Katalog

B ELG E S E L L E R İLGİNC SORULAR TV 2 12.30 Belgesel "Geleceğe Bakış" TV 2 14.35 Belgesel "Hayvanlann Büyuleyen Dünyası" TV 3 18.00 Boşluğa Dokunmak aTV 16.35 Belgesel "Uzaklar" TGRT 02.30 Belgesel "Kaptan Cousteau" Kanal E 12.00 Sıgara ve Sağlık Kanal E 17.35 Hayvanlann Dunyası 5 Temmuz Cumartesi 6 Temmuz Pazar TV 1 11.40 Ah Şu Vahşi Hayvanlar TV 218.00 Belgesel "Antikalaria Yaşayanlar TV 2 16.25 Bılim 2000 TV 316.25 Belgesel "Bilim ve Teknoloji" TRTINT 19.40 Belgesel "Türkiye'nin Dostları" Kanal E 11,10 Doğanın Tarihi Kanal D 11.10 Sağhğımız SORU: Bir Ingıltere gezısınde potato clock (patates saatı) dıye adlandırılan tuhaf bır cıhaz satın aldım. Bu saatın dıjıtal bır gostergesı ve bu gostergenın ıkı yanından çıkan ıkı tane de telı var. Bu tellerın uçlarını bır patatese sapladığınız zaman saat çalışmaya başlıyor. Bu nasıl bır ıştır ? Patates, saat ıçın gereken enerjıyı nasıl uretıyor ? Enerjl mıktarıyla patatesın buyukluğu arasında bır bağlantı var mıdır9 Benı bu meraktan kurtarırsanız çok memnun olacağım. YANIT: Patates saatını çalıştıran enerjı patatesten gelmez Enerjı, sozunu ettığınız, farklı metallerden yapılmış tellerın tuzlu bır ortama sokulmasıyla ortaya çı kan elektrokımyasal reaksıyondan kay naklanır Bu saatlerı çalıştırmak ıçın ılle de patates kullanmak gerekmez, tuzlu herhangı bır şey ışe yarayacaktır. Patates, nemlı ve tıkız bır yapısı olduğu ıçln oldukça kullanışlıdır Patates saatınde karşılaşılan olayın patatesın elektrıksel yapısıyla hıçbır ılgısı yoktur ama bu bıtkılerın elektrıksel potansıyel uretemeyeceklerı anlamına gelmez Bıtkıler hayvanlardan çok daha şıddetlı elektrık potansıyellerı uretebılırler Bıtkılerın hucre zarlarında bulunan lyon Patates saati nedir? pompalarının aktıf hale geçmesıyle elektrıksel potansıyel oluşur YANIT: Bundan 18 yıl önce doktora tezımı yazmaya çalışırken bır dergıde şoyle bır haber okumuştum , " Anthony Ashıll adındakı bır saat tamırcısı kuçuk bır elektrık motorunu beş ay boyunca bır lımon kullanarak çalıştırmayı başardı" Elektrokımya konusunda çalışan bır oğ rencı olarak ışın ıçınde bır bıtyenığı olduğunu hemen anlamıştım ümon, sadece elektrolıt olarak gorev yapıyordu, enerjı, kımyasal reaksıyondan kaynaklanıyordu Soruda sozu edılen saatın enerjısı de kımyasal reaksıyonla elde edılıyor, patates sadece tuz ıçeren bır elektrolıt olarak kullanılıyor yol katetmektedır Gbkyuzunun mavı görunmesının nedenı de budur Işığı geldığı yere gerı koymak ve mavı gokyuzunun ışığını eklemek mumkun olsaydı guneş beyaz gorunurdu Aynı şey yıldızlar ıçın de geçerlıdır ama gozlerımızın gucu yıldızların rengını ayırdetmeye yetmez Guneş çok uzakta olsaydı (ve buna rağmen yaşayabılseydık) onu da beyaz görurduk YANIT: Yıldızlar renk renktır, renklerı sıcaklıklarına gore değışır Soğuk yıldızlar (sıcaklıkları 3000 dereceden az olan yıldızlar) koyu kırmızıdırlar Çok sıcak yıldızlar ıse mavı olurlar Yıldızlar bu hallerıyle banyo musluklarının soğuk ve sıcağa kar şı gelen renklerıne aykırı bır durum oluştururlar Bız yıldızları beyaz goruruz Yıldızları beyaz olarak algılamamızın ıkı ayrı nedenı vardır Bunlardan ılkı ınsan gozunun zayıf ışıkların rengını algılamakta pek başarılı olamamasıdır Gecelerı neredeyse butun kedılerın grı renkte gomnmelerının nedenı de budur Ikıncı neden ıse bızım gorebıl dığımız yıldızların çoğunun galaksıdekı en sıcak yıldızlar arasında olmaları ve renklerının zaten mavıbeyaza çalmasıdır Eğer soğuk yıldızlar