Katalog

>E YENİLİKLER leri açıklandı jöstermeye çağrıldığı değerlendirnelerde önce adaylar 7 kategoride 33 finaliste indirildi. Bu yedi kategoi Otomotiv ve Ulaşım, Havacılık ve Jzay, Bilgisayar Donanımı ve Elektoniği, Bilgisayar Yazılımları, Çevre, lörüntü ve Ses. Uzmanlar finalistler irasından 7 alanda kazananları belirlediler. Ayrıca Gelişen Teknoloji alanında Editörün seçimi adı altında bir sekizinci ödül her ikisi de nanoteknoloji alanında olmak üzere iki kişiye verildi. ABD'de yılın en iyi teknoloji ürünlerinin özellikleri konusunda aşağıda kısa bilgiler veriyoruz. pratik bir yöntemle değiştirilmesi gerektiği inancındaydı. NASA Langley Araştırma Merkezi'nden Froggatt ve arkadaşları en küçük çatlaklar ve de formasyonlar hakkında ayrıntılı bilgi veren bir önceden uyarı cihazı geliştirdiler. Bu sistem esas olarak bir incin beşbinde biri kadar kalınlıkta fiber optik bir kablodur. Her 3040 cm. uzunlukta ayar denen ince çizgıler var. Yakıt tankı gibi bir parçayı bu kablo ile sarıp, fiber optik kablodan geçen bir lazer ışını yollandığında yansıUcuz fakat yine de ona maddi gücünüz yetmez. yan ışıktan inyolları üzerınde düşünüyordu. Birçok uycelenen parçada hangi noktaladu şimdi amonyak gibi normal bir gaz çırın gerilim altında olduğu anlaşıkışı için elektrik kullanıyor. Bu gaz atomlıyor. larını geriye fırlatıyor ve uydu ileri fırlıyor. Bu yöntem ucuzdur, fakat elektrotları Diğer finalistler: aşındırır ve zamanla makineyi kullanılmaz IŞIK YAKALAYICI hale getirir. 1980'lerde Mıccı gazı elekt14 yıl önce Bruce Woodgarotlar yerine mikrodalgalarla göndermeyi te, uzak, silik yıldızlardan gelen düşündü. NASA bunun olamayacağı göışığı saptamak ve incelemek rüşünü bıldırdi. Ancak Miccı geçen yaz için kullanılacak bir cıhaz üzebunu gerçekleştirmeyi başardı. Mıccı bu rinde çalışmaya başlamıştı. Gesistemin televızyon sınyallerini yayanlar çen Şubat ayında bu cihaz gibi iletişim uyduları için kullanılabıleceHubble Uzay teleskobuna takılğini söylüyor. dı. Daha önce Hubble daha dar bir frekans alanı içinde kalan HOBBYEBERLY TELESKOBU şeyleri görebılıyordu. Bruce University of Texas, Pen State UnıverWoodgate'in çabalarıyla Godsity'de optik mühendıs Thomas Sebring dard Space Flight Center'da ve astrofizikçi Lavvrence Ramsey'den yenı geliştirilen uzay teleskobu Hawai Keck Gözlemevi'ndekı teleskoba görüntü spektrografı daha gebenzer bir teleskop yaratmalarını istedi. niş frekans alanı içinde ve gerAma bu iş için bütçenin yedide bırini kulçek ikı boyutlu görüntü almayı lanabilecekleri söylendi. Sebring ve sağladı. Ramsey örnek teleskobu inceledıler ve parçalarını daha ucuz ışe yarar şeylerle MİKRODALGALI ROKET değıştirmenin yollarını buldular. ZamaPenn State University'den nında uygun bütçeyle tamamlanan telesMichael Micci, sürüklenmelerikobun ilk görüntülerini yakında vereceği ni önlemek üzere uyduların dabildiriliyor. yanıklı roketlerle donanmasının Birincl: UZAKTAN MUAYENE New York'taki bir doktor Bosna'da yaralı bir askeri, bilgisayarlar yardımıyla inceleyebilıyor. Ancak bu işi yaparken doktorların klavye ve fare kullanımında uzman laşmaları gerekiyor. Pacific Nortvvest National Laboratory'den Rik Littlefield bu işi çok kolaylaştıran bir ultrason sistemi geliştirdi. Minimum eğitim almış bir operatör sonda aletini hastanın yarasının üzerıne yerieştirıyor ve sistem otomatik olarak hastanın vücudunun içini tarıyor. Üçboyutlu görüntüler hastaneye gönderiliyor. Orada doktor doktoriarın ultrason