Katalog

Bl L l M S E L YAYI N Universitelerimiz: Kim önde? Universitelerin 1996 yılına ait SCI ve SSCI'ye giren bilimsel yayınlarının analizi, İTÜ'de büyük aşama Kasım Cemal Güven* rumdur. Yalnız bu yayınları kaç kışı yapmaktadır? Kaç öğretim üyesine bir yayın düşmektedir? Senelerdir yayın yapmayan kaç kişi vardır? Araştırmacıya ayrılan ödeneğe göre kaç yayın yapılmaktadır? Bir yayın kaça mal olmaktadır? Bütün bunların araştırılması gerekmektedir Bu veriler karşısında ortaya çıkan tablo şöyle özetlenebilir. Türkiye üniversltelerınden tıp dalları, yayın açısından en yüksek sıraya sahiptlr. Bu sebepten H.Ü, I.Ü., A.U., E.Ü., Gazi Ü. dizisi 1994 ve 1995 yıllarından beri süregelmektedir. Mühendislik dalında İTU, ODTÜ'yü geçmıştır. ODTÜ 1994 ve 1995'te 2. sıradan 5. sıraya inmiştir. Yayınlara dikkat edilince büyük oranı tıp grubuna aittir. Burada bir gerçeği hatırlatmak gerekir, tıp grubunda genelde materyal, hastadır. Bu sebepten yayın kolaylığı vardır. Fen grubunda ise alet, ödenek sorunu vardır. Bu açıdan fen grubuna önem verme.k gerekir. Mühendislik grubunda I.T.Ü. büyük bir aşama yapmıştır. Genel sıralamada 3. sırada bunun yanında fen/mühendislik alanında Türkiye sıralamasında 1. sırayı almaktadır. TÜBlTAK'a gelince, 1995'e göre 1 sıra yukarı çıkmıştır. Bunun nedenı yayınlarının çoğu Türkiye üniversiteleri ile ve bazı yabancı kurumlann ortak yayını şeklinde olmasındandır. Anadolu üniversiteleri yayın sayısı açısından iç açıcı değildir. Bunlar arasında Tablo 1 'de görülen eski kuruluş olanlarda bir gelışme yoktur. Bazı dev kuruluşların yayın sayısının 17 olması düşündürücüdür. 1950'lerde 1 mühür 1 müdür ile açılan liseler gibi son zamanda üniversiteler de böyle açılmıştır. Altyapısı olmadan üniversite açılmaz. önce yüksek okul açılmalı idi sonra gelismesine göre üniversiteye geçilmeli idi. Üniversite yüksek okul ayrımı yapılmalıdır. Belli üniversitelerde araştırmalar toplanmalı ve ona göre ödenek verllmelidir. Üniversiteler pahalı kuruluşlardır. Bunun için üniversite Isteyen sehlrler yerel katkıda bulunmalıdır. Ünıversıteyi üniversite yapan araştırmadır. Yüzlerce öğretim kadrosuna sahip öğretim üyeliği memuriyet değildir. Profesörlük bir meslek değildir. Devlet maaş verecek, o da ben ProfVDoç. oldum bana kimse karışamaz diyecek. Bu husus hiçbir ülkede görülemez. I ilimsel Atıf indeksleri (SCI: Science ıCitation lndex; SSCI: Social Sci'ences lndex)in aldtğı dergilerde, Türk universitelerin öğretlm üyelerinin yayınlarının sayısal durumunu incelemeye 1990 yılından beri yazar devam etmektedir. Bu yayında 1996 yılına ait SCI ve SSCI'deki Türkiye'nin durumu genişlemesine özetlenmiştir. Bu konuya öncülük eden 19711973 yıllarına kadar olan dönemde fizik, klmya ve matematik dallarını çok detaylı inceleyen E.lnönü'yü hatırlamamak haksızlık olur. Bu yayında SCI ve SSCI ayrı ayrı ele alınmıştır. SCI'de 1996 yılına ait ünıversitelerimizin yayın sayısı 2917'dlr. Bu sayıda 3 hata (No. 604, 694,1210İ vardır. Bu şekilde gerçek sayı 2914'tür. Burada her kayıt numarasındaki bilgiler; (yazar adı, makale adı, dergi adı (yıî, sahife, yazının tıpi (makale, toplantı zaptı (meetıng abstract), mektup (letter), not) Üniversitelere göre ayrıldı; önce kayıt numaralarında yazılı üniversitelere ve bu universitelerin fakültelerine ve daha sonra bölümlerine göre ayrı ayrı düzenlendi ve listeleri hazırlandı. Bu şekilde düzenlenen liste Tablo 1 'de gösterilmiştir. Bu listede Tıp (Dlşhekimllği, Veterlner Hekimlıği, Eczacıhk) ve Fen grubu ayrılmıştır. Ayrımı üniversite dışı bazı hastane veya az da olsa yine SCI'ye giren kurumlar diğerleri adı altında toplam olarak verilrniştir. Bir yayına birden başka üniversite öğretim üyeleri iştirak etmiş ise bu öğretim üyelerinin bulunduğu kuruluşların yayın sayısına bu husus ayrıca eklenmiştir. SCI'nin aldığı bu yayınlarda dikkati çeken önemli husus ülkemiz öğretim üyelerine ait toplantı zabıtlarının sayısal Meeting, Abstract) çokluğudur. Örneğin 1. sırayı alan Hacettepe Universitesi'nde toplam yayın sayısının % 13'ünü toplantı zaptı (M.A.) teşkil eden bu yüksek orandır. Toplantı zabıtları bilimsel bir yayın sayılmaz. TÜBİTAK dış yayın yapanlara verdiği parasal ödüllerle değerlendirmede de bunu dikkate almaz. Toplantı zaptı, kongreyi tertip edenlerin iştirakçiyi artırmak için uyguladığı tıcari bir yöntem (o ülkeye turist çekme ve toplantı tertip edenlere bir gelir sağlamajdır. Burada toplantıya iştirak edenlerin sunduğu tebliğ 510 satır içinde özetıni yayınlanır. Bu bir ciddi mecmuanın hakem heyetinden geçmez ve bir yayında aranan referansları da içermez. llk 10'a giren universitelerin buna göre analizi aşağıdadır. A; Makale, M.A.; (Meeting abstract)l L (Letter), D (Diğer): Hacettepe Üniversitesi: A (285), MA (52), L (58), D (5); Istanbul Üniversitesi: A (191), MA(28), L(9),.D(3), Istanbul Teknik Üniversitesi: A (202), L (6), D (5); Ankara Üniversitesi: (A (181). M.A. Orta Doğu Teknik Üniversitesi: A (173), M A. (2), L(4),D(1); Ege Üniversitesi: A (95), M.A. (15), L (14), Oazi Üniversitesi: A (96), M.A. (6), L (3), D (2); Marmara Üniversitesi: A (53), M.A. (21], L (6); Çukurova Üniversitesi: A (55), M.A. SSCI'deki duruma gelince; Ismi sosyal olmakla birlıkte tıp yayınların bir kısmı bu indekse girmiştir. Tıp konularının sosyal yönünü almakla bırlikte hangi kıstas ile bu gruba alındığı anlaşılamamıştır. Bu arada 2 Türk dergisi bu indekse alınmıştır. Bunlardan birinci Türk PsikoloJI Dergisi diğeri Turklsh Jorunal of Pediatrics'tir. Bunlardan ıkincisı eskiden SCI'de kayıtlı idi. SSCI'de kayıtlı ülkemiz öğretim üyelerıne ait 183 yayından 8 ayrı numarada tekrar (138, 114, 141, 142, 18.3, 11.5, 139 iki defa) vardır. Ayrıca tane de yanlış tespit edilmlştir. SSCI'deki yayın sıralaması Tablo 2'de gösterilmiştir. 29 MA2 Boğaziçl Üniversitesi 28 MA4 Bilkent Üniversitesi. 