınması qerektıgmı bulıı tmekteciıı Ulke yüder geyıkgülor (Cervıdae) aılesıne mensup qeyrk (dama ) luk Dagı Mıllı Parkı run bıtışınde ve Duzlerçamı Yaban Hayatı mızde yalruzca Antalya Duzlerçamı nda çok az sayıdd kdldiı cınsının bu turudur Ikı yaşından sonra Koruma Sahası ıçerısınden geçmek dlageyıkler belkı de dunyadakı son gen kaynağı olan bırey dogurmayd başlayan dlageyıkler ekım tcdır Bu etabın seçımıne Mıllı Parkler olup bunlann varlıgı ulkpmızm tanıtımı ıçm en d7 Anado ayında çıftleşeıek 8 ay sonra hazıranlar VP Av Yaban Hayatı Genel Mu lu Rdllısı kadar oneme sahıptır Turk kamuoyunun ve sıvıl top temmuz ayldi ında 1 veya 2 yavı u dunya duıluğu (MPG) ^ahadakı yaban lum orgutlerınm denız kaplumbagaları (Carette cdiette) na ya getırırlpr Yaşama surelerı 1? 18 yıl hayvdnlatmrn çıftleşme donomı ol qosterdıklen duyaılılıgı alageyikler ıçm de gostermelen ge olan aldgeyıkler c,ok ha^sas hayvanlar rfıdsı dolayısıyla karşı çıktı Ancak rpkmektedır olup çıftleşme donemlprınde rahatsız organızasyon çalışmaları 9 ay once Turk folkloıundd genış bıı yeı tutan Anadolu yoruklp edılmelerı halmde bolgelerıru terk et başlamış olmasına rağmen neden rmde bolluk ve bereket sembolu olan dldgeyıkleı alevı ve mekte ve kaçak avcüarın tuzagma duş se etdbırı quzerqdhı degıştıı ümedı bektaşı tdbavvuıldiuıda da yeı dimaktadır 19 yu7yıl bdşların mektedırler Buradd protesto edılen ve karşı çıkıda Zıya Gokalp m şur ve hıkdyeler ıne konu olan dlagoyıkler Geçmışte Antalya Duzlerçamı ve cı ları taUınm bır etdbınırıydban hayatı uzerıne turkuler yakılmış fılmler çekılmıştır Efsanelere konu Vdrında ydijddıgı sanılan Anadolu parsı koıuma sahası ıçmden geçmpsı ve olmuş halı ve kılımler uzerıne fıgurlerı ışleıunıştıı Ancak tum (Felıs pardus tullıana) ve son olarak bu salidda bulunan yaban hayvanld bunlara ragmen varlıkları yeteıınce korunamamıştır 1980 lı yıllardd goruleıek çobanlar tara rın ozellıkle de yurdumuzda otok findan vuruldugu soylenen bozayı (Uı ton (yerlı) olan alageyık (Dama da sus arctos) gıbı alageyikler de gun geç ma) lerın çıftleşmp donpmıne gır Sahıllerın turızm tesıslerıyle dolduıuldugu oınidnlaıın tıkçe yok olmakta ve neslı tukenmektır melerı ve aşııı gurultuden dolayı ra her yıl bınlerce hektaı yanarak yok olduğu ve makılık alanla Kalon bıreylerınde yok olması halmde hatsız edümelerıdır rın da orman sırurları dışına çıkdrıldıgı ulkemızde ekosıstem dunyadakı belkı de tek Sdf ırk olan ala Ulkernızdekı av ve yaban hay dengelerının bozulmasıyla yaban hayatı sahaları dardlmdkta geyıkleı ın neslı tukenmış olacaktır vanlarının dogal çevrelen ıle bırlık turler ve yaşama ortdmldiı kaybolmdktddıı Anadolu ddkı oımdnldrın Hıtıtler tekoıuıidiak yaşama ortamlarında Ulkemız Frygler lydıaluar Persler Araplar ve kı bıtkı ve hayvdrı turu çeşıtlüıqını de korumanın Anadolu Ralllsinln, mllli park ve yaban ha ozellıklp de Ronidlıldj donemınde bu devam cttucbılme&ı ıçm MPG tara yasalarla ger yatı koruma sahasından geçen "Termeuos yuk olçude tahrıp olmalan yaban hayatından tur ve aldn bazında koıuma çekleşemeyeetabı" tını da olurıibuz etkalemıştır I O 8 yuz yapılmaktadır Koruma ceğı bugune yılda Fırat Dıcle Çukurova ve Hdrran kara avrılıgı kanunu ve her yıl toplaridn Meıkez Av Komısyo kadar yapılan çevresmde yaşayan Asya fılı (Elaphas rnaxımus) IO 1 yuz nu Kaidlaımca gerçekleştırılmektedır ?001 ?002 dv sezonu çalışmalardan yılda Anadolu da sık gorulen ve daha once Hıtıtlerın kutsal ve yaşanan