Katalog

BİLİM D Ü N Y A S I N D A N YENİ HABERLER Kristalleşmede kolaylık P roteınlerın yapılarını araştırmak amacıyla bılım adamları oncelıkle onları saydam katmanlara ayırmak zorunda kalırlar Bu ışlem hıç de kolay değıldır Kalıfornıya Teknoloıı Enstıtusu tarafından gelıştırılen yenı bır yontem, artık bu ışlemın daha kolaylıkla yapılmasına olanak tanıyor Araştırmacıların ozel olarak hazırladıkları bakır lyonlarıyla donatılmış lıpıdler ınce lıfler oluşturarak kendılıklerınden sıraya dızılırler lyonlar hemen hemen tum proteınlerde bulunan bır amıno asıde bağlanarak. lıpıdlerın tıpkı bır romorkor gıbı proteınlerı kapıp onları kalın bır levha uzerıne yığarlar Boylece proteınler bu ışlem sırasında ıkı boyutlu krıstallere dönuşmuş olurlar Dünya'ya çarpma tehlikesi 220 milyon yıllık böcek Gizemli çömleklerin sırrı Anadolu'da Girit'teki Minos uygarlığının çözülemeyen yazı diliyle ilgili ilk ipuçlarını Anadolu'daki bulgular verdi. | u kısaca NEAT olarak bılınen NA kSA'nın YakınDunya Asteroıd ız'leme sıstemı kamerasına takılan yenı bır kuyrukluyıldız NEAT bunun dışında dort yenı asteroıd ya da kuçuk gezegen daha buldu Bılım adamları bulunan bu kuçuk gezegenlerden ıkısının gunun bırınde Dünya'ya çarpabıle ceğını ılerı suruyorlar Son gunlerde sunulan bır rapor, benzer bıçımde çekıncelı bır asteroıd ya da kuyrukluyıldızın 320 milyon yıl once Kansas, Mıssourı ve lllınoıs uzerıne de duşmuş olabılecegıne dıkkat çekıyor Bu eyaletlerdekı bır dızı kraterde ShoemakerLevy 9 kuy rukluyıldızının 1994 yılında Jupıter'e çarpmasıyla meydana gelen ızlere ben zer ızler goruldugu belırtılıyor E E skı çag boceklerı genellıkle yerbı lım knyıtlarına geçebılmeyı başara cak denlı korunamazldr Gelgele lım 145 ıle 65 milyon yıl once yaşanan Kretas çagmdan kalma bu turde çok sa yıda yaratık fosıllerı kehrıbar ıçınde korunmuş olduğundan bulunabılmıştır 220 milyon yıl once yaşayan çok daha eskı Trıasık çag turlerının de buyuk bır golun dıbıne bırıken gumuşumsu ınce karbon çokeltılorlo ozenlı bır bıçımde korunmuş oldukları belırtılıyor Bır sure once Vırgınıa'nın guneyındekı Solıte uuarry golunde bulunan "tıpulıd" sıneğının fosılı bu nun bır ornegı sayılıyor skı Akdenız uygarlıklarını ınceleyen bılım adamları, ıçınde bulundugumuz yuzyıl boyunca sureklı olarak bır bulmaca uzerınde kafa patlatıp dur dular 1900 yılında Ingılız kazıbılımcı Sır Arthur J. Evans'ın Gırıt Adası uzerınde yer aldn Knossos takı gomulu Mınos sarayında kazılara başlaması uzerıne bu gız perdesı de aralanmış oldu Bulunan çok sayıda sanat yapıtı arasında Evans'ın Çızgısel A ve Çızgısel B adını verdıgı, bırbırlerıyle ılıntılı ıkı anlaşılmaz yazı turunu ıçeren kılden tabletler vardı Çok bdyıdd başka klasık sanat bılgını nın yanı sıra Evans da yıllarca bu yazının ıçerdıgı gızemlı bimgelerı çozmeye ug raştı Uzun ugraşlardan sonra 1952 yılında Çızgısel B yı çozerek boz konusu dı lın eskı Yunanca nın bır uyarlaması oldugu sonucuna ulaştı Mıchael G. Ventrıs adınddkı Ingılız bır amator mımar oldu Alerjiye Çöziim K ısa bır sure sonrd diıtıhıstamınıklo rın yerıne kullanılacak poptıt ve DNA aşıları ıle alerjık nezle ve ka şınmalar son bulacak Bılım adamları polen gıbı maddelere ılışen ve boylelıkle alerjık tepkıye neden olan IgE turu bır bagışıklık molekulunun etkınlığını durduran ıkı peptıt buldular Bır grup bılım adamı da DNA ıçeren ve alerııye yol açan başka turdekı maddele rın ışlevlerını yok eden aşılar uretıyor Mınık toz boceklerının urettığı turden pro teınlerın etkınlıklerını yok etmek suretıyle bedenın bu maddelere karşı daha dayanıklı olacağı belırtılıyor Gündem: Bronzlaşma T atılınızı Havvaıı'de geçırmeyı tasarlıyorsanız oranın guneşınden uzak durmaya çalışın Venlen bılgılere göre, bu unlu tatıl cennetı adalardakı katyuvar (stratosfer) ozon duzeylerı 199495 yıllarında cıddı br duşuş goster dı 199495 yıllarında yapılan olçumler buradakı