Katalog

HAYVANLAR, NESNELER, ŞEYLER, 2 HAFTANIN GÜNDEMİ Uzayın önemi artıyor... Insanlığımızın uzaya yönelik araştırmalannı, bırakınız geçmiş yüzyılı, bu yüzyılın ortalarıyla, hatta son 10 yıla kadarki dönemle bile kıyaslamak mümkün mü? Belki de, bazıları bilinen şu gerçeği dile getirecektir: Uzayla ilgili bütün önemli keşifler, 10 yıl öncesine kadar yapıldı. Daha ne bekleniyor?". Bu itiraz birazcık doğru. Evet önemli keşifler yapıldı. Zaman, hız, ışık, gökadalar, galaksiler, uzayın genişlemesi vb. üzerine bilgiler giderek kesinleşti. Ay'a gidildi. Uzayda istasyon kuruldu vb. Bugün bilinenlere baktığınız zaman, sanki geride fazla bir şey kalmamış gibi görünüyor. Ancak, uzay araştırmalanndan son yıllarda elde edilen bilgiler durumun hiç de sanıldığı gibi olmadığını, tam tersine, önümüzdeki örneğin 10 yıl içinde, uzayla ilgili bugünkü bilgi tablosunu tamamen değiştirecek gelişmeler yaşayacağımızı gösteriyor. Çünkü artık uzay araştırmaları neredeyse tamamen aletli gözlem dönemine girdi ve Güneş sistemi içinde turlayan uyduların, Galileo'nun, Voyager'ların, Ulysses'lerin, uzaya yeheştirilen Hubble teleskopunun ve adını sanını ancak araştırarak öğrenebileceğimiz onlarca diğer uydunun gönderdikleri ve gönderecekleri bilgilerle, insanoğlu uzayı daha güvenli olarak avuçlan içine almaya başlamıştır. Uzayda yaşamın izleri bulunuyor. Jüpiter'in uydularında, dünyamızın ilkel dönemlerine benzer koşullann varlığının izlerine rastlanıyor. Uzayda suyun izlerine rastlanıyor. Einstein'in görelilik kuramının uzayın her bölgesi ve yönü için geçerli olmadığı yönünde büyük ve iddialı savlar ileri sürülüyor. Öte yandan kozmoloji, astrofizikle elele, uzay ve zamanın doğasına ilişkin kavramlan giderek daha fazla açıklığa kavuşturuyor... Henüz Büyük Patlama üzerinde önemli çalışmalar yapılıyor. Karadeliklehn gizleri tam aydınlatılmış değil. Mars'a gitme planları ciddi bir süreç içinde ilehiyor. İnsanoğlu, basamak basamak daha ötelere yayılabilmenin çalışmaları içinde. özetle yann elde edeceğimiz bilgilerin, dünkü bilgilehmizi katlayacağına kesin gözüyle bakabiliriz. Uzay çalışmalan niçin arttı ve niçin giderek önem daha fazla önem kazanıyor? Bu sorunun yanıtlannı şu üç noktada toplayabiliriz: 1) İnsanoğlu varlık sorununu, kendini araştınyor. Bu sorunun daha tatmin edici yanıtlannı, kanıtlarını uzayda bulacağını düşünüyor. Bu, insanoğlunun asla vazgeçmeyeceği ana etkinliklehnden biri olarak kalacaktır. 2) İnsanoğlu gezegenimizde hayatını ve geleceğini daha güvence altına almanın yolunun, uzayı daha iyi kullanmaktan geçeceğini görüyor. 