tecrubeleıdtn dnlaşılmaktadu En ıyı korumanın hdyvanı olan yabanı sıgır (Bos sıvıl toplum orgutlerı ve yerpl haliarı bılınçlendırıleıek katüun prımıgenıus pnmıgenıus) yok ları ıle gerçekleştırılecegı de bılmen bır gerçektır s olan tuılerden sadece bızım bü Son buzul çağında Avı upa da tamamen ortadan kalkan ve sadete Anadohı'da kalan alageYaban hayatı koruma sahaları bıyolojık çebitMığın ko dıklerımızdır Turklerın Anado yıkler, o donemde, Lge kıyılanndan /ç Aıiddolu ve Akdenız e kadaryayıhş gostermışlerdır runması ve gelecek ku^dklaid aktaıüması gereken doğal kay lu ya gelışmden sonra 12 yuzyıl 1015 yuzyuda Hıtıtler donemınde Alacahoyukde kent duvarlaımdakı kaburimdlan susle naklanmızdır Bınlerce yıldır Anadolu dakı doâ|al kdynakların sonuna kadar Doğu ve Guney yen alageyıklerm 1O 7 yuzyuda Lydıaluar donemınde sunu ve ıbadet kaplannda lıgur ola hoyratçd kuUdnımma son vcımek yannlanmızın guvencesı dogu Anadolu da yaşayan yaba rakkarşımıza çıhnası onlann bu yorelerde yaşadıklannm en buyukkanıtı olsa gerek Ana olacaktır Ulkemızm tanıtımı ıçm yapüdcak her tuılu tunstık ve neşegı (Fquus hemıonus anatoh dolu da yayıhş gosteren alageyikler bazı kciynaklara gore FenıkNüer daha sonra Romahlar sportif fdalıyetlerın doğayı ve ekolojık dengpyı bozmaması erısıs) 13 yuzyıl sonuna kadar bazı kaynaklara gore de Osmanlılar donemınde, 15 yuzyuda Rodos Şovalyelen tarafmdan ıçm gösterilecek duyarlılık bu ulkede yaşayan heı vatandaş Anadoludd gorulen aslan (Pant almarak lngutere ve Hollanda saraylanna goturulmuştur Oradan da tum Avrupa ulkelerme ve kurumun goıevı olmalıdır hcıa leo percıcıa) 19 yuzyüa ydyumışlardır Alageyikler 18 yuzyıl başlannda Yenı Zellanda Avustralya Madagaskar Ja TJUUUJUniJlN KAYNAKLAH kadar yaşaydn çıtalar (Acınonyx ponya, 19 yuzyıl başlaruıdadaAmeruca Kanada Arjanün Peru Şıh KuzeyAînka ve Guney 1 Akuıgal E 1998 Anadolu kultur larılu ITJBITAK Aııkaıa ? Buyuk Ldruos jubatus) ve ?0 yuzyılda yok olan Afrıka Cumhurıyeüne goturulmuştur Oncelerı parkhayvam olarak daha sonra da doğada ipSozluk ve Ansıklopedı 1986 Gelışım Yayınları c ılt 1 Islanbul t (.uıuhlu Y kunduz (Castaı ıberj yüanbo 1985 Tbplumal ferıh sayı 18 Ankara 4 Kızıroglu I 2001 Ekolojık Potpurı av hayvanı olarak bulunduklan ortamlara adaptasyon (uyum) sağlamışlardır Anadolu dan yun (Anhınga rufa) kelaynak Tekav Ankara b Merkez Av Komısyon Kararı 2001 2002 Orman Bakanlıgı ahnaıak Avrupa ve dığer ulkelere goturulen alageyikler Avrupa da 250 000 Yenı Zellan Ankara 6 Ozdonme7 M vd 1986 Ormannlık Pohtıkası Orm Fak Y 435 ls (Geıontıcufa cremıta) kaybolan da da üe 36 000 bıreyhk populasyon buyukluğune ulaşmıştır 19 yuzyu başlannda Istanbul tanbul 7 1\ıran N 1994 Tıırkıye nın Avvt Yaban Hayvanları Memelıler On ruıler arasmdadır Izmıt Bandırma nm guneymdeh ormanlarda ve Çanakkale cıvannda da rastlanan alageyık<jun Kaıdeşler Matbaası Ankara 8 Tomsfed<i001 sayı^4 bt,ıııbıj 9Ueıkfi Dunyddakı 4200 memelı tu lç\ 1960 h yularda ıse sadece Adana Karaısah Antalya Manavgat Taşağu, Beşkonak Duz rridiınE Ilan<en P 1994 DasDamwıld PaulParey Hımbuıi) 10 YtşılAtlt run 13? sının Anadoluda yaşadı ?000 DBK Ydyıncüık sayı 3 Istanbul lcıçamı ve Buk ormanlannda goruhnuştur 1966 yılında vc daha sonra yaban hayatı koruqı saptanmıştır Ancak Orman ma sahası ılan edılen bu salıalaıda ( 62 660 ha) koruma alüna almdı (*) Orman Yuk Muh sLatdifğydliüu tom Bakanlıgı tarafmdan Avrupa Kun M Suleyman Kaçar (*) Sonuç Anadolu'da Alageyikler ', 77ı, 16