20 MA1 Orta Doğu Teknik Üniv. 13(MA5),(D3) Koç Üniversitesi 13 (MA1) Hacettepe Üniversitesi 150 (MA1) Ankara Üniversitesi 8 Istanbul Üniversitesi Marmara Üniversitesi 7 Atatürk Üniversitesi 4 ÇT4) Ege Üniversitesi 4 (MA3) Uludaö Üniversitesi 3 (MA) 9 Eylüf Üniversitesi 3 £2) 100. Yıl Üniversitesi 3 (T2) Karadeniz Teknik Üniv. 1 Erciyes 1 Gazi 1 Şanlıurfa Üniversitesi 1 Çukurova Üniversitesi 1 Gaziantep Üniversitesi 1 Dicle Üniversitesi 1 (T) lık T (Tıp); M.A. (Meeting Abstract, D (Değışik W Türkiye yenilenmeli Tablo 2: SSCI'deki Universitelerin Durumu Yayınların değerlendirilmesine gelince; yıllara göre sayısı: 1990 1991 1992 1994 1995 1996 SCI 925 1080 1354 1789 2314 2914 SSCI 50 75 109 95 86 182 Bu tabloda görüldüğü gibi yayın sayısında artış vardır. Bu övünülecek du Diğer taraftan sosyal billmlerin durumu daha da acıdır. Alete ihtiyacı olmayan, ödenek istemeyen bu grubun dünya pazarına çıkmaması üzücüdür. Sonuç olarak: Türkiye bütün yapısını yenılemelıdır. Türkiye üzerindeki kabuğu yırtmalıdır. Devletin bütün organlanna bıçak atılmalıdır. Bütün teşkilatı çalışma disiplinine alıştırılmalıdır. Idareyi ellerinde tutan partilerin devleti siyasi yatırım amacı olmaktan kurtarması lazımdır. Türkiye'yi Batı'da temsilde ön planda üniversiteler ve dolayısıyla bilimsel araştırma durumu gelir. Universitelerin bu yönden yeniden yapılanması gereklidir. Bu yapılanma nasıl olmalıdır. Anadolu üniversitelerinin kalkındırılması için önce bölgesel (510 üniversiteyi kapsayan) araştırma merkezi kurulmalı, burada merkezi kütüphane ve merkezi laboratuvarlar olmalıdır. Böylece paradan tasarruf edilir ve aletlerden geniş istifade imkanı artar. Büyük üniversitelerde ise atıl kadroyu harekete geçire cek düzenlemeler yapılmalıdır. Bu durum 1994'ten sonra yapılan yanlış uygulamalar sonucudur. Dünyada hiçbir ülkede bu şekilde sırası gelen profesör olur hükmü yoktur. Evvela kadro boşsa bu yapılır. Yoksa boş kadrosu olan üniversiteye gider. Şimdi piramit ters olmuştur.Doçentliğin menşei Almanya'dır. Bugün Almanya'da doçentlik yoktur. Doktoradan sonra kadro açılırsa yayınına bakılarak profesörlüğe atama yapılır. Ara kademe, öğretim görevlisi ile doldurulur. Bugün ortada bir çıkmaz vardır. Hükümetin bütünü ile idareye hakim olması gereklidir. Siyasi baskı/yatırımlar devletin ilerlemesinl/atılım yapmasını engellemektedir. Hiçbir ülke geriye bakarak ilerlemez, mazi ile yaşanmaz. Ortadaki bu boşluk, itici güç olmamasındandır. Atatürk'ün büyük iddia ve azimle kurduğu devletin geçmışın karanlıklarına düşmesine herkesin engel olması ve önlem alma görevi vardır. ,. Tablo 1: 1996 yılı SCI'deki TUrkiye Üniverşitelerlnin Durumu 1H.Ü. 400 2 I.Ü. 241 3 I.T.Ü 216 4 A.Ü. 227 5O.p.T.Ü. 190 6 E.U. 126 7 G.Û. 120 8 M.Ü. 80 9^ ÇUKUROVA Ü. 78 10 9 EYLÜL Ü. 71 11BİLKENT Ü. 66 12 B.Ü. 66 13K.T.Ü. 56 14 ATATÜRK U. 55 1519MAYISÜ. 50 16 ERCİYES U. 50 17AKDENİZÜ. 45 18 OATA 45 19SELÇUKÜ. 44 . ' 20İNÖNÜÜ. 35 YT.Ü. 26 ULUDAÖ Ü. 22 DİCLE Ü. 29 CUMHURİYETÜ. 19 OSMANGAZİÜ. 19 ANADOLU Ü. 16 FIFtATÜ. 15 TRAKYA Ü. • KOÇ Ü. 7 YUZYIL Ü. 7 K. MARAŞ SÜTÇÜ I. Ü. 6 OAZİANTEP 5 CELAL BAYAR Ü. 5 SAKARYAÜ. 4 KIRIKKALEÜ. 4 BAŞKENTÜ. 4 GAZİOSMANPAŞA Ü. 3 S. DEMİREL Ü. 3 KOCAELİ Ü. 3 KOCATEPE Ü. 2 MERSİN Ü. 2 İZ2ET BAYSAL Ü. 2 18MARTÜ. 2 DUMLUPINAR Ü. 1 MİMARSİNANÜ. 1 ' PAMUKKALE Ü. 1 Deflışık kurumlar TÜBİTAK (100). Bunun dışında değlşlk hastane (Ankara Ibnl Slna 29; Dr. Zekai Burak: 27) ve kurumlann (Çekmece Nükl««r 3; Patklm 3) yayını vardır. Diğer kurumlann yayınları: 139. (•) Prof. Dr. 5574