Katalog

EDİTÖRE MEKTUP TARTIŞMA UYUŞTURUCU BAĞIMLILIĞI Akademik yükseltilmeler Ağır eroin bagımlılarım üzerine düşüncelen eroinle tedavi MehmetZ Saçhoğlu* kademik yükseltilmeler konusun da bunca konuşulup yazılmış olması, unıversıtelerde akademik yukseltılme kıstasları konusunda komısyonlar kuaılması, bıreysel cetvel önerılerı hazııianması bıle tek başına, öğretım uye lennden bır bölumunun, unıversitelerımızde, hak etmeden yukseltılmış bırçok öğ' retım uyesı bulunduğu, (deyımı bağışlayı nız) "Akademik etığın çıvısının çıktığı yolunda rahatsızlıklarını gostermektedır Bugun unıversıtelerımızde gerek yapılan araştırmalarda, gerek verılen derslerde, gerek unvan ve kadro yukseltmelerınde gerçekten çeşıtlı tatsızlıklar yaşanmaktadır Insanlar arasındakı ılışkı gergin, yıpratıcı, köreltıcı olmuştur öğrencıler ve genç oğretım elemanları umutsuzluk ıçıne düşmuşlerdır Orta yaşı geçen oğretım elemanlarında unıversıtenın geleceğıne ılışkın cıddı kuşkular doğmuştur Yönetlcıler, kadrosuzluk ve parasızlık açmazının ıçınde, kurumlarını tıcarı çalışmalara yon lendırmek ıle çeşıtlı yoksunluklarla karşı karşıya bırakmak arasında kalmışlardır YÖK, uluslararası ünıversıte kavramından habersız hukumetlerın sıyasal kararlarıyla ünıversıtelerın gerçeklerı arasında sıkışmıştır Kısacası tatsızlık epeycedır Konumuz olan akademik yukseltllmelerde gorulen sorunları, 1 Akademik hırsızlıklar, bilimsel, sanatsal yetersızlıkler 2 Jürilerin oluşumunda yanlışlıklar 3 Jürilerin değerlendlrmeslnde ölçüt eksikliklerı, yanlışlıkları 4 Jüri kararlarının uygulanmasında yonetıcılerın ve yetkılı kurulların yeterlnce duyarlılık gostermemesı, başlıkla rıyla sınıflandırabılırız kanısındayım 1 Akademik hırsızlıklar, kanımca kışılık bozukluklarından kaynaklanıyor Bır oğre tım uyesınin, öğrencısıne kopya çekmenln yanlışlığını anlatırken, kendısının kopya çekiyor olmasını başka bır gerekçeyle açıklamak aklıma gelmıyor Demek kı sıstem, bu tür bozukluğu olanları oğretım uyelığıne kabul edecek kadar bozulmuş ve bozukluğu engelleme gucunden yoksundur Burada öğretım uyesınin yanı sıra sıstemın uzerıne gıdılmesı gerekır kanısındayım Tezlerın ve profesörluk, doçentllk başvuru dosyalarının öğretım uyelerıne açık olması yanı o bılım veya sanat dalındaki meslektaşlar tarafından görulebılmesı, ıncelenebılmesı, çeşıtlı hırsızlık olaylarını önleyebılır duşuncesındeyım 2 Jurıler, kımı zaman o konuda uzman olmayan öğretım uyeleri ıle oluşturulmaktadır örnegın, 2547 sayılı yasanın 26/b/3 maddesı "Profesörluk kadrosuna başvuran adaylann durumlarını ve bilimsel nıtelıklerinı tespıt etmek ıçin üniversrte veya yüksek teknblojı enstitüsü yönetim kurulunca en az uçu başka üniversıtelerden veya yüksek teknoloji enstitulerınden olmak üzere ilan edilen kadronun bilım alanıyla ılgilı en az beş profesör seçılir" denmektedır "İlan edilen kadronun bılım alanı" nedır? Zaman zaman açılan kadronun bılım alanıyla değıl, kadronun bulunduğu dalla (başka bır bilım dalı da olabılmekte) ılgilı oğretım uye A leri jurılere seçılmektedır örneğın, güzel sanatlar fakultesınde gorev yapan blr bılım insanının jünsı, butunuyle