olan Orıon ve Antares'e dıkkatlı bakarsanız bunların dığer lerınden bıraz daha kırmızımsı gorunduk lerını farkedebılırsınız Güneş neden sarı görünüyor? SORU: Güneş de dığerlerı gıbı bir yıldız olduğuna göre beyaz görunmesi gerekmez mı ? Neden sarı gorunuyor ? YANIT: Işık demetı, atmosferden geçerken mavı ışık saçılır Kırmızı ve sarı ışıkta ıse saçılma olmaz, bunlar doğrudan yollarına devam ederler Guneşın gunbatımında kırmızı görunmesının sebebı budur, zıra ışık, atmosferde daha uzun bır 7 Temmuz Pazartesi TV 217.10 Belgesel "Derindeki Izler" TV 311.35 Belgesel "Gel Gez Güzel Bahar" TV 3 14.00 Belgesel "Alo Dünya" Dokunma Beyındekı dokunma merkezlerı, gormenın dokunma uzerındekı etkılerı TV 315.45 Belgesel "Ah Şu Vahşi Hayvanlar" TV 3 16.00 Belgesel "Çevre Çalışanlan" TV 3 20.15 Belgesel "Thalassa" Her sene yapılan çevrecı toplantılar bu yıl uluslararası alanda balına avı konusunu ele alıyor TV 3 22.00 Belgesel "Dağlar ve Yaşam" SAĞLI K Alerjiden korunabilin mi? Fuat Kalyoncu D unyanın bırçok yerınde yapılan guvenılır araştırmalar bronş astması ve alerjı hastalıklarının gorulme sık lığının gıderek artmakta olduğunu gostermektedır 8 Temmuz Salı TV 2 17.10 Belgesel "Derindeki Izler" TV 217.40 Geçmişe Ozlem TV218.35Akdağlar TV 3 11.35 Belgesel "Akdeniz'de Solan Güneş" Aterjiyi etkileyen risk faktörleri 9 Temmuz Çarşamba TV 2 17.10 Belgesel "Denndeki Izler" TV218.10EğıtımPaketi TV 3 20.15 Belgesel "Thalassa" Toplu denız taşımacılığında ve yuk taşımakta kullanılan denız otobuslerı ve denız araçları konu edılıyor 10 Temmuz Perşembe TV 219.20 Çevre Paneli TV 311.30 Belgesel "Düş Değil Gerçek" TV 3 13.30 Hayvanlar Dünyası TV 319.30 Belgesel "Omni" Meteoroloji bılımınde son gelışmeler, ıklım ve oluşumundakı etkenler ıle hava durumu tahlıllerı konu edılıyor TV 217.10 "Derindeki Izler" Tv 2 18.20 Belgesel "Doğa Seruvenlen" Değışık av yontemlerı uzmanlarca anlatılıyor Tatlı sularda yem olarak sınek kullanılarak nasıl avlanıldığı anlatılıyor TV 311.35 Belgesel "Mitolojik Sularda Hayat" TV 315.00 Belgesel "Beş Üzerl Beş" TV 3 20.15 Belgesel "Thalassa" Fransa'da yapıldıktan sonra Norveç'e satılan ve 17 yıl sonra tekrar Fransa'ya gelen France yolcu gemısının hıkâyesı konu edilıyor 11 Temmuz Cuma Gerek bronş astması ve ge rekse dığer alerık hastalıklar çe şıtlı çevresel faktorlerden etkılenebılen ancak, aslında genetık geçışı olana hastalıklardır Yanı yakın akrabalarında bu durumun olduğu kışıler rısklı olarak nıtelendırılmektedır Ebeveynlerınden bırısı astma ıse çocukta yuzde 30, ıkısı de astmalı ıse yuzde 60 cıvarında astma gelışme rıskı bulunmaktadır fkıncı derece akrabalarda bu hastalığın bulunmasında ıse rısk, yuzde 10 dolaylarındadır özellıkle hayatın ılk bırkaç yılında ev ortamında, yoğun ola Korunma önerileri rak ev tozu akarı (mıte) teması, kedı beslenmesı ve özellıkle Al Sonuç olarak alerjıye bır başka ternarıa cınsı kuf mantarlarının deyışle medenıyet hastalığı da bulunması alerjık yapılı çocuklar denebılır Duzelen genel yaşam ıçın çok onemlı rısk faktorlerıdır Esasen ınsanların derı dokuntu Ev tozu akarı (mite) teması, kedı beslenmesı ve özellıkle Alter koşulları bu durumun yaygınlaşması yonunde olumsuz etkı yap lerı ıle beslenen ve sadece teks tıl yuzeylerde yaşayan akarlar, nana cınsı kuf mantarlarının bulunması alerjik yapılı çocuklar maktadır Isveç'te yenı yapılan bır ıçın çok onemlı nsk faktorlerıdır. araştırmada askerlığını yapan 50 her coğrafı ortamda evlerde de bın genç çeşıtlı rısk faktörleri dar su buharı verebılmektedır Son 10 yıl yonunden ıncelenmış ve çocuklar ıçın en ıçersınde yapılan araştırmalar yaşam ıdeal yetışme ortamının, standartlarının artmasına bağlı olarak, ev genış bır aıle ortamında ortamlarında akar mıktarlarında önemlı eskı tıp bır evde artışlar gostermektedır Bu durum özellık kırsal bolgede le sahıl kesımınde ve rutubetlı ılıman ık sıgara ıçılmeyen ortamda lımlerde belırgındır Keza özellıkle rutu ev ıçınde hayvan beslenmeden (dışar betlı evlerde duvarda, banyoda, merdıven da olabılır) ve altları gıbı yerlerde kuf mantarı oluşumu en az 6 ay emzırılerek, olması gerek da alerjı başlamasında tetık çeken faktör tığı bulunmuştur Dığer ulkelerden gelen olabılır Rısklı aılelerın evlerını bu yonden araştırma sonuçları da benzer onerılerı gozden geçırmelerı uygun olacaktır vurgulamaktadır Akarları etkılemesı Bır dığer önemlı rısk faktoru de ıç ve yonunden ev ıçındekı nemı azaltmanın dış ortamdakı hava kırlılığıdır Evde ıçılen ena guzel yolu, sık sık pencere açarak, sıgara ve uygunsuz yakıt kullanımı (petrol havalandırmadır özellıkle yatak odasının ve tezek) bu rıskı artırmaktadır Ankara'da yatmadan once ve sabahları havalandırıl yenı yapılan bır araştırmada ebeveynlerın ması çok onemlıdır Hayatın ılk donem ev ıçınde çocuklarının yanlarında sıgara lerınde yumurta, bezelye, balık ve kuruyeıçme alışkanlıklarının son beş yılda yüzde mış benzerı alerjik gıdaları olabıldığınce 73'ten yuzde 62'ye duşmuş olması memgeç yemeye başlamak (en az 9 aylık) da nun edıcı bır gelışmedır Ancak aynı araşbır dığer önerıdir Tıbbın en guzel yonu tırmada evde hayvan besleme alışkanlı olan araştırmacılık zannedıyorum yakın ğında aynı zaman dılımınde yuzde 8'den donemlerde bızlere alerjı hakkında daha yuzde 22 ye artma bulunmuştur Ulkeayrıntılı bılgıler verecektır mızde en sık beslenen ev hayvanları ka ğışen yoğunlukta bulunmakta ve duyarlı yapıdakı kışılerı etkılemektedır Alçak rakımlı ve rutubetlı bolgelerde daha yoğun olarak bulunurlar Tam olarak ev ortamından uzaklaştırılmaları çok zordur ama duzenlı temızlık ev ıçınde olabıldığınce az tekstıl eşya ve sık havalandırma ıle ıç ortam nemının azaltılması önemlı yararlar sağlar Insanlar da ıç ortam ıçın onemlı bır nem sebebıdır, sağlıklı bır ınsan gece uykusu esnasında ortama yarım kılo ka fes kuşları ve kedıdır Bu, alerjı yonunden olumsuz bır gelışmedır Iç ortam kırlılığı kadara etkılı olmasa da dış ortam hava kırlılığı de alerjıyı etkılemektedır Koyden kente goç veya ulkelerarası goç onemlı bır dığer etkendır Goçrnenlerde astma ve alerjı daha sık olarak görulmektedır Belçıka'da yapılan araştırmalarda Antvverp tekı Turk goçmenlerde Belçıkalılara gore daha sık astma bulunmuştur Burada sadece dış ortamın değışmesı değıl dıet alışkanlığının da değışmesı gundeme gelmektedır Gıderekdoğal değıl fabrıkasyon gıda tuketımının artması, daha çok tuz yenmesı ve hazır gı dalarda daha sık bulunan omega 6" tu rundekı yağların kullanımı ve taze gıdaların daha az yenmesı gunde me gelmektedır Bu konudakı bır dığer önemlı faktör de emzırme olup, en az altı aylık bır emzırmenın gayet kuvvetlı bır koruyucu kalkan oluşturduğu kabul edılmektedır Ne yazık kı, sadece ulkemızde değıl dunyada da anneler gıderek ço cuklarını daha az emzırme yonun de eğılım gostermektedır Erken dönemde geçırılen ınfeksıyon has talıklarının da alerjık hastalıklara karşı koruyucu etkısı olduğu kabul edılmektedır 53710