Katalog

Bilimsellik, Dinciler ve Evrim Arda Denkel 3 0 Ocak tarıhlı CBT'de "Büıme Gencı Saldırı Bır grup büırn ınsanından evrım konusunda açıklama" başlı Çjıyla yayımlanan yazıya karşı goruşlerımı düe getır mek ıstıyorum Konu, Bılım Araştırma Vakfı (B A V) adındakı dıncı (1) kuruluşun, evrım kuramının bıhmsel olçutler açısından yetersız kaldıgı ve deneysel olgu verılerınce yan lışlandıgı ıddıası BAV'nın savlanna kendı yanıtımı 7 Kasım tarıhlı GBT'de vermıştım Dını bır polıtık araç olarak kullanmaya heveslı çevrelere karşı, bu "bır grup bılım ınsa nıyla" kuşkusuz aynı saflardayız Ne var kı, kendılerının tartışmayı surdurduklerı uslup ve yontemlere hıç katüamıyorum Soz konusu bılım ınsanlan, once ABD'dekı bellı başlı bıhmsel kuruluşların yaratılışçı orgutlere nasıl karşı çıktıkla nnı, hatta "ABD mahkemelerı(nın), yaratüışçüıgın bır bılım degıl, dını bır goruş olduguna karar vermış" oldugunu açık lıyorlar Ustelık büımsel açıdan Papa'nın bıle bır evrımcı ol duguna degınıyorlar Insanın aklma hemen "Pekı de bunlar neyı gosterır 9 " dıye bır soru takılıyor Evrım kuramını çok sayıdakı saygın kışının, kuıuluşun, evrımcılıgı benımsemış olması mı kanıt layacak7 Yoksa mahkeme kararlanyla mı dogru kılınacak bu kuıarn ; Bılım ınsanlan gozlemlerını surduruyorlar "Ulkemız de de Evıım Kuıana, buturı orıde gelen bılım ınsanlan TU BA ve TUBlTAK başkanları rektorler ve dekanlar tarafmdan desteklerımektedır Boylesıne saygın kışılıklenn destegı tabu kı çok ıyıdıı Ancak dogrulugu saglayan şey, saygın ve yetke sahıbı kışılerce dogru bulunmak mıdır acaba? Bır tanhsel olgııyu anımsatmak ısterım Galileo Galilei, donemmııı butun saygın kışılerırıe, hukııkçularına ve ozellıkle de bılım adamlarına karşı (neyse kı onlar arasında 1 kadınlar yoktu ve yapılan hatalara kadınlar karışmadılar ) tek başına kaışı çıkıp dogıu olarıı soyluyor ve savunmuyor muydu? Engızısyon mahkemelerının obur eylemlerı de, oıtaya buna benzer gorunumler koymamış mıydı? Top lumda saygın ve başat olan çevrelerı aıkasına almak, ne dogruluk yaratan ne de bılımsellıkle dogrudan ılgılı olan bu şeydır Ustelık ışın ıçıne Ataturk'u, laık duzenı ve Cum hurıyet'ımızın 75 yılını da kanştırınca bılımsellıkten ıyıce uzaklaşılacak, "Boylece evrım olgusunu bılımın dışına, ıdeolojık bır boyuta taşıyanlar" bu bılım ınsanı grubunun ken dısı olacaktıı " Evrım kuıammı gozardı etmenın ulkemızın gelışımını onleyecegı açıktır" demekle evrım kuramını dıncıleıe 9 onaylatabılır mısınız (Ayrıca hangı alandakı gelışımden 9 soz edılıyoı Herhalde orneojın ekonomık gelışım boylece onlenecek bu şey degıl) Benım naçız ınancım Vatanmület sakarya soylemlerıyle bılım gemısının yurutuleme yecegı yonunde Tam tersıne, boyle yapmak dıncüerm ekmegme yag suruyor çunku bılımcüerı büımsel olmayan bır pldtforrna çekıyor Bılım ınsanlan grubu, yukarıda eleştırdıgım turden 'gerekçelen" vurgu larken, "Ayrıca", dıye ekleyıverıyorlar, "dunyadakı bırçok bılım ınsanı ve kuruluşu yaratılışçılann safsatalarını çuruten bınlerce makale ve kıtap yayımlamışlardır" Tepeden ınme bıçımde soylenen bu sozlerle cıddı bır sonuç alınabılır mı? Oysa kanırnca ışın kalbı tam da burada atıyor Büımsel tutum, one surulen şeyı gostermek ya da o "bınlerce makale ve kıtaptan" en az bırkaç argumanı, verıyı okurun gozu onune seup anlatmak ya da ozetlemek olurdu Bılım ınsanlan grubu boyle yap mıyoı Buna kaışüık Bılım Araştırma Vakfı yazarlan, dagıttıkları büdırılerde kendı açılanndan sureklı olarak eleştırel gerekçeler ortaya koymaktalar Grup uyelerının manıfesto yayımlamakla büımselhk açısından BAV'cüarın gerısuıe duştuklerını soyleyenler çıksaydı, boyle bır şeyı nasü yadsıyabılırdım bümıyorum Dogmacı ve yanlış Bu bılım ınsanı grubunun kanunca kımüen oldukça dogmacı, kımılerı de dupeduz yanüş olan yargıları var ' Felsefı duşunce ıle büımsel bır kuram olan Evrım Kuramı arasında dogrudan bır üışkı kurmak yanüştır" dıyorlar Büım felsefecüerı yandı1 Işlerı ellerınden alınmış olu yoı Oysa kı bu bılım ınsarüan bıraz büım felsefesıne egılmış olsalardı aşagıda degınecegım şeyleı ın bırçogunu zaten yapmazlardı Oınegın "Evrırn Kuramı nı reddetmek bıyolojık büım lerın, yer bılımlerının, fızık ve kımyanuı bulgularını da reddetmek anlamına gelır" dupeduz yanlış bır onerme Çunku ıddıa edılerı turden bır çLkarım (burada bır modus tollens) elde edebümek ıçın, once kımya, fızık, jeolojı ve bıyolojı'nın bulgularını dıle getıren kamı onermelerın evıun kuramını ıçerıyor (unplıcatıon) olması gerekırdı Oysa bulgular ya da onlann ıfadelen kuramları ıçer mezler ayrıca onlan kanıtlamazlar (demonstratıon/proof) da Deneysel bulgular kuramları olsa olsa olumlayabılırler (confırmatıon) Yanı dunyada her yıl Evrım Kuramı nın ge çeılüıgını kanıtlayan yuzlerce makale yayımlandıgı' gıbı dogmacı bn ıddıa da dogru olamaz Ayı ıca kuramlar bu şpylerı "ortaya koymak"tan çok ortada olan kımı şeylerm nasıl olup da oyle olduklarını açıklarlar Bır kuram ne bır yasadır ne de bu tanıüama Ustelık evı ım "bır bıyolojık olgu" degıl bır sureçtır olayları ya da durumlan, gozlemlenmeyen kımı nedenle rıyle, bellı genellıkiekı ükeler çerçevesınde açıklayan onermelerden oluşur Kaldı kı, genelde deneyın kurama sagladıgı destek oldukça sınırlıdır Kuramların en buyuk onemı, oldukça sınırlı sayıdakı deney verısıne dayanarak zengın ıçerıklı bır dunya betımleyışlermdedır Dolayısıyla deneyın bır kuramın tahmınlerını olumlaması ya da onun ılerı surduklerıne karşıt bır verı çıkarmayışı, onun yalnızca o kuramı destekledıgı anJamına gelmeyebüır Aynı sınırlı deneysel verı, kımı zaman bırden fazla sayıdakı, karşüıklı olarak çelışen kuramı bır aıada olumlayabıur Yanı dogmacı bır bıçımde "Dunyadakı en yetkın büım dergüerınde her yü Evrım Kuramı'nın geçerlılıgını kanıtlayan yuzlerce makale yayımlanır" deyıp geçerek dıncılerı susturmaya olanak yoktur Onlaı ın ayrıntılı olarak verdıklen "karşıt" gerekçelen ıncelemek ve o gerekçelen bır bır çurutmek gerekır Henry Gosse'un öyküsü Sızlere büım tarıhınde bu açıdan ügınç bır yer tutan Ingılız denız bıyologu Philip Henry Gosse'un oykusunu kısaca anlatmak ıstıyorum Gosse 1810 ve 1888 tanhlerı arasında yaşamış ve Brıtanya adalarını çevreleyen denızlerdekı omuıgasız hayvanlara üışkın