kendı bılım alanındakı öğretıjnuyelennden değıl, kadronun bulunduğu yer olan güzel sanatlar dalının sanatçı öğretım uyelerınden oluşabılmektedır Bu da bıze, jürilerin oluşumu konusunda bır ölçude tutarsızlıkların, farklı standartların olduğu ızlenımını vermektedır Bu aksamalar, YÖK'un, yapılmış örneklerı ınceleyıp, unıvorsıtelere aydınlatıcı açıklamalar göndermesıyle ve oğretım üyelerının bu konuda yapılmış örneklerin yanlışlığını ya da doğruluğunu vurgulayan açıklamalarıyla düzeltılebilır 3 Jürilerin değerlendırme kıstasları, zaman zaman öznel ve değışken olabıl mektedır Kımı sanat dalı, teknoloji ıle ıç ıçedır, kımı sanat dalı teknolojıden çok ayrı çalışabılmektedır Kımı bılım dalı, ma tematıksel kesınlıkler, kımi bılım dalı zamansal, mekânsal, toplumsal değışkenlıkler ıçermektedır Bunların hepsı aynı ya da benzer ölçutlerle deöerlendırılemez doğal olarak Belkı bır fen bılımcı ıçın uluslararası hakemlı bir dergıde yayınının yer alması akademik yukseltılmesı Için bir ölçut olabılır, ama bir sosyal bılımcı ıçın, ya da bır sanatçı ıçın, ölçutler farklılaşabı lir Değerlendırmelerın oznel olmasını eleştırmıyorum özellıkle sanat ve sosyal bılım dalları ıçın öznel olacaktır bu ölçude Sorun, bu noktada, oznellık nesnellık sorunu değıl, jurı üyesındekı yeterlilık ve etik sorunudur Bazı üniversıtelerımızde bugunlerde akademik yükseltilmeler konusunda çalışmalar hızlanmıştır C B T 'de de çeşıtlı öğretim üyelerınce, değerlendırmelerde çeşıtlı ölçutler önerılmektedır Bu tur teknık iyıleşmeler, değerlendırmelerde jurı uyelerıne bır ölçude kolaylık sağlasa da, kendısı yetersız, ya da akademik etığı eksık |ürl üyelerının doğru değerlendırme yapmasını sağlayamayacaktır Batı unıversıtelerınde gorebıldığımız akademik gelenekler, unıversıtelerımızde yerleşece ğıne, var olan da bozulmuş, yapı aşınmaya uğramıştır Bu sorun, jurı uyelerinin verdığı raporların da tezler ve başvuru dosyalarında olduğu gibı hem aday, hem de o billm ya da sanat dalının tum oğre tım üyelerınce ulaşılıp ıncelenebılır olması ıle buyük ölçude çozumlenebılır duşuncesındeyım Şu anda yukseltılme raporu, adayın kendısı tarafından bıle goruleme mektedır 4 Jüri raporlarının uygulanması da ayrı bır sorun noktasıdır (bkz "Jurı Karaıiarı ve Yönetım Kurullarının Yetkılerı" adlı yazım C B T 6 7 1996) Zaman zaman jürilerin raporları ünıversıte yönetım kurullarında gözardı edılmektedır Ünıversıte yönetım kurullarının bu konudakı yetkısı, ılgilı yönetmelığın 20 maddesı ıle ".. Ünıversite veya yüksek teknolojı enstıtusu yönetım kurulu bu raporları göz önunde tutarak başvuran doçentın profesorluğe yukseltllerek atanmasına veya profesörun atanmasına karar verlr. Atama ışlemlerı rektorce yapılır" bıçımınde belırlenmıştır Göz onunde tutmak sözcuğu başka nasıl yorumlanabilır bilemem, ama yönetım kurulları, jurı raporlarının tersıne karar verırken "Jurı raporunu goz onunde tutup uygulamıyorum" mu demektedır gerekçe olarak yasanın bu maddesı ıçın? Görüldüğü gıbı, akademik yükseltilmeler, hem unvan hem de kadro açılarından çeşitlı sorunlar taşımaktadır Bunların çözumu de arıtmetıksel puanlamalar