ozon duzeyının normalın %13 altında olduğunu ortaya koydu ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Yonetımı Bırlığı bu duşuşu tropıkal katyuvar ruzgarlarındakı yon değışımıne bağlıyor Bu ruzgârların doguya doğru eserken ansızın batı yonunde esmelerı genelde tropık bolgelerden Hawaıı'ye doğru olan ozon akışını engelledı Bu etkı tum dunyada ozon duzeylerının duşmesıyle de bırleşınce ozondakı duşuş çarpıcı boyutlara ulaştı Katyuvar ruzgârlarında boylesı bır yon değışımı her 26 ayda bır gorulduğunden, Havvaıı uzerındekı ozon duzeylerının bu kış daha da duşuk olması beklenıyor olojı Fnstıtusu'nden WolfDietrich Nıemeıer Turkıye ana karasında Çızgısel A yazısını taşıyan sanat yapıtları bularak Gırıt'te yerleşık eskı ınsanlarla daha do guda yaşayanlar arasında guçlu bır bağ olduğunu ortaya koydu Nıemeıer çalışmalarına 1994 yılında Mılet'te başladı 50 ve 60lı yıllarda Almanlar tarafından gerçekleştırılen kazılara donen Nıemeıer yerın altına guçlu pompalar yerleştırmek suretıyle daha derın duzeylerın araştırılmasına olanak tanıdı İlk Çızgısel A orneğını çalışmaları nın ilk evrelerınde bulmasına karşın bunun onemını o anda kavrayamadı Kırık bır çomlek parçasının uzerıne kazınmış ımlerın gelışıguzel karalamalar olduğunu sandı Ancak kazıların ıkıncı yılında ekıbı benzer yazıları ıçeren ıkı parça daha buldu Işte o anda Nıemeıer bu yazıların Çızgısel A orneklen olduğunun ayırdına vardı Teksas Unıversıtesı klasık bılımler uzmanı Thomas G. Palaıma'ya gore bunların Çızgısel A orneklen olduğu kuşku goturmez bır gerçek Şımdıye dek bulunan ve uzerınde uç ırn olan bır ıkı parça ıse nasıl okunacağı bılınse bıle, bıze yeterlı bır bılgı sunmuyor Yıne de bu gızlı ıletı yaklaşık 36 yuzyıl once yaşayan Mınosluları genel hatlarıyla kavramamıza yardımcı oluyor Mınos sanat yapıtları Ege adalarının bırçoğunda bulunduğundan uzmanlar bu ınsanların Gırıt'ın dışına taşmış olabıleceklerı olasılığı uzerınde duruyor Örneğın, Mınoslular acaba denızaşırı somurgelerı mı yonetıyorlardı, yoksa yalnızca yapıtlaÇizgisel A yazısının Anadolu'da toprak altından rını dış ulkelere mı satıçıkarılan orneklen. yorlardı gıbı sorular gun deme gelıyor (Bbır ben zetme yapacak olursak, Vıktorya donedaha eskı ve daha az korunmuş olan mı Ingıltere'sınde çok sayıda Çın porseÇızgısel A'nın ıse çok farklı bır kokenden lenıne rastlanır ama bundan Çınlıler'ın geldıgı açıkça ortada olmakla bırlıkte bu Brıtanya adalarına egemen oldukları gıbı dılın kımlıgı bır turlu belırlenemedı Şımdı bır sonuca ulaşmak yanlış olur) ıse Anadolu da bulunan bır ornek bu yaKullanılan kılın turunden Mılet'tekı zının sahıplerı olan ve Mınoslu olarak bı çömleklerin o yoreye ozgu olduğu lınen ınsanlarla daha dogudakı topraklar apaçık ortadadır Çızgısel A sımgelerının arasında bır baglantı kuruyor çomlek fırına verılmeden once kazınmış Çok genış bır alana yayılmış olan Mıolduğu da açıkça bellıdır Palaıma'ya noslular'ın hangı dılı konuştukları konugore bu gerçekler (ve ımlerın bır sunda çeşıtlı goruşler ortaya atılmıştır tanesının çok ender olduğu yolundakı Kımılerıne gore Çızgısel A yazıtları 4000 gozlem) Mınoslular'ın bu yorede bır yıl kadar once Anadolu'ya egemen oldn Mınos kolonısının uyelerı olarak bulunHıtıtler'ın dılınde olabılır Başkaları ıse duklarının bır gostergesı sayılıyor Çızgısel A'nın aynı yorenın daha belırsız eskı bır dılı olan Luvi dılının bır uyarld Çızgısel A yazıtlarının okunmasıyla ması olduğunu one suruyor Kımı de Mınos toplumu ıle ılgılı daha kapsamlı Çızgısel A sımgelerının Sami dıllerındekı bır bılgı elde edılecektır Ne var kı, bu sözcuklerı temsıl ettıklerıne parmak bayazının çozulmesı şımdılık bulguların çok sıyor Bu arada Mınoslular'ın gızemlı az sayıda olması nedenıyle son kerte lehçesının bılınen hıçbır dılle ılıntılı olma guç ması bıle tumden olası Belkı Nıemeıer gıbı kararlı kazıbılım Mınos uygarlığının kokenