Katalog

Akurgal ve en eski İzmir Beş bin yıllık İzmir kentinin, ikinci kez (Bugünkü İzmir'in) kurulmasma Büyük İskender'in Kadifekale'de uyurken gördüğü rüya yol açtı. İÖ 7. yy'dan kalma "En Eski Athena Tapınağı ile "En Uzun Caddesi" İzmir'de... 10 katlı bir "ion Kenti" Yunanistan'da bile yok... Ord. Prof. Ekrem Akurgal (88) dergimiz oraalığı ile "En Eski İzmir"e gömülmek istediğini duyuruyor. Ozgen Acar İ zmir, EşrefpaşaTınaztepe Ilkokulu ogrencılerı bır gun ogretmerüerı Cahide Erkan ile bırlıkte, yuruyerek Kadıfekale'ye çıktılar Cahıde ogretmen, smıfta İzmir ın tarıhı ile ılgılı anlattıklannı, ogrencılerıne bır de yeıınde gostermek ıstemıştı Kadıfekale'de ogrencüerın aklı, anlaülarüardan daha çok evlermden getırdıklerı uçer dılım ekmek, ıkışer yumurta bırer domatesten oluşan yemek paketlerındeydı Çocuklar, bır yandan kalede mıs kokulu çamlar arasmda koşarken bır yandan da ogretmenın gosterdığı kalmtüara bakıyorlardı Ogretmenın şu sozlerı ılgı çekmıştı "Büyük lskender'ı bıhyorsunuz Sızm gıbı 0 da buraya geldı O zaman burada ne kale ve ne de bu yapılar vardı Çamlann yermde dev çınarlar yukselıyordu Bır ara, Buyuk Iskender, bır çmar ağacının altında uyuya kaldı Ruyasmda ıh Yunan tannçası, uyuduğu ycrdc bır kent kurmasmı bddırmış ü (Resim1) Ogretmen ogrencüerıne tepeden aşagıya, fuaı alanına dogru bakmalannı soyledı Elıyle ışaret ederek bır yerdeta başka kalmtıları gosterdı Ogrencüerının bakışlannı oraya yonlendırdıkten sonra ko nuşmasını surdurdu: "Oıası Agora'yanı 'pazaryen' Ruyada gorulup kurulan kentın uzantısıdır Duşman saldınsında, ınsanlar 0 duzlukten bu yuksek tepeye Kadıfekale'ye sığınırlarmış Hatta, Agora ile Kale arasmda gızh bıryeral ü yolunun olduğu da soylenır Ancak, gerçek eski Izmırburası değıl, korfezın ucunda Bay raklı da Şımdı yemeklennızı yıyıp uslu uslu oynarsanız Sızı bır gun oraya da goturunım " Ogretmenın "Kadıfekale "nın eski adının "Pagos" oldugunu soyledıgını, oğrencılerden bırı yıllarca sonra okudugu bır kıtapta gorunce anımsayacaktı Cahıde oğ retmen, ogrencüennı ıkı hafta sonra Agora'ya goturdu O zaman Fuar ın ıçınde olan Arkeolojı Muzesı üe Basmane Istasyonu ya Resim 1: Büyük iskender'i Kadifekalede blr çmar altında rüya gorürken gösteren antlk slkke kınındakı Muze Deposu'nu gezdırdı Ikı hafta sonra da Basmane Istasyonu'nda bmdıklen bır banlıyo trenı üe Bayraklı'ya, arkeologlann 0 yıl buldukları "En Esh lzmır"ı gormeye gıttıler Yıl 1948 ıdı Yarım yuzyü once1 1• En eski İzmir Atına'da uluslararası bır meslekı toplantıda tanıştıgı Ingüız Prof John Cook ile bulıkte aynı yıl Bayıaklı'da "En Esh hmır'\ kazmaya başlamıştı Cahıde ogretmen, ogrencılennı goturdugu "En Esh lzmır"de Doç Dr Akurgal ile tanıştırdı Akurgal, ken tın oykusunu anlattı Ilk yılın kazısına Akurgal 5, Ingılızler 25 bırı lıra ile başlamışlardı Yarım yuzyü once Bayraklı'da bın lııaya üa katlı, bahçelı bır ev satın alınabılırdı Işte 0 gunun ılkokul ogrencılerınden bırı, 50 yıl sonra Cahıde ogıetmenını, aradı, buldu ve Bayraklı'ya goturdu Bu kez tersı oldu "gazetea" ogren Reslm 4: Çarpık yapılanmanın tehdldl a du "Izmırhler Akurgal'm kentlerme yaptığı bu olağanustu kathnın 50 Yılını kutlamayı, kendı kentlermı dunyada une kavuşturan, bu tarıhsel ve kulturel mırasa yanrn yuzyü sonra mutevazı bır torenle de olsa acaba neden sahıp çıkmadılar7 Boyle bır olay, Avrupa'da olsaydı, yer yenndcn oyna maz mıydP Gunlerce suren uluslararası bıhmsel toplan tılar ve şenlıkler duzenlen7 Resim 6 mezmıydı ' tapınağı Adres: Tekel'in bağı Bır gun yolunuz Bayraklı'ya duşe gecekonduların, çarpık çagdaş yapılaş nın kemırmeye başladıgı "Esh İzmir Hı ğu"nu bulmakta gucluk çekebüırsınız B( ket Tekel, uzerme bag yaparak bu tarü ve kulturel mırasını kurtarmış (ResimMeles Çayı üe Yamanların buluşt yerdekı yarımadanın zamanla oluşturdı yerın bugunku adı "Tepekule" "En Esk mıf\ bulmak ıçın Bayraklı'da soıacag her on kışıden yedısı, sıze bu yerın yol "tarü ' edemeyecek ya da "Boyle bır y adını ılk kez duyduklannı" soyleyecel Sız, adres olarak "Tckcl'm Bağı"nı sorun Eski Izmır'de yerleş me gunumuzden 5 00ü yü oncesıne gıdıyor Kuruluş olarak hemen hemen Troya üeyaşıt Kayserı yakınlarındakı Kultepe'de bulunan belgelerde 10 2000 yıhnda bu yoredekı "Tısmurna" adlı bır kentten soz edüıyor Baştakı 'T;"nın on takı oldugu bılındıgı ıçın "Srıuır cı Özgen Acar, "emekh" Cahıde Erkan ogretmenı, "Ord Prof Dr" Ekrem Akurgal'a tanıştırdı Ogretmen ogrencı "En Esh İzmir'\ kazan Prof Akurgal'm Bayraklı'dakı "50 Yılını" kutladüar Kazmın başladıgını 1948'de goren uçlu, yarım yuzyü sonra, aynı yerde bırlıkte bır de rinı fotografı çekürdüer (Resim3) Ogrencı, 0 gun oradan Resim 3: Öğrencl Özgen Acar, "öğretmen" Cahide ogretmenı ile ayrılırErkan, "Ord. Prof. Dr." Ekrem Akurgal tam 50 yıl sonkpn şoyle duşunuyorResim 2: Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal (Foto: ö. Acar) ra blrlikte 623/12