uyguladıkları hastalar için kullandıklan cihaza benzer bir cihaz kullanarak görüntü üzerınde dolaşıyor. Doktor elindeki cihazın konumunu değiştirdikçe algılayıcılar kanalıyla ekranındaki görüntü değişiyor, yaranın istenen yerieri görünüyor. Diğer finalistler CANLI İLETİM HATTI 1994 yılında MIT'de lisansüstü öğrenımine devam eden Tom Zimmerman bir kişının vücudundan çıkan hemen hemen statik elektrik alanının bir alıcıdan alınıp bir müzik sentezcisini kontrol etmek üzere kullanılabileceğini söyledi. Zimmerman ve arkadaşları bir kişinin üzerindeki çağrı cihazında bulunan telefon numarasının otomatik olarak cep telefonuna aktarılabilmesi gerektiğini de düşündüler. Sonunda Zimmerman Personal Are Network denen bir sistem geliştirdi. İki kışi el sıkıştığında vücutlarına sarılı elektronik cıhazlar bılgi alışverışinde bulunuyor. Şimdi IBM'de çalışan bir araştırmacı olan Zimmerman geçen yıl sistemine bazı güvenlik özellikleri ekledi ve onu cebe sığacak kadar küçülttü. SANAL DUVARLAR Otomobil montaj işçileri çok ağır iş ya parlar. Sık sık ağır parçaları düzgün ve hassas şekilde monte etmek zorundadırlar. Geleneksel robotlar da çok yardımcı olamıyor, ayrıca çevrelerinde insanların dolaşması tehlikeli oluyor. Sanal duvarlar denen sistemin yaratılması bu konuda bir çözüm oldu. Nortvvestren University'den Edward Colgate ve Michael Peshkin bu sistemi yarattılar. Robotlar ellerındekı ağır nesneleri görülemeyen duvarlar içinde kalan belli bir alanda tutuyorlar. Bu şekilde hareket eden robotlar ("cobot" deniyor bunlara, "collaborative ışbirlikçi robot" anlamında) güçlü motorlara sahip değiller ve itilmedikçe hareket etmiyorlar. Aslında hareket eden yerieri tekeriekleri ve bu tekerlekleri sanal duvarlar boyunca hareket ettiren motorlar. Cobotun bilgisayarının yarartığı sanal duvarlar içinde tekerlekler rahatça hareket ediyor. ERİŞİM SİSTEMİ "ENABLER" Bilgisayarların engelli insanlara yardım edebilmesı güzel bir olanak. Ses sentezi yapabiliyor, kapıları açabiliyor, telefona yanıt verebiliyorlar. Ancak nerkesin bir fare veya klavye kullanabılme durumu da olmuyor. Bu sorunu çözümlemek üzere tasarımlanan cihazların onu kullanacak kişiye göre düzenlenmesi gerekiyor, bu da pahalı oluyor. Stanford University'den Neil Scott "total access system" dediği genel bir erişim sistemi yarattı. Bu sistemde baş hareketleri izleyicisi veya ses tanıyıcısı gibi bir giriş cihazına bağlanan bir araç var. Bu araç gelen elektronik sinyalleri kendi standart sinyaline çeviriyor. Bilgisayara bağlanan bir başka araç da bu standart sinyali bilgisayann anlayabileceği sınyallere çeviriyor. Bu ikili arabirımin cepte taşınacak kadar küçültülmesi ve her bilgisayar ile kullanılabilecek hale getirilmesi düşünülüyor. Bu cihaz yalnız engellilere değil, "repetitive strain injury" (RSI) denen sürekli aynı tarzda bilgisayar kullanımı sonucu oluşan kas ve sinir rahatsızlıklarının engellenmesine de yardımcı olabilecek. Berkeley'deki Kaliforniya Üniversitesi'nde bir profesör olan Kazerooni beden işçilerınin erişim alanlarını ve güçlerini arttırmaya yönelik çalışmalar yapıyor. Kazerooni toplu otomasyon fikrine inanmadığını, çok fazla el işi gerektiren ışlerde bile asıl olanın insan kaslarına mekanik olanların desteği ile güç kazandırılması olduğunu belırtıyor. Onun geliştirdiği basit bir cihaz yakında ticari kullanıma sunulacak. Bu sistemde fabrika tavanından inen mekanik bir el bir insanın giydiği, elektronik dev releri olan bir eldivenle