Katalog

BİR B İ L İ M A D A M I N I N A R D I N D A N Başka bır deyışle Bız dunyalararası kanalları bozuyoruz Bu yuzden yerel dunya teknolojısının kontrol edılemeyen gelışmesı yuzunden, dığer canlılarla bağ lantı kurma olasılığını yıtırma şansı doğuyor Pekı dunya dışı canlılarla konuşabıleceğımız ortak bır dıl var mı? Bıze gore, farklı uygarlıklar arasında da ortak bır dıl var Doğabılım ve matematık Aynı doğa kanunları her yerde geçerlı Dunyada hep aynı kımyasal elementler soz konusu Yayınların atom yoluyla alınması ve emısyonu ıçın kuvantum mekanığının aynıyasaları geçerlı Uzaklardakı galaksı lerde de elmanın yere duşmesı gıbı aynı çekım kanunları geçerlı Doğa her yer de aynı yazıyı yazıyor Boyle olunca gelışmış bır uygarlıga gonderılen bır mesaj kolayca deşıfre edılebılmelı Dunya dışı boyle bır mesajı nasıl anlarız? bır ornek alalım llk ses olarak on asal sayı olan 1, 2, 3, 4, 5, 7, 11, 13, 17, 19 ve 23'u aldık Doğaldır kı, fızıksel bır olguda asal sayıları ıçeren radyo mesajlannın gonderılmesı buyuk olasılıkla olanaksızdır Boyle bır mesaı aldığımızda evrende en azından asal sayıları bılen bır uygarlık olduğunu çıkartabılırız Uzay haberleşmesı eskı çağlarda kullanılan b'ır çeşıt palımspest'e (eskıden sılınıp uzerıne tekrar yazılabılen parşomen) benzetılebılır Bu donem yazarları yazıları, kâğıt veya taşı sılıp tekrar yazarlarmış Boylece komşu bır frekansla daha çabuk olan çağdaş bır sıstemle ek bır haber gondenlebılır Bu da dunyalararası dılın bır anahtarı veya oncusu olabılır Bu anahtar, gonderılen uygarlık konuşmaya ne zaman gıreceğımızı bılmedığınden, de vamlı gonderılebılır Boyle bır deşıfre bızı belkı de çok onemlı olan haberlerı anla yacak duruma getırecek Gökbilimi, büyük ustasını kaybetti T estığını, sızı sorularla ve mutluluklarla doldurduğunu hıssedıyorsunuz', veya '(Sagan'ın) yazılarındakı aşk ve heyecan bulaşıcı gorunuyor, uvendıresı ıle aklımıza ve zekâmıza verdığı durtu ğer etkılere çekmış, 1990 oncesınde Mehmet Emin Özel* ler kudurtucu' yeryuzunde mevcut 'dehşet dengesı' 'Shadevvs o Forgotten Ancestors; polıtıkalarından kurtulma ve global baanınmış astrofızık ve uzay bılım 1992' Adı 'Unutulmuş Ataların Golgerış yolundakı çabalara onemlı katkılar lerı uzmanı Prof Carl Sagan lerı' olarak çevrılebılecek bu yapıt, Koz da bulunmuştur Pıoneer ve Voyager 20 12 1996 gunu 62 yaşında ara mos'un devamı sayılmakta ve ılk kıtapuzay araçları uzerınde dunyamız, hayat mızdan ayrıldı ta yanıtlanan, ınsanlık olarak 'nerede ve ınsanlık konulu plaketlerın tasarım Bılımsel çalışmaları ıle oldugu kadar (nasıl bır Evren'de) yaşıyoruz^' sorusu ve gerçekleştırme çalışmalarına oncuedebıyat alanındakı başarıları ıle de lyı nun, hayatın yeryuzundekı olağanustu luk ederek, onbınlerce yıl sonra yolu tanınan Prof Sagan 'Dragons of Eden oykusunu ele alarak, 'Biz kimlerız?' uzerındekı bır yıldız (belkı de gezegen) (1977)' (Cennetın Ejderlerı) adlı yapıtı sorusu ve 500 sayfayı aşan yanıtı ıle tasıstemıne ulaşacak bu araçlara butun ıle Amerıka'dakı en tanınmış edebı odul mamlamaktadır Bu eserı, eşı (romancı dunya adına anlamlı mesajlar yuklenolan Pulitzer Ödülü sahıbı oldugu gıbı, ve televızyon yapımcısı) Ann Druyan mesıne onculuk etmıştır NASA'nın 'Exceptıonal Scıentıfıc Achııle bırlıkte hazıriamıştır evement' (Olağanustu Bılımsel Başarı) 'The Demonhaunted World Scıve 'Dıstımguıshed Publıc Servıce' En çok satan kitaplar ence as a Candle ın the Dark, 1995' (Seçkın Duzeyde Halka Hızmet) odulleIçerığının de onemlı olçude ozetlendıgı rı ıle Amerıkan Bılımler Akademısı'nın Prof Sagan, dığer taraftan, 'en çok başlık, 'Hayalet dolu dunyada bır ışık 'Pubhc VJelfare MedaV (Halkın Refahı satan' (best seller) kitaplar lıstesıne gıBılım' olarak çevrılebılır Kıtapta, gunu Madalyası) olarak ısımlendırılen en ren bırden fazla sayıda eserın yazarıdır muzde gıderek artan boş ınan ve ırrasyuksek başarı odulune layık gorulmuşBır bolumu Turkçe'ye çevrılerek ulkeyonel ıddıa satıcıları, falcılar, 'kanalcıtu Cornell Unıversıtesı Astronomı ve mızde de genış ılgı goren eserler ara lar', ruh çağırıcılar, reınkarnasyoncular, Uzay Bılımlerı Profesorluğu yanında sında en onde gelenı olan 'Cosmos' 'ufo'cular, uyuşturucu tacırlerı ve dığer Laboratory for Planetary Studıes (Turkçe'de basıldığı adıyla Kozmos) sahte umut dağıtıcı ve halk kandırıcıları (Gezegen Araştırmaları Laboratuvarı) şımdıye kadar Ingılızce basılan en geele alınmakta ve bılımsel olarak bu tur dırektorluğu, Calıfornıa Instıtute of nış okuyucu kıtlesıne ulaşmış kıtap ola olayların doğası ve ıddıacıların daya Technology'e aıt Jet Propulsıon Laborak kabul edılmektedır Buna bağlı olanakları, bu kışılerın geçmışlerı ve psıkoratory'de Dıstınguıshed Vısıtıng Scıen rak çevrılen ve gosterı sanatlarının lojılerı ıle bırlıkte değerlendırılmektedır tıst (Seçkın Zıyaretçı Bılımcı) gorevlerını 'Emmy' ve 'Peabody' ödullerını kazaKıtabın ara başlıkları arasında şunlar surduruyordu Amerıcan Astronomıcal nan (ve ulkemızde de gosterılmış ve goze çarpmaktadır / En değerlı şey/ Bı Socıety, Amerıcan Geophysıcal Unıon, genış ılgı ve beğenı ıle ızlenmış bululım ve umut/ Mars'takı yuz/ Yerotelı yaPlanetary Socıety gıbı 'ulusal' ve ulusratıklar/ Halusınaslararası meslekı ve yonlar/ Karşıtbılım populer kuruluşlarda ('antı scıence')/ akademık ve ıdarı goŞuphe ve merakın revlerde de bulundu evlılığı/ Aptal soru yoktur/ Bılım ve buyuculer/ Gerçek NOBEL'li bılim ulkeseverler soru adamının soranlardır/ Dığer kıtapları öğrencisı arasında Sovyet fızıkçısı LS 1934 doğumlu olan Shklovskı ıle bırlıkCarl Sagan, bılımsel te yazdığı 'Intelliyaşamına Nobel ödugent life in the lullu genetıkçı H.J. Unıverse; 1960' Müller'ın araştırma (Evrende akıllı asıstanı olarak başlayaşam), Ann mış, bıyolojı ve astroDruyan ıle bırlıkte nomı eğıtımıne sahıp yazdığı 'Comet' nadır bır bılımcı ola (Kuyrukluyıldız), R rak, gezegen atmosTurce ıle bırlıkte ferlerı, gezegen yu yazdığı 'Nuclear zeylerı, yeryuzu tarıhı VVİnter and End ve yerotesı bıyolojı of