Katalog

HAYVANLAR DÜNYASI Becerikli hayvanlar Duyarlı goril murları dahası kımı kuşların da çah çırpı ve taş gıbı basıt araçlardan yararlandıklarına tanık olunuyor Ancak ınsan dışında en yetenfklı canlının Pasıfık Okyanusu nun guneybatı kıyısındakı Yenı Kaledonya Adası'nda yaşayan kargalar olduğu belırtılıyor Soz konubu kargalar ıkı tur aracı uretıp ustalıkla kullanabılıyorlar Başka hayvanların yoğun ılgı gosterdıgı basıt çomak ve taşlardan farklı olarak kargalar yararlanacakları araç ve ge reçlerı buyuk bır ozenle seçıyor ve bı çım verıyorlar Bır bıtkıden kuçuk bır dalı kırıp yaprak larını koparttıktan sonra ucunu kemıre rek çengel bıçımınde bır çomak elde eden kargalar bunu agaç govdelerındekı delıklere sokup boceklerı yakalıyor, ya da, toprak bırıkıntılerının ıçınden kırkayakları avlıyorlar Kargalar bır de Malaya'ya ozgu ortası testere gıbı olan bır agacın yap raklarını yolarak av lanmalarına yarayan bır gereç oluşturuyorlar Bu gereç lerın tumunun de son kerte ışlevsel olmaları, kargalarm bu konuda ne denlı bılınçlı olduklarını goz ler onune serıyor ur'un bu şaşırtıcı savı bır genın urettığı proteının amıno asıt duzenındp farklılıkla ra neden olan ve çok hızlı gerçekleşen genetık degışımler uzerıne yaptıgı bır araştırmaya dayanıyor Boylece ıkı farklı hayvan turunden alınan aynı proteırıde dinıno asıt degışı*ı ne denlı çok olursa, aradan geçen zaman da o denlı çoktur Çunku her ıkısı de ortak bır atadan gel mektedır Graur, ınsanldr, nıaymunlar fareler tavşanlar ve otekı memelı hayvanlardan alınan 91 farklı proteın omegının amıno asıt duzenlerı arasında bır kıyaslama yap ma yoluna gıttıgınde, tavşan proteınlerı ıle fare proteınlerı arasında ortalama yuzde 13 oranındd bır fark olmdsına karşın, prı mat proteınlerı ıle tavşan proteınlerı ara sında yuzde ondan daha az bır fark olduğunu gordu Graur un elde ettıgı sonuç lar tavşanlarla prımatların ortak bır soy ağaoına sahıp olan farelerden hemen sonra farklı ozllıkler edındıklerını ortaya koyuyordu Bu nedenle bılım adamı kemırgenlerın Lınneaus un sınıflamasına karşın dogal bır sınıf olubturrnadıgına ınanıyor ve Çogu kışı tum kemırgenlerın otekı memelılerle bırlıkte oldukça yakın bır geçmışte ortaya çıktıgını sanıyor Kanımca bu tur çok farklı soy agaçlarına bolun^cpktır dıyor te, denizayıları da yenıden ırmağı yuzerek yuvalarına donmeye başladı Işte kıyamet o anda koptu Denızayı ları dışarı çıkmaya başIddıklnrında kızıl akıntı da o yoreyı etkısı altına almaya başlamıştı Olay tumuyle kotu bır zamanlamadan kaynaklanmıştı Otopsı sonuçları denı zayıiarının mıde akcıger, bobrek ve karacıgerle rınde zehırlı yosunların varlığını ortaya koyuyordu Bu tur yobunlar az tuzlu sularda barırid madıklarından sudakı tuz oranının duşurulmesı suretıyle olumlerın buyuk olçude otıuno geçılebılerpğı duşunuluyor Tuz oranı ıse yoreyc tatlı su sağlamak suretıyle duşuruluyor Denızayılarının sayılarının gunumuzde yaklaşık 2 200 kadar olduğu bıldırılıyor G eçen agustos ayı ıçınde bır akşamustu, Chıcago dakı Brookfı eld Hayvanat Bahçesı'nı gezmekte olan uç yaşındakı bır erkek ço cugu gorıllere daha yakından bır qoz atmak ıstedı Anne ve babasının arasınddn ubulca uzaklaşarak demır par maklıklara tırmandı Ne var kı kendısını kafesın ıçınde buluverdı Altı metrelık bır yukseklıkten duşmenın etkısıyle bı lıncını yıtıren çocuk oracıkta kalakaldı Bır ıkı dakıka sonra, gorıllerden Bıntı Jua ve sırtında taşıdığı on yedı aylık yavrusu çocuğun yanına yakla şarak onu bakıcılarının gorrneye alışık olduğu kapının onune taşıdı Bakıcılar yangın hor tumları ıle Bıntı ve otekı gorıllerı kafesın dışına çıkartarak, kazadan elınde bır kırık ve ufak te fek sıyrıklarla sıyrılan çocuga ulaştı lar Bu oyku tum dunyada buyuk bır yankı uyandırdı ve Bıntı nın davranışı sevecenlık ve du yarlılığın bır kanıtı sayıldı Gelgelelım, boylesı bır dav ranışın gorıllere ozgu bır davra nış olmadığı belırtılıyor Bıntı ınsanlar tarafından yetıştırıldı ve annelık eğıtımı bıle gordu Bu duruma karşın, eğer çocuğun bılın cı yerındc olsaydı Bıntı