3) Dünyamız da eninde sonunda uzayda bir gezegen. Özellikle yere yakın objelerin tehlikesi her zaman söz konusu. Bir göktaşının çarpması ile Dünya üzerinde oluşacak felaketin boyutlan giderek daha da açıklığa kavuşuyor. Dünya, böyle bir çarpışmaya hazırlıklı olmak gereksinimini duyuyor. Bunun yolu da uzayı daha iyi denetlemekten geçiyor. Bütün bu nedenlerden ötürü, uzay haberleri ve araştırmalan, daha fazla günlük hayatımızın birparçası olacaktır. Şiir ve deneme ustamız, llhan Berk'in, ikinci yazısını yan sütunda hemen bir solukta okuyacağınıza eminim. Bir şair, gözlemci ve denemeci gözüyle sümüklüböceği anlattığı ilk yazısını 523. sayımızda yayımlamıştık. Hayatı, doğayı, toplumu anlatmak için bilim insanlannın çabası, bence hep eksik kalacaktır. Bu bakış, bir yazın insanının gözüyle bütünleştiğinde, olayın anlamı daha başka bir derinlik kazanmaktadır. llhan Berk, "Hayvanlar, nesneler, şeyler" ana başlığı altında yazdığı yazılann ikincisinde kitaba dokunuyor. Bir yazın insanının bu dokunuşlan ile dergimiz ve gönlümüz daha bir zenginleşmektedir. *** Gelecek cumartesi yeniden birlikte olmak dileklerimizle... eposta.bursaU@planet.com.tr Cumhuriyet BİLİMTEKNİK • No: 529 10 Mayıs 1997» Basan ve Yayarv Yeni Gun Haber A|ansı A.Ş. • Genel Yayın Yönetmenı: Ortıan Erinç • Genel Yayın Koordınatörü: Hikmet Çetinkaya • Yazı Işlerı Muduru Ibrahim Yıldız (sorumlu), Dinç Tayanç • Yayın Yönetmenı: Ortıan Bursalı • Grafık Yönetmenı: Tüles Hasdemir • Reklam: Medya C. Kitap/yapıt tlhan Berk Kitap, ıs. ciltli ya da ciltsiz olarak bır araya getirilmiş, basılı ya da yazılı kâğıt yaprakların bütünü. {Türkçe Sozluk) 11 Yapıt =• Hiç Hıç = Yapıt 12 Sözcükler! Sözcükler! Kıtabın cenın kaçıkları. 13 Her yapıt arkasında bir boşluk bırakır. Bir gün doldurulacağı. (Varlık boşluk salgılar.) 14 Kitapta ad yüzdür. Benım yüzüm, gözlerim, ellerim. 15 Sözcükler gibi harfler de (o başıbozuklar) sureklı acı çekerler. Hep duyarım ben harflerin iç çekişlerinı. O, harfi bundan habersiz yaşar. (O, bir harf değildir, bir adıl. Bütun adıllar gıbı de yerınden yakınmaz. Kendısı yoktur çünkü.) 16 Sonunda yüzünü yitirir kıtap. O zaman görürüz. 17 Bir kör yürüyüşüdür yapıtın yürüyüsü. Oyle ilerler. Duracağı yerı de bılmez. Ama nereye gittığini bilir. 18 Bıtmez kıtap. (Kitaplar da kendilerini yazarlar.) 'Fahişelerle kitaplarla yatılabilir.' (W. Benjamın) 19 Gelecektir kitap. Gelecek: Sessizlığın dılı! Kıtap yapıtın varlık nedenidir. (Bunu bılir kıtap.) Yapıt ölümü deneme girışimidir. Kitap bunun bütün hallerini yaşar. 3 Sayfa, Hep sensindir. Bozgunun, yitişin adıdır yapıt. Kargılı kefen! Onmazlığa çalışmaktır kitap. (Onmazlık! Yurdumsun.) Yapıt yara bere içindedir. Yaralı doğar. lyileşmez. Bütün sözcuklerı yaşar kıtap. Sesler hariç. (Seslerın ne gıbı etkileri olacağı henüz bilinmiyor.) 8 Yapıt her seferınde yaratarak yırtar kendini. Yazıldığı halde yazılmamıştır. Kitap baştan yapıtı görur. Yani ölümü. 10 Yanıtı değil, soruyu taşır yapıt. Soru kendini. 5293