ıçeren doçent, profesör akademik yukseltılme cetvellerınden çok, saydam bır ünıversıte yapısı içlnde, öğretim üyelerının önce kendilerını ozeleştırıden geçirıp, unıversıtenın (yanı eğıtlmın, bılimın, sanatın) genei çıkaıiarını, kendı bıreysel çıkarlarından onde tutmalarıyla mumkun olabilecektır kanısındayım * Prof Dr , Marmara Unıversıtesı Güzel Sanatlar Fakuitesı Isviçreli yetkililer ağır bağımlılann tedavisinde kontrollü eroin kullanımından olumlu sonuçlar alıyor jedensel ve sosyal açıdan çökmüş, jişsız, evsız çoğu bırkaç kez tedavi 'olmayı deneyıp başarısız olmuş 1146 ağır eroin bağımlısında, eroin, morfın veya dığer enjekte yontemlerıyle bağımlılığın tedavısi denendı Bu projeyı yöneten Isvıçre Sağlık Bakanlığı yetkilısı Zeltner'e göre sonuç başarılı Bu yontemle bağımlılann bedensel ve ruhsal olarak daha guçlendığı tespıt edılmış Deneklerın daha önce yüzde 69'u uyuşturucu satıcılığı ve hırsızlıkla geçınırken tedavlnin ılk altı ayında bu oran yuzde 10'a duşmuş Deneklerın yuzde 89'u altı ay, yuzde 69'u 18 ay tedaviye uymuş, bu katılım suresı dığer tedavi yöntemlerıne gore daha uzun bır sure Her ne kadar uçte biri bu tedavıden ayrılmış olsalar da, ayrılanların yarısı dığer tedavi yöntemlerıne yöneltılmışler tedavıyı tamamen reddedenler ıse Aids gıbı ağır hastaların yanı sıra uyuşturucu ılaçlarla yardım edılemeyecek olanlar, çunku tedavide hastalardan çok şey beklenıyor Gunde ıkı veya uç kez ozel polıklınıklere gelmelerı istenıyor, ayrıca psıkoterapı programlanna katılmak zorundalar Aynı anda opıat ve Rohypnol gibl psikofarmakalara bağımlı olanlar tedavide ıstenılen ıstıkrarı gosteremıyoıiar, bu tarz uyuşturucular eroınden daha fazla psişik dengesızliklere neden oluyor Tedavi sırasında ortaya çıkan problemlerde var Aynı zamanda hem eroin hem kokain bağımlısı olanların, kokaın tedavısi ıçın bazı ek programlara da katılmaları gerekıyor Ingiltere'de başarılı sonuçlar alınan eroının sıgarayla verılmesı yöntemı Isviçreli ağır bağımlılarda sonuçsuz kalmış Sıgarada eroının yuzde 9O'ı yandığından, ıstenılen duzeyde uyuşturucu alınabılmesı ıçın sonunda hastalarda akcığer problemlerıne yol açacak kadar çok sigara Içilmesı gerekiyor Her yıl eroin tedavi programlanna katılan bağımlılann yuzde bırı öluyor, ancak bu yenı yöntemde ölüm oranı çok duşuk tespıt edılmış yetkılı bu yöntemın ağır bağımlılann bulunduğu ve oral yöntemler içeren programların olduğu, yerleşmış terapı sıstemlerı uygulayan ulkelerde kullanılabıleceğını savunuyor Isvıçre'de 20 yıldır uzerınde çalışılan ağızdan alınan Methadon tedavısının pek çok ağır eroin bağımlısına yeterlı gelmedı ğını ve bunların tekrar eroıne başladığını be lırten Zeltner, eroin tedavısının bu tarz hastalara uygulanabı leceğı göruşunde Ayrıca tedavi sırasın da ıkıncı bır gruba Methadon ığnesi, uçuncu gruba da morfın verılmış So nuçta eroınin tedavide daha etkın olduğu tespit edılmış, çunku hem dozu daha iyi ayarlanabılıyor hem de yan etkısı dığerle rıne göre daha az Bu yöntemın uyuş turucuları serbest bırakmak veya yasallaştırmak anlamına gelmedığinı belırten Zeltner, serbestlıkle yasak arasında