kesınlıkle bu denlı sevecen davranmayacaktı Gorıller çok zekı ve toplumsal yaratıklardır, ama otekı hayvanlar gıbı korktukların da kendılerını savunma yoluna gıder ler Bu nedenle bakıcıları bıle kafese gırmekten kaçınırlar Neresınden bakılırsa bakılsın, gorıller yabanıl hayvanlardır A raç ve gereçlerden yararlanma oldum olası, ınsana ozgu bır ye tenek sayılırdı Ne var kı son bırkaç on yılriir şpmpanzeler, susa Aldatan kabuklar M ayvanbılım uzmanları "canlı fosıl" deyımını kımı zaman yanlış bır bıçımde kullanıyorlar Soyu tukendığı varsayılan bır sınıftan yenı bulun muş bır tur bu tanımlamaya hak kazanmış sayılabılır Resımde gorulen kaplumbaga orneğınde olduğu gıbı, gerçek anlamda canlı fosıl ıse çok daha ender gorulen bır durumdur 1996 yılına dek, bılım adamları bu turun yaklaşık 20 ıle 50 bın yıl once yok olduğunu duşunuyorlardı Ne var kı Canberra Unıversıtesı'nden surungenler konusunda uzman olan Scott Thomson dan Queensland de bulunan ve alışılmışın dışında bır gorunumu olan çagdaş bır kaplumbaga kabugunun kımlığını belırlemesı ıstendıgınde onu aynı yerde bulunan bır kaplumbaga fosılı ıle kıyaslama yoluna ınn a eus'un Ibılınen canlılan sınıf ve turlere ayırmasın dan bır baş ka deyışle 18 yuzyıldan bu yana tavşanlar kemır genler sınıfı nın bır uyesı olarak bılınır dı Bu sınıf landırma son kerte dogal gorunuyordu Tıpkı fareler, sıçan lar, gıne domuzları ve otekı kemırgenler gıbı, tavşanlar da buyuk ve kemırıcı on dışlere sahıptır Gelgelelım gerıde bıraktıgımız yılın başlarında bır hayvanbıhm uzmanı tavşanların ınsanları da ıçeren prımdtldr sınıfına daha yakın olduğunu gosteren kıkı kanıtlar elde ettı Tel Avıv Unıversıtesı nden Dan Gra Tavşan Kardeş 1 99b boyları şımdı den tukenmeye yuz tutmuş olan denizayıları ıçın çok kotu bır yıl oldu 1996'da bu dev denız memelılerden yaklaşık dort yuz tanesı yaşamını yıtırdı Genellıke motorlu dpnız taşıtlarının yol açtığı olumler geçiığımız yıl kızıl akıntı adı verılen zehırlı yosunların etkısıyle doruga ulaştı Sorun, Florıda da olağa nustu soğuk bır kışın yaşanmasıyla patlak verdı Yaklaşık 800 denızayısı Cloosahatc hee Irmdgı boyunca yuzerek batı Florıda dakı elektrık sdntralı yakırlarındakı sıcak suda barınmaya çalıştı Kış mevsımının sona ermesı ve havanın ısınmasıyla bırlık Bahtsız Denizayıları gıttı Ihornson, gerek canlı gerek fosıl kaplumbagaların ozdeş bır ıskelet yapısına ve olağandışı bır kabuk duze nıne sahıp olduquna tanık oldu Tek farklılık boyutlarınddydı 32 santım boyundakı çagdaş kabuk fosıle kıyasla yaklaşık 7 santımelre daha kısa ıdı Thomson bu canlıların yaşadığı koyda geçmışte çok daha renklı bır yaşam ve buna baglı olarak da çok daha yogun bır avlanma olduğundan kaplumbagaların da daha buyuk oldukları yonunde bır yargıya vardı Thonibon bu ornegın kuzey Ûuenensland'de bulunan ılk ve son yenı tur orneğı olmayacagına dıkkat çekerek "Bu kuş uçmaz kervan geçmez yerı sureklı goz ardı edıyoruz Daha nıce nıce yenı turlerın ortaya çıkacagından ve bunların da yalnızca kaplumbagalar olmayacagından emı nım," dıyor Sıncap buyukluğundekı C satereı bo cek ve meyveyle beslenmekle bırlıkte, ozellıkle agaçlardakı kuçuk delıklerı ke mırıp sakızını çıkartmakla tanınıyor Çıplak bır yuzu turuncukahverengı bır karnı olan bu canlının sırtı kızıl kahve bır kurkle kaplı Ancak en belır gın ozellıgı, parlak turuncu cınsel organı Hem dışı hem erkegının olağan cınsel organı uzun ve etlı bır uzantıyla çevrelenmış Bılım adamları bu durumun gerçekten garıp bır uyarlama orneğı olduğuna, ancak ışlevı ko nusunda kesın bır şey soylenemeyeceğıne dıkkat çekıyorlar Garip mayımınlar k a a çok Spıelberg fılmlerındekı lbır yaratığı andıran "Callıtbrıx sa 'tereı" 1996 yı lında maymunlar sınıfı n ın yenı bır uyesı olarak bılım sahnesınde boy gosterdı Ço gu ıkı buçuk kılonun altında olan, bılmen ellı maymun turu Yenı Dunya'nın en kuçuk boyutlu maymunlan ozellığını taşıyor 1990 yılından bu yana, bu kervana Amazon or manlarındakı ağaç kovuklarında yaşayan C satereı benzerı altı yenı tur daha katıldı 51211