Katalog

B İ L İ M D Ü N Y A S I N D A N H A B E R L E R Cinsiyet değiştiren fareler Kayakçıları koruyan balon K I rkek cinsiyetinin bir geni zaten biliniyordu. Transseksüel fareller üzerinde yapılan deneyler sayesinde Amerikalı bir araştırmacı başka genler de bulduğuna inanıyor. Altı yıl önce Y kromozomunda 23. çiftte erkek clnsiyeti için varlığı mutlaka gerekli olan kromozomSRY geni bulunmuştu (Sex determining Region of the Y); adından da anlaşıldığı gibi bu gen erkek cinsiyetinin belirleyicisidir. Günümüzde ise araştırmacı Eva Eicher başka genler de bulduğuna inanıyor. 1991'de, Londra'dakı Tıp Araştırma Konseyi ve Kraliyet Kanser Araştırma Fonu'ndan Robin LovellBadge ve Peter Goodfellovv birinci derecede önemi olan genetik bir işlem gerçekleştirerek, dişı bir fareyi erkeğe 'dönüştürdüler'. Bunu yapabilmek için SRY genini on bir dişi fare alifornıya Ünıversitesi'nden araştırmacı Stanley B. Klein'ın geçen yıl eylül ayında 'Journal of Experimental Psychology' (General)'de yayımlanan çalışmalarına göre kişilik beyinde bellekten ayrı bir yere sahıp. Kleın, hastanın kişiliği değişmeden yalnızca belleğin tahrıp olduğu sayısız beyın lezyonları vakalarını inceledikten sonra bu sonuca vardı. Bellek ve kişilik Top şeklinde yıldırım K Sağdaki erkek fare bir transseksüel: Dişi bir embriyonken kendisine erkek cinsiyetini belirleyen bir gen eklendi. embriyonuna yerleştırdiler. Doğumda bu embriyonlardan üçü erkek kemirgenlere dönüştüler. Bu tmasseksüel fareler kısır olmalarına rağmen bunlardan birisi altı gün içinde dört kez ikı dişıyle çiftleşti! Ancak öykü burada bitmiyor. Eva Eicher ve ekıbi, bir erkek fare soyuna SRY'nin bozuk bir türünü içeren bir kromozom yerleştirdiğinde, erkeklerde yumurta dokuları gelişebileceğini ve hayvanların hermafrodit, hatta uç noktalarda dişi olabileceklerini gözlemledi. B6 olarak adlandırılan bu 'işlenmiş' soy, SRY'nin erkek cinsiyetinin belirlenmesi için son derece önem taşıdığını ortaya koyuyor. Ancak müdahale edilmiş erkekler az çok 'dişı' özellikler sergilemeleri nedeniyle SRY 'gerçek' bir erkek üretmek için yeterlı değıl. Bu alanda rol oynayan diğer genleri bulmak amacıyla Eva Eicher başka bir deney daha yaptı. Daha önce 'hermafrodit' hale dönüştürülmüş erkekler ıki dişi soyuyla melezleştirildi: Bu soylardan biri normal, diğeri ise ünlu B6 soyundan kromozomlar taşıyordu. Tek bir başka genin SRY ile ışbirliği yaptığı kabul edilerek erkek yavruların yarısının yumurta dokularına sahıp olacakları düşünüldü; ancak bunlardan yalnızca yüzde 11 'ı hermafrodit, gerı kalanlar ise normaldi. Bu şaşırtıcı oran, SRY dışında başka en az üç genin daha erkek cinsiyetinin belirlenmesinde rol oynadığını ve yalnızca bu cınsiyetın hareketlenmesıne ya da hareketlerin durdurulmasına hizmet ettiğını ortaya koyuyor. Peter Goodfellovv, 'cinsiyet değiştırme' deneylerinın teknik açıdan ınsan üzerinde gerçekleştirilebileceğinı fakat 'ahlaki yönden tıksındirıci' olduğunu belirliyor. Gerçekte bu tür erkekler 'doğal olarak' bulunuyorlar; XXY kromozomlarını taşıyan bu insanlar ilerı derecede hasta sayılıyorlar. yakçıları kar ayakçılar, Balonlar kar altına gömülme üzerinde tutmak hava torbası riskini azaltıyor. Başı ya da ve kar altına gökullanarak çığ altında kalma omuzu kar altına gömülen bir mülmeleri önlemek üzere üretehlikesinden kurkayakçının kullandığı balon tildi. Sıkıştırılmış tulabilir. Yalnızca uzaktan da görülebiliyor. azot ve balonu acıl durumlarda açma ipi içerenhavayla şişen bu bir çanta, kenaylon hava torbamerle omuzdan bele doğru takılıyor. ları, su üzerinde durmayı sağlayan can Çığa yakalanan kayakçı balonun ipını sımıtlerı ile hemen hemen aynı ışlevi çekiyor ve serbest kalan azot balonun görüyor. ıçıne doluyor. Balonun tamamen dolGeçtiğimız kış, Alpler'de 110 kışı çığ ması iki saniye sürüyor. altında kalarak, Kuzey Amerika'da ise Isvıçre Kar ve Çığ Araştırmaları Ens39 kişi kayak yaparken hayatını kaybettitüsü'nden Frank Tschirky, geçen kış ti. Hava torbası üreten bir şirkette çalıçığ zamanında ABS kullanan onbır kışışan Peter Aschauer'e göre çığ altında nin kurtulduğunu belirtiyor. Tschirky ölenlerin yüzde 80'i karın altına gömülbalon çantası taşıyan ve taşımayan düğü için