Katalog

Artık sıra kafa naklinde... Kafa nakli, 'başka bir deyişle vücuk nakli' için hazır mıyız? Bilim adamlan bu işlemi gerçekleştirecek teknolojinin şu anda mevcut olduğunu bildiriyor... sındakı tek fark boyut oldugu ıçın, maymun uzerınde de neyırn kazanan cerrahlar, ınsan anatomısınde fazla zorlanmayacak Kaldı kı ınsanlarda boyut bıra? daha buyuk oldugu ıçın damarların ve sınırlenn bırleştırümesı daha kolay olacak Insandan ınsana kafa nakli operasyonlarında her aşamada beyne gıden kan akımının kesılmemesı yaşamsal onem taşıyor, çunku dıger organlardan farklı olarak beyın kansız kaldıgı an yaşamaz Cerrahlar amelıyat sırasında beynın faalıyetlerını kafatasına yapıştınlmış elektroensefalograf elektrotları yardımıyld olçerler Ayrıca hastanın kafası, sabıt durması ıçın daıresel bır mengenenın ıçınde sıkıştırüır Vücut değiştiren kafalar Kafa nakıllerı normal amelıyatlara ayrılan amelı yathanelerde yapılamaz Bu ışlem ıçın ozel bır amelıyathane hazırlanmalıdır Her şeyden once ıkı amelıyat ekıbının aynı anda çalışmasına ızın verecek genışlıkte olmahdır Ha hastaya da anestezı verıldıkten sonıa eşgudum ıçınde çalışan ıkı ekıp hastaların boyun çevresınde derın bır kesık açarak ışe başlarlar Doku ve kasları dık katlı bır şekılde ayırdıktan sonra karotıs arterı şahda marı, ve omurgayı açıga çıkartırlar Cerrahlar daha sonra, kanın pıhülaşmasını onleyen heparın ısımlı ılaca buladıkları kateterlerı kan damarlarının ıçıne yerleştırırler Amaç beyne yeterlı kanın dolayısıyld oksıjenın gıtmesını saglamaktır Bu aşamadan sonra hastaların boyun bol gesındekı omurga kemıgı çıkartılır omurılıgı saran koruyucu zar kesılerek açüıı Boylece omurılık açıga çıkar Omurılığın de ayrümasından sonra hastanın kafası, kan damarlanna baglanmak uzere, kafası kesılen ıkıncı hastaya taküır Bu knük manevra tamamlandıgı zaman cerrahlar, nakledüen kafanın damarlarını kafası kesılen vucudun damarlarınd dıkmeye başlarlar Omurılıkler metal plaka lar ydrdırruyla bırbırıne baglanır kas ve derı tabaka ta baka bırbırıne dıküır Bu aşamada nakıl ıçın hazırlanan kafaya gıdecek kanın 10 derece duşunümesı ıçın ozel bır cıhaz devreye sokulur Bu sogutma ışlemı beynın metabolızmasını yavaşlatır Dolayısıyla beyın amelıyat sırasında bır saate yakın bır sure kansız kalabüıı Butun bu ışlemler tamamlandıktan sonra, sıra vu cudun kafayı reddetmemesı ıçın alınması gereken onlemlere gelır Bobrek veya karacığer ndklmde kulkralan, nakledüen organın reddını onleyen ılaçların tum vucut ıçın kullanüıp kullanılmayacagı henuz büınmıyor Felçli hastalar için umut aracıger akcıger, kalp ve bobrek ve, son gunlerde el Organ nakıllenndekı bu hızlı ge lışmeler, bılım adamldrının daha once duşun meye bıle cesaret edemedıgı bır dıger nakli daha gundeme getırıyor beyın nakli Çeşıtb kaynaklardan elde edüen vucut parçalanra bırleştırerek ınsan yaratmak fıkrı bır zamanlar bılım kurgu oykulerıne konu oluşturuyordu Oysa şımdı 21 Yuz yıl'a gırerken bu fıkır khnık bır gerçek olarak karşımıza çıkıyor Insan yaratma çalışmaları bugun beyın nakli aşa masında Ancak beynın vucut ve kafadakı baglantılan ol madan yaşaması mumkun olmadıgı ıçın beyın nakli kafa nakli şekhnde duşunulmelıdır Kafa nakli ıse hangı açıdan baktıgınıza baglı olarak vucut nakli olarak da ele alınabılır ' K Deneysel cerrahlar ıçın kafa nakli her zaman çok cazıp ve ıddıalı bır konuydu 1908 yılında Amerıkalı fız yolog ve farmakolog Charles C Guthrıe kırma bır kope gın başını kendı kafası yerınde duran, daha buyuk bır kopegın boynuna yamadı Benzer şehlde 1950'h yülar656/4 da, Rus bılım adamı Vladımır P Demıkhov, kuçuk kırma bır kopegın vucudunun ust kısmını (on ayaklan dahıl) daha ırı bır kopegın boynundakı kan damarlanna bagladı Demıkhov'un unlu "ıkı kafalı kopeklen"nden yalrazca bırı operasyondan sonra 29 gun yaşayarak rekor kırdı Ne var kı bır memelı kafasmın, kafası olmayan baş ka bır memehnın kafasına nakledılmesı ıçın 1970 yılına kadar beklenılmesı gerektı Bu amelıyat bır Rhesus maymunu uzerınde yapüdı Anestezıden çıkan maymunun büıncı tumuyle yerıne gelırken, kafa sınırlerının de yemek ıçmek, odada dolaşan ınsanlan gozlerıyle ızlemek gıbı fonksıyonları yerıne getırdıgı gozlendı Bu maymunldrın en uzun omurlu olanı 8 gun yaşadı O gunden bugune cerrahı teknık ve amelıyat sonrası bakım gıbı konularda çok bu yuk gelışmeler kaydedüdı Sonuç olarak bugunku tek nolo]i ve tıbbı altyapı ınsandan ınsana kafa naklını mum kunküıyor Insanlarda kafa naklıne ılışkın cerrahı protokol maymunlardakınden pek farklı olmayacak ıkısının ara Kafa nakli kıme yarayabılır9 Bu ışlemden yarar saglayacak en guçlu aday boynundan aşagısı kaza sonucu felç olan hastalardır Bu hastalar, henuz bılın meyen bır nedenle, çoklu organ ıflasmdan erken yaşta yaşamlannı yıürırler Felçlı kışının kafasının başka bır vucuda nakledılmesı o kışının kalkıp yuruyecegı anlamına gelmez Bu ışlem yalnızca yaşam surelerını uzatır Kaldı kı felçlı hastalar ıçın umut kafa nakli degü, 21 Yuzyılda doktorların kesık omurılıgı ıyüeştır melerıdır Nakıl yapılacak kafalar nereden gelıyor9 Beyın olumu üe yaşamını yıüren kışıler donor olabılır Ne var kı toplum bılımcıler kafa naklının daha oncekı organ nakıllerınde akla gelmeyen bır soruyu da gundeme getırecegını ılerı suruyor Ruhun da beyın ıle bırlıkte nakledüıp nakledümeyecegı ıle ılgılı olan bu soru, kafa nakli gerçekleştıgı zaman enıne boyuna tartışılacak Reyhan Oksay Scıentıfic Amerıcan Your Bıonıc Future ozel sayısı