ılk ayrmtüı katalogu hazırlamış bır bılım adamı Deneysel verüere son derece yakından baglı çalışan bu kımse, unlu Denız Zoolojısı Elkıtabı da aralarında olmak uzere bırçok onemlı betımsel kataloglama aıaştırması ya nısıra denız hayvanlan ıçın bır akvaryurn da kurmuştur Ne var kı, bu deneysel dogabılımcı aynı zamanda oldukça tutucu bır mezhebe baglı bır Hırıstıyan'dı Evrım kuramına butunuyle karşı çıhyordu Incü'den çıkarsanan bır dogruluk oldugu varsayımıyla, Isa'dan once 4004 yılında cennet bahçesınde olup bıtenler yuzunden dunyanın ıçın dekı taş toprak hayvan ve ınsanlar da dahıl olmak uzere Tanrı tarafından yıne o tarıhte yaratüdıgına ınanmıştı Ote yandan çagının büımsel gelışmelerınden de yakından haberdar bırı olarak Lyell'ın jeolojı çalışmalannı ve fosıller uzerıne yaptıgı araştırmaları bu alanda ortaya koydugu bulguları da büıyordu, Gosse Bu bulgular, dunyanın en azından yuzbınlerce, belkı de müyonlarca yıllık bır geçmışı oldugunu gostermekteydı Gosse şoyle duşundu Eldekı deneysel venler dun yanın mıyonlarca yıllık bır geçmışı olducju hıpotezını destekledıgı olçude, Tanrı tarafından I O 4004 yılında, sankı müyonlarca yıllık bır geçmışı varmış gıbı duran bır bıçımde yaratılmış oldugu hıpotezını de destekleyecektı Tanrı burayı yaratırken, dunyanın oldugundan çok daha yaşlı gorunmesını ıstedıgı ıçın, taşı, topragı ve fosıllen "yaşlı gorunen" bır bıçımde yaratmış olabüırdı Eldekı deneysel venler, evrım kuramını destekledıgı olçude, hıç de evrımcı olmayan bu ıkıncı hıpotezı savunmaya başlayan Gosse'u da desteklıyordu Her ıkı kuram da eşıt olçude olumlanmaktaydı Kuramlardan bırı her ne kadar' abuk sabuk" olsa da, deneysel verılerle yadsınabüecek veya yıne bu açıdan oburune gore daha dezavantajlı sayılabüecek durumda degüdı Kuram ve kanıtlama Kuıamlaıa ılışkııı bu ıkı noktaya degınrnek ısterım Hıçbır bılım kuramı deneysel olarak tam anlamda kanıtlanmaz Bunun en az ıkı nedenı vardır Deneyın bellı bır kura mın yaptıgı tahmuüeıe uygun sonuçlar vermesını, bu kuramın olumlanması dıye nıtelendırelım ("confırm" anlamuıda) Deneysel verı, olumladıgı bır kuramı destekler, onu kanıtla maz Çunku tumevaıımsal destek bırıkımı gerçek bır kanıt ıçın hıçbır zaman yeterlı olmayacaktu dolayısıyla deneysel destek, ne kadar guçlu olursa olsun bır kanıt nıtelıgını taşı yamayacaktır Kanıt, matematıkte ve mantıkta yanı deduktıf yapılar ıçmde sozkonusudur Enduktıf destek kanıt olamaz Ikıncı neden de şu Eger bellı bır konudakı deney verısı o konuya üışkın bır kuramı kanıtlayacak kadar zengın olsa, zaten orada kuramın açıklaması beklenecek bır konu da bulunmuyor oluıdu Deneysel açıdan herşey açüdanmayı gerektırmeyecek kadar goz onunde oluıdu Çunku ku ram dedıgımız, (en az bır olçude) deneyde gozlemlenen Günümüzün Gosseları Gunumuzun Gosse'ları olan B A V yazarlan, Hırıstıyan olrnadıkları ıçın Incıl'e dayanarak çıkaısanan IO 4004 tarıhı üe smırlanmış de güler Onlar "Bıg Bang" kuramını benımsıyor ve bu olayı Tanrırun evrenı yaratışıyla ozdeş tutuyorlar Iddıalarına gore canlüar daha sonra ama hep bır arada yaratılmışlaı, Devamı 21. iayfada 623/15