Katalog

B İ L İ M D Ü N Y A S I N D A N K I S A H A B E R L E R Beton, çevne ve ikllm diışmanı Kelliğin çaresi bulundu mu? Saç dökülmelerine karşı tanrtımı yapılan yeni bir ilaç milyonlarca kel adayı îçin yeni bir umut mu? Bulunan ilacı kullanmak için erkekliğin kaybını göze almak gerek» S era etkisiyle dünya ikliminin ısınmasına neden olan karbondioksid oluşumunda çlmanto fabrikalannın etkilerl tahmın edilenden çok daha yüksek. Şimdiye kadar uzmanlar bu endüstri dalının sadece %2,4 2,6 oranında etkili olduğunu sanıyorlardı. Ancak dünya genelinde 1,4 mllyar ton çimento üretim kapasitesiyle bu oranın % 7 'ye yükseldiği belirtiliyor. New Scientıst dergisinde yayımlanan habere göre şimdiye kadar yapılan tahminlerde sadece kalslyumkarbonatın yanarak kalsiyumokside dönüşümü sırasında açığa çıkan CO2 dikkate alınmaktaydı. Ancak çimento ocaklarının 1450 dereceye kadar ısıtılmasında kullanılan fosil yakıtların atmosfere bıraktığı CO2 miktarı hesaba katılmamıştı. Sanayi bölgelerindekl ve özellikle güneydoğu Asya'da gelışmekte olan ülkelerdeki betonlaşma hızı dünya çimento üretlmini yılda % 5 oranında arttınyor. 2000 yılında bu endüstrinin atmosfere bıraktığı CO2 oranı toplam olarak % 10 'un üzerinde olacak. Uyku hastahğının gerl donuşu 8 . <* Gerçekleşmeyen mîmarlık harikaları 0'li yılların sonunda doktorlar tropikal bölgelerde uyku hastalığı salgınlarının bıttiğine inanmışlardı. Bu hastalık Güney Sudan ile Zaire (bugünkü adıyla Kongo) arasındaki bölgede her yüz kişıden birinin ölümüne neden oldu. 1990 yılında istilacıların bölgeye gırmesiyle Belçikalı doktorlar ülkeyi terk ettiler. Şimdi çeçe sineğinin taşıdığı hastalık uluslararası yardım kuruluşlarına göre bu yüzyılın en kötü salgını halinde geri geldi. Tambura bölgeslnde her beş kişiden biri hasta, güneydeki Ezo kentinde ise halkın dörtte birinden fazlası. İlk belirtileri olan ateş, halsizlik ve eklem ağrıları, enfeksıyondan iki veya üç ay sonra ortaya çıkıyor, müdahale olmazsa birkaç yılda ölüme yol açıyor. 10 derece kuzey ve 10 derece güney enlemleri arasındaki bölgede görülen bu uyku hastahğının Afrıka cinsini tedavide Pentamidin gibi ilaçlar etkili olabiliyor, ancak bunun için kişl başına düşen 300 900 DM arasındaki ilaç masrafları Sudanlılar için bir servet demek. Y üzyıllardır bu belaya karşı çok çeşitli silahlar kullanıldı. Julius Ceasar saçları dökülmeye başladı ğında çareyi defne yapraklarından bir çelenkte buldu. "James Bond" Sean Connery öldürdü ve seviştı, ama asla peruğunu çıkarmadı. Saçları dökülmekte olan pek çok erkek çeşitli bitki suları, şampuan ve ilaçlarda dertlerine derman aradılar; kükürtlü sularla (günde üç defa beş dakika), ısırgan otu suyuyla (dikkat kaşıntı yapar) veya birayla (yarım şişe başa sürülür gerisi içilir) yıkandılar. Tüm bu yöntemlerin tek ortak yanı ise hlçbir Işe yaramamalan. Agustos ayında Almanya'da (gür saçlı) bir dermatolog "etkili sonuçlar" elde edilen saç gürleştırıci bir ilacın tanıtımını yaptı. Uluslararası bir araştırmada saç dökülmesinden şikayetcı 600 denek hergün "Finasterid" hapı ıçti. Bir yıl sonra deneklerin %86'sının saç dökülmeleri tamamen durdu. Bunlann yarısında ise saç komplekslne girdiklerinı belırtıyorlar. Saç köklerinın erken ölmesinin nedeni kalıtımsal; kel babaların, saçları vaktinden önce dökülen oğulları oluyor. Saç köklerınin genetik erken yaşlanma sürecini başlatan ise erkek cınsellik hormonu Testosteron'un dönüşümüyle oluşan dihydrotestosteron (DHT) maddesi. Işte tam bu noktada "Finasterid" devreye giriyor ve DHT'nin oluşumunu engelliyor. H Çare balta girmemiş ormanlardan Bu moleküler biyolojik bağlantıyı araştırmacıjar yirmi yıl önce Dominik Cumhuriyetinin balta girmemiş ormanlarında keşfettiler. Salinas köyünde Dr. Jullanne ImperatoMcGlnley büyük bir hayretle birçok erkek çocuğunun kız görünüşünde doğduğunu tespit etti. Penis ve testisler ancak ergenlik çağında gelişiyorlardı. Köyde onlara "Güevedoces" (Onikisinde yumurtalıkları olanlar) deniliyordu. Nedeni, Testosteronun DHT'ye dönüşümünü engelleyen bir gen bozukluğu. Bu kalıtımsal hastalığın bazı güzel yan etkilerl de var, hiç ergenlik sivilcesi oluşmuyor, saçları tüm yaşamları boyunca gür ve sağlıklı kalıyor, ama herşeyden önemlisı ileri yaşlarda prostat büyümesi problemini kesinlikle yaşamıyorlar. Amerikan llaç Bırliği Merck, Sharp ve Dohme, DHT engelleyici Finasterid maddesini ilk önce kesintili idrar akışı olan yaşlı erkekler için ilaç olarak geliştirdi. Birkaç senedir "Proscar" adıyla ileri derecede prostat büyümesine karşı kullanıhyor. Dozu azaltılmış Finasterid "Propecia" adıyla saç dökülmelerine karşı bir ilaç olarak piyasaya çıktı. Ancak, özellikle sadece ürologlar tarafından verilen "Proscar"ın bazı önemli yan etkilerl var. Prospektüsünde yazılanlara göre, bazen iktidarsızlık, libido azalması, ejakülat azalmasına neden olabiliyor. "Göğüslerln büyümesi" ise daha sık görülen bir yan etki. Birçok farmakolog bu ilacı önermektense saçların dökülmesıni tercih ediyor. Cinsellik hormonunun bastırılmasıyla erkeklerde saç dökülmesi engelleniyor ama iktidarsızlık oluşuyor. Yani, kellik konusundaki araştırmalarıyla ünlenen James Hamilton'un 1942 yılında saptadığı gibi saç dökülmesi ancak erkekliğin kaybedilmesi pahasına engellenebiliyor. Böylece Yunanlı filozof Aristoteles'in 2 bin yıl önceki bir sözü doğrulanmış oluyor: "Sadece hadım olanlar ve kadınların saçları dökülmez!" (Kaynak: Spiegel 31/97) anford'daki nükleer santralda bir kimyasal tankda meydana gelen patlamadan ancak iki ay sonra yetkililer bir açıklama yaptılar. Patlama sonucunda plutonyum işleme tesislerinden birinin damı delinmiş ve plutonyum karışmış su hasar gören boru hatlarından dışarı sızmıştı. Yapılan açıklamada hemen hemen tüm güvenllk önlemleri boşa çıktığı, çalışanlann zehirli gazlara maruz kaldığı belirtiliyordu ve şirket sorumlularının ancak saatler sonra tehlikenin farkına varabildikleri itiraf ediliyordu. Bu tesiste Amerikan A ve H bomba üretiminin nükleer artıklarının yarısından fazlası depolanıyordu ve patlama yerinin üç km ötesinden bir otoyol geçmesine rağmen çevredeki sivil yetkililer de kazadan haberdar edilmemişlerdi. Atom çöplüğü ew York Times'ın haberine göre çok az siparlş aldığı ve özel | hayatının yıkıma dönüştüğü bir dönemde mimar Frank Lloyd Vvrlght beş proje tasarlamıştı. 