Arms Race; (exobıology) konula1990' (Nukleer Kış rında yogunlaşan ve Sılahlanma araştırmaları ıle evYarışının Sonu), T rende ve dünyada hayatın kokenı ve Carl Sagan'ın uzayda zekiyaratıkları arama ve dinleme projesı olan SETI Page ıle bırlıkte hazırladığı 'UFO's: doğası konusundakı gözlem merkezi uzayı tarıyor. A Scientıfıc çalışmalara onemlı Depate; 1972' katkılarda bulunmuştur nan) televızyon dizısı de, o zamana (UFO'lar. Bılımsel Bır Tartışma) ve yıne Prof Sagan, Amerıkan uzay prograkadar en genış şekılde seyredılen bır bırden fazla yazarlı Murmurs of Earth' mının başlangıcından berı gezegenleryapıt olarak, 60 ulkede 500 mılyon se(Dunya'nın Mırıltıları) yanında, kenJl le, ılgılı çalışmalarda oncu bır rol oyna yırcıye ulaşmıştır eserı olarak, The Cosmic Connecmış ve dunyamız dahıl gezegenlerın tion,' Kozmık Baglantı), 'Pale Blue Turkçe'ye çevrılen dığer kıtapları arasorunları uzerınde çok onemlı bulgulara Dot, 1994' (Soluk Mavı Nokta) sındn, 'Cennetin Ejderleri' dışında, bır ımza atmıştır Bılımsel katkıları arasınsayılabılır bılım kurgu romanı olan (VVarner Bros da, 1970 ve '8O'lı yılların başarılı geze tarafından fılme de alınan) 'Mesaj' genlere yonelık robot uydu keşıf progNOT: (Contact) bulunmaktadır Ayrıca, 'Biz ramlarından Pionner (Jupıter ve Sa Istanbul Bılım Merkezi Vakfı Prof Kimlz'? adıyla (I Ethem Derman çevırı turn'un yakınlarından geçıp totoğraflar Carl Sagan'ı ve eşı Ann Druyan'ı Mart sı) Turkçemıze aktarılan bır denemesı gonderdı) Mariner (Merkur ve Mars'ı '97'de yapılması planlanan 'Bılım TUBİTAK Bılım Teknık'te (Şubat 1982), ınceledı), Vıkıng (Mars'a ınıp hayatın Şolenı'ne 4 10 1996 tarıhlı bır yazısıyla Voyager programlarını ozetleyen bır bu gezegendekı varlıgı ıle ılgılı deneyler 'Şeref Konuğu' olarak davet etmıştı başka yazısı Cumhurıyet Bılım Tek yaptı) ve Voyager (Jupıter, Saturn, nık'te (Nısan 1987) yayımlanmıştır Vakfın kuruluşu, amacı, uyelerının Uranus ve Neptun ıle bunlann ayların profılı, yapmayı duşundugu etkınlıkler Turkçe'ye çevrılmeyı bekleyen (bendan fotoğraflar ve dıger çok değerlı bılve bu arada duzenlenecek bılım şenlığı ce) onemlı kıtapları arasında şunlar sa gıler gonderdı) sayılabılır hakkında kısa bılgıler ıçeren mektuba yılabılır Bu projelerın tasarım, uygulama ve verdığı kısa yanıtta, Prof Sagan fesverı analızı evrelennde lıder ve bılımcı tıvale gelebılecek durumda olmadığını olarak onemlı gorevler ustlendı ve bun Diğer Kıtapları ıma ederek, çalışmalarda başarılar ları başarı ıle surdurdu Venüs'un yukdılıyordu sek yuzey sıcaklıgım kanıtlamada, 'Broca's Brain, 1980' (Fransız ant Vakıf Yonetımı, şenlık sırasında Prof Mars'takı mevsımsel dpgışımlerı anla ropolog) 'Broca'nın Beynı' olarak çevrı Sagan ın son yayımlanan kıtabı olan mada, Sagan'ın çalışmalarının belırleyılebılecek bu yapıt, yayımlandığında (Hayalet dolu dunyada bır ışık Bılım ı) cı katkıları oldu uzun sure en çok satan kitaplar lıste Turk ckuyucusuna sunmayı planlıyor Dunyamızla ılgılı olarak da bır atom