bır orta yol bulmak , bır yandan ağır bağımlı lara bilimsel yöntemlerle belirlı bır tolerans göstererek onları topluma kazandı rmaya çalışırken, dığer yandan uyuşturucu satıcılarına karşı sert onlemler alınması gerektığlne, en büyük hedefın zararian en az la sınırlamak olduğuna ınanıyor Bu tedavi yöntemı 1998 yılına kadar denenecek Bu süre sonunda elde edilen sonuçlara göre devam edıp etmemesi kararlaştınlacak Ama Zeltner'ın de özellıkle vur guladığı gibl bu tarz tedavıler her zaman ıçın ıkıncı plandalar Oenç bağımlılar için uyuşturucunun tamamen bırakılmasına yönelık tedavıler kesinlıkle öncelıklı olanlar Uzun süredır bağımlı olanlarda ıse oral Methadon tedavılerı ılk uygulanması gereken yöntemler Sadece bu tedavilerin başarılı olamadığı çok ağır bağımlılarda ancak kontrollü eroin verilen bu yöntem uygulanabılır, ama bu eroının reçeteyle satılabllen yasal bır madde halıne getırılmesı anlamına kesınlikle gelmıyor Polıtıkacılardan gelen sert eleştırılere karşın Isviçreli yetkılı, problemlerın daha yakından tanınması ve daha iyı araştırılmasıyla önyargıların kalkacağına, bu tarz yöntemlere daha sıcak bakılacağına ınanıyor " Uyuşturuculara karşı verılen savaş ıçın hıç kullanmamak en doğru hedef Ama gerçekler göz onune alınırsa, uyuşturucuların olmadığı bır dunya arzulamak, asla gerçekleşmeyecek bir ümidi düşlemektır" (Spiegel 29/1997) Tepkiler de var Eroin tedavisinde bağımlıya başka uyuşturucuların verılmesı yerıne kontrollü eroını kullanan bu yöntem çeşıtlı Avrupa ulkele rınden çok sert tepkiler aldı Ama Isviçreli Alev Kınm den oluşan yıldızlar ılgınç renkler venr." Ancak parlaklık, güneş ve daha küçük yıldızların ışığını andırıyordu Rudy ve Wcodward ışığı, guneşten on kez daha kuçuk bır grup sönuk kırmızı yıldızın yaydığını tahmın edıyor Buna göre halenın kutlesı, eskı olçum araçlannın yetersız kalacağı derecede belırsız denebılecek, görece sönuk kaynaklardan meydana gelıyor Halenın kutlesı konusundakı araştırmalar tamamlanmadan once, Samanyolu ile ılgili aydınlatıcı bılgılerın ortaya ?ıkacağını umuyoruz Hubble Uzay eleskobu, bızim halemızde hareket eden pek fazla kuçuk kırmızı yıldız olmadığını gösterdı Bu ıkı çalışmanın sonucunda yenı bır gız perdesıyle karşılaşabılırız, sıradan görunumlu iki galaksının farklı bıleşımde halelere sahıp olması gıbı (Dıscover, Eylul'97) YıMızların Halesi S amanyolu dahil birçok galaksı, kütlelerının çoğunu bulutsuları çevreleyen devasa halelerde gızler ve kısmen göze görunurler Ne oldukları pek bılınmeyen haleler, yıldızların hareketlerını etkilemelerıyle tanınır Halelerın belırsız yıldız ve gezegenler grubu olabıleceğıne ılk ışaret, 1994'te keşfedılen 36 mılyon ışık yılı uzaklıktakı NGC 5907 galaksısının etrafında, galaksının dönuşunu sağlayan maddeye benzer parlaklıklar gorulmesı ıdı Wyomıng Unıversıtesf nden Rick Rudy ve Chick Woodward, taşıdığı kızılötesı ışaretler sonucu parlaklığın, kısa ömurlu yıldızlardan kopan gaz ve tozdan oluşmuş ıkıncı ve üçuncu kuşakyıldızlarca yaratıldığını şaşkınlık ıçınde saptadılar "Yıldızın rengı bıleşımıne bağlıdır" diyor Rudy, "temel maddeler Berat Çelık 5484