100'den fazia çizım ve model Agustos ayında New York Museum ofArt'da sergilendi. "Olağanüstü güzellikler" sergisinde Los Angeles için tasaıianan bir banliyö yerleşimi, Lake Tahoe'da bir tatil köyü, ünlü bir sigorta patronu için hazırlanmış bir sıgınak, Arizona'da bir hotel ve arabalı turistleri Maryland Sugarloaf Mountain'a çekecek bir bina kompleksl ( Gordon Strong Automobile Objective) taslakları güsterime sunuldu. Otomobillerin etkisi lazla Plrlnç tanesindeki şifa E ylül ayında Kaliforniyalı "Applied Phytologics" firması çok özel bir pirinç mahsulu aldı. Mart ayında ekilen ve genetik olarak degiştirilen 4200 pirinç bitkisl, sadece insan organizmasından elde edilen ve ağır akciğer hastalıklarında llaç olarak kullanılan bir protein, Alpha 1Antitrypsin Içeriyor. Firma yetkililerine göre, deterjanlar ve özellikle tıbbi amaçlı enzimlerin daha ucuz elde edilebllmesi, tarım ürünlerinln genetik olarak manipule edilmesiyle mümkün. Şimdiye kadar Insülinden pıhtılaşma faktörlerine dek bütün bu maddelerin yapımında genetik mühendislerinln bio reaktörlerde ürettikleri bakteriler kullanılmaktaydı. Muclze llaçla tedavi başanlı mı? sayılarında artış görüldü. Sonuçlar doktorlar için bile sürpriz oldu. Ancak bu mucize ilaçın bile kelleri tekrar saçlandırması beklenemez. Saç kökleri yok olduğu zaman bir daha canlanması olanaksız. Insanlarda zamanla saç kökleri ölüyor, bu durum erkeklerde kadınlara göre daha hızlı ilerliyor. Doğanın bu sürecine karşı hiç bir çare yok. Daha 30'larında bile başlarındaki açıklığın gün geçtıkçe arttığını hüzünle seyredip, çeşitli alaylara katlanmak zorunda olan erkeklerin sayısı hiç de az değil. Psikologlar, bırçok erkeğin saç dökülmesiyle yaşlılık Alev Kınm lman billm adamları trafikten oluşan zehirli gazların atmosferdeki etkislni araştırmak için Almanya'nın en işlek karayolunda geniş çaplı bir ölçüm başlattılar. Araştırmada, otoyolun test edilen bölümünden geçen yaklaşık 55.000 araç , tipleri ve hızlarının yanı sıra rüzgar ve hava ısısı gibi faktörler de göz önüne alınarak incelendl. Karbonmonoksld, azotoksid ve benzol, toluol ve ksilol gibi hidrokarbon oranları da yerden ikiyüz metre yükseklığe kadar ölçüldü. Bunun için bazen balonlar bazen de büyük vinçjerden aşağıya ve yukarıya çekilen ölçüm sondaları kullanıldı. Motorlu araçlardan çıkan zehirli gazlar, yaz aylarında güneş ışığının da etkisiyle yeryüzüne yakın bölgede yoğun olarak ozon oluşmasına katkıda bulunuyoriar. Projeyi yürütenlerin verdiği bilgiye göre İlk ölçümlerden elde edilen en önemli sonuç trafikte oluşan karbonmonoksid etkisinin şimdiye kadar çok küçümsenmiş olduğu yönünde. A 5565