sınden ınmemış, Sagan'da zaten kanıtve bu mutlulugu kendısı ve ulkemız sılahları savaşının neden olabıleceğı lanmış bulunan edebı gucunu pekıştır kamuoyu ıle paylaşmayı da umuyordu 'nukleer kış' (nuclear wınter), dıger mıştır Ne yazık kı artık Sagan ın eserlerı ıle global etkıler ve super guçler arasında Kıtnp hakkında Amerıka'da çıkan ba yetınmek ve onun bıraktığı yerden kı sılahsızlanmanın geregı ve olası yon zı eleştmler bu konuda fıkır verıcıdır devam etrrıe gorevını daha yuksek bır temlerı uzerınde yuruttugu çalışmalarla 'Sagan (yaşadıgımız) Evren ıle bır aşk , heyecanla surdurmok durumundayız da dunya kamuoyunun dıkkatını kure ılışkısı ıçındedır (Kıtabı okudugunuzsel olçekte oluşabılecek çevresel ve dı* TUBİTAKMAM, Gebze da) beynınızın ıçınde bır tornadonun Uzaylılarla ortak dıl Gökbilimini halka sevdirmede büyük rol oynayan Sagan'ın ardından.... Ama uzayda hıç mı sohbet edeceğımız kımse yok? Yoksa Samanyolu'nda yüz mılyarlarca yıldız olmasına rağmen guneşe bır tek sahıplı gezegen mı refakat edıyor? Gerçeğe ulaşmak çok zor Teknık uy garlıkların gelışmesıne engel bırçok cıddı zorluklar var Gezegenler bızım umduğumuzdan daha az olabılır Belkı de yaşam, bızım laboratuvar araştırmacılarımızın dedığı kadar kolay oluşmuyor Belkı ılerı yaşam tarzının gelışmesı olası değıl Veya karmaşık bır yaşam şeklı, akıl ve teknık toplumlar uygun yerlerde gelışırler Tıpkı ınsanlığın gelışımının dınozorların yok oluşuna ve ormanların buzul çağına gerı donmelerıne bağlı olduğu gıbı Belkı de gelışmenın fonksıyonel olarak eşıt olan son aşamasına varmak ıçın çeşıtlı yollar vardır Samanyolundakı bu sayısız gezegenlerde de yenı uygar lıkların oluşması olası Eğer henuz deşıfre edemeden once bır mesaj başka bır yıldız tarafından gonderılmış olsaydı, bu herhangı bır yerde yuksek teknolojılı yaşamı oğrenmış bır uygarlıgın varol duğunu anlatan umut yayını olurdu Başka bır deyışle, teknolojık gençlığı yaşat mak mesajın ıçerığınden de anlaşıldığı gıbı ve başka uygarlıklara yonelık araş tırmalar yaprnak olasıdır Eğer mılyonlarca uyqarlık belkı daha az belkı daha çok galaksılere gelışıguzel dagılmışsa bıze en yakın olanı yuvarlak hesap ıkı yuz ışık yılı uzakta olmalı Şu halde mesaj gonderenın bır yanıt alabıleceğı dort dörtluk bır dıyalog ınsanlığın şu andakı yaşarnı ıçın olanaksız Bız bugune kaddr, ılerı bır uygarlık bulabılmek ıçın dınlemek zorunda oldugumuz mılyonlarca yıldızdan yalnızca bırkaç bınını radyo aracılığıyla araştırabılırdık Bu da yıldızların yuzde onu bıle degıl Cıddı ve sıstematık bır araştırmanın henuz başındayız ABD de bununla ılgılı gereklı araştırmalar ve onlemler çoktan yapılmaya başlandı Mılyonlarca yıldız uzerıne yapılan araştırmalardan sonra hıçbırınden mesaj alamazsak, galaktık uygarlıkların çok ender ortaya çıktıgını ve kendı uygarlığımızın ne kadar kıymetlı olduğunu an larız Ama zahmetlerımızın karşılıgında bır sonuç elde edersek, bızım ve gezegenımızın tarıhı degışır Uzayda sohbet edebıleceğımiz kimse var mı? 5 729