nefes alamıyor ve boğularak mankenler kullanarak ABS'yı test ettıölüyor. Bunların yarısından fazlası tağinde birbirine çok yakın sonuçlar elde mamen karlar altına gömüldüğü için, ettı. Raporda belırttiğıne göre, balonlar onbeş daktka içinde cankurtaranlar takar altına gömülme riskini azaltıyor. Barafından yerleri belirlense bile geç kaşı ya da omzu kar altına gömülen bir lınmış oluyor. kayakçının kullandığı balonun uzaktan Çığa yakalanan insanlar önce yukarıgörülebilmesi büyük bir şans. da kalmaya çalışıyorlar fakat bir süre Tschırky'e göre balon kullanan kişi yasonra tamamen karlar altına gömülüralanabilır fakat balonlar tamamen kar yorlar. Kar yoğunlaştığında ise cankuraltında kalmadığı için acil durumlardan taranların yer belırlemesı oldukça güçkurtulma şansı çok fazla. , leşiyor. Nurdan Cihanşümül Hava Torbası Sıstemı ya da ABS, ka Manyetik bir halka içinde hapsolmuş iyonlar: Işte, top şeklindeki yıldırımın kaynağı G E. coli bakterisi ve orta yaş I nsanları, bağırsaklarda oluşan ölümcül Escherichıa colı 0157:H7 bakterılerine karşı korumak mümkün olabilir. Bağırsaklarda oluşan bıfido bakteriler, E.coli bakterisini öldürebilen bir antibiyotik üretıyor. Reading Yiyecek Araştırmaları Enstitüsu'nden Glenn Gibson ve ekibı, E.coli kültürüne bifido bakteri kültüründen bir sıvı ekleyerek bir araştırma gerçekleştirdi. Ekip şimdi ise bunun antibiyotik içeri eçen yıl Nature dergısinde yayımlanan bir yazıda, Madrid'deki Complutense Üniversitesi'nden iki araştırmacı, atmosferde meydana gelen en gizemli fenomenlerden birisi sayılan top şeklindeki yıldırımlara ilginç bir açıklama getiriyorlardı. ölçüleri genellikle 10 ile 30 cm arasında değışen kırmızı, turuncu, beyaz, mavi ya da yeşıl renklerdeki bu ateşten toplar rastgele hareket ederek yok oluyorlar; bazen bu yok olma süreci gürültülü bir patlama şeklinde gerçekleşebiliyor. İki bilim adamının modelinde, bir tür manyetik ya da elektrik halka olan 'elektromanyetik düğüm' ele alınıyor. Fırtınalı zamanlarda hava büyük oranda, yüklü moleküller içerir. Bu iyonlar düğümlerin küresel şeklı içinde hapsedilmişlerdir; burada sıcaklık 30.000°C'ye yükselmektedir. Bunlar soğutulduklarında düğümler 'buharlaşır' ve iyonlar serbest kalır. Bu fenomeni laboratuvarda oluşturmak son derece zordur. ğini araştırıyor. Sığır etı ve süt ürünlerinde bulunan E.coli 0157:H7, Lanarkshire'da 18 kişinin ölümune neden olmuştu. ölen insanların çoğu orta yaşlardaydı. Gıbson'a göre, orta yaşlarda bifidobakteriler hızla azalır ve bu azalma E.coli ve Streptococcus gıbı bakterilerin daha zararlı hale gelmesine neden olur. Gibson ve ekıbi, kalın bağırsaklarda bifidobakteri üretmenin bir yoîunu arıyor. Bunun bir yolu da içinde canlı bıfido bakteriler bulunan yoğurt yemek. Fakat Gibson bu yaklaşıma pek sıcak bakmıyor, çünkü bunun mideden kalın bağırsağa geçmesi için çok fazla yoğurt gerekli. Gibson bunun yerine fructooligossacharıdes ve karbonhidrat içeren ve bifidobakteriler tarafından kolaylıkla hazmedilen yıyeceklerı önerı yor. Elde edılen sonuçlara göre, bifidobakteriler, günde 15 gram fructooligasaccharıdes alan ve Costrıdıum gibi ishale neden olan bakterileri dışarı atan kalın bağırsaklarda temel mikroorganizmalar haline geliyor. Gıbson'a göre normal bir insanın günde 15 gram fructooligosaccharides alması mümkün değil, günde ancak 3 ya da 4 gram alabiliriz. Fakat bu, içinde fructooligosaccharıdes bulunan bisküvı ve benzeri yiyeceklerle dengelenebilir. (n.c.) Kadınların ağrısı K adınlar erkeklerden daha çok ağrı duyuyor. Kaliforniya Üniversitesi'nden ilhitaplı hastalıklar uzmanı John Levine, morfin ailesinden yeni bir analjezik sınıfını araştırırken rastlantı sonucu bu olguyu keşfetti. Bir meslektaşı, ürünün test edildıği grup büyük ölçüde kadınlardan oluştuğu için bu sonuçların elde edilmiş olabileceğini ileri sürdü. Bunun üzerine Levine çalışmalarını tekrar ele aldı ve şaşırtıcı bir şekilde, hastaların cinsıyetıyle ağrıya tepkileri arasında çok net bir ilişki bulunduğunu saptadı. Kadınlar erkeklerden daha fazla ağrı duyuyorlar ama analjeziklerin onlar üzerindeki etkıleri daha iyi ve daha uzun süreli oluyor. Bu aşamadan sonra ise bu farkın fizyolojik kökenini bulmak gerekiyor. 5295