uyum içinde çalışıyor. Eldiven mekanik kola sinyaller yolluyor, nasıl hareket edeceğini söylüyor, tepkilerini de alıp kendisini gıyen ışçıye iletiyor. Mekanik kol 50 kg ağırlığında bir kutuyu kaldırdığında işçi 2 kg.lık bir kutuyu kaldırdığını hissediyor. Bu yöntemde işçi ekıpman üzerinde klavye veya oyun çubuğu gibi başka bir araçla olabilecekten daha iyi kontrol uygulayabiliyor. linde dolaşıyor, sanal içkiler sunuyor ve sanal şohbetlerdeki kötü anlarda düzeltici olarak davranıyor. POVVER EXTENDER Birfnci: İLERİ BÖLGESEL KESTİRİM SİSTEMİ University of Oklahoma'dan Kelvin Droegemeier'den 160 radar esaslı hava alıcısı ağından gelen meteorolojık verilerı incelemesi istendi. Bu verilerı fırtınaların gelişi ile ilgili kestirımde bulunmak üzere kullanacaktı. Center for Analysıs and Predıction of Storms (Fırtına Analiz ve Kestirim Merkezi) adlı merkezin süperbilgisayarlarında tahmın yapan programlar çalıştırıldı, veriler geriye işletilip kontroller yapıldı. Bu çalışmalar sonunda fırtınaları 6 saat kadar önceden kestırebilen bir sistem geliştirildi. Diğer finalistler: MİKROSKOBİK TRAFİK BENZEŞİMCİSİ MIT araştırmacısı Qi Yang tek tek sürücülerin rahatsızlık verici alışkanlıklarını da kapsayan bir trafik sıkışıklığı benzeşimi yazılımı yarattı. Bu program şimdi Boston'da kullanılıyor, sıkışık yollar için çözüm bulunmasına yardım ediyor. ÇİNCE SES TANIMA SİSTEMİ Bilgisayarların ses tanımasını sağlayan sistemler bir süredir kullanılıyor. Başka dillerde bu yolda epey mesafe alındığı söylenebilir. Ama iş Çlnce'ye gelince oldukça zor. Çünkü bir Çince sözcük yarım düzine farklı anlamda kullanılabili yor, ton farklarına göre farklı sonuç çıkıyor. Ayrıca Çınce'de kelimeler Ingilizce'de olandan çok daha farklı şekillerde birleştirilebiliyor. Motorola'dan Austin ve ekibi geçen yılın sonunda Çince anlayan yazılımı yarattı. Binlerce yazılı karakteri oluşturabilmek için Çinlı klavyesinin çok karmaşık yöntemler kullanması gerekiyor. Çince anlayan bilgisayar bilgisayarın kıtlelere yayılmasında önemli bir araç olabilir. OTOMATİK POSTA SİSTEMİ Posta çalışanlarının günde 50 milyon kadar el yazılı adresi okuduklarını düşünün. Kötü el yazılarının onları ne kadar sıkıntıya soktuğu, işleri yavaşlattığı açıktır. State University of New York'tan SANAL EVSAHİPLENihayet gerçekten anlayan bir barmen Doküman Analizi ve Rl Tanınmasının MüElektronik iletişim ağkemmelleştirilmesi Merkezi Müdürü Sargur Srihari larındaki sohbet ortamı yeni katılanlar için utandırıcı bu işi ortadan kaldırma yollarını düşündü. Sonunda olabiliyor. Sözcüklerinizi akıllıca seçtiğinizde bile dikzarflardan yarariı bilgileri çıkaran bir bilgisayar progkate alınmama veya size ateş püskürülmesi durumu ramı yaratıldı. Bu program kelimelerde geçen her kaolabiliyor. Sohbet odaları artıyor, bu nedenle bu sorakteri tek tek incelemekten çok, kelimenin bütünürun önem kazanıyor. nün şeklinden anlam çıkarmaya çalışıyor. Program Stanford University profesörü ve Extempo hâlâ el yazısı adreslerin yüzde 40'ını okuyamıyor. Systems'in sahibi Barbara HayesRoth'un geliştirdiAma bu haliyle bile geçen Aralık ayında ABD'de 34 ği Imp yazılım karakterleri soruna çözüm getiriyor. merkezde yapılan test kullanımlarında ABD Posta Barbara HayesRoth'un geliştirdiği sohbet odası ev Sisteminin 5 milyon dolar tasarrufta bulunmasını sahipleri insanların ağ üzerinde rahat olmasını sağlısağladı. Sistem geliştırılıyor. yor. Bu karakterler bazen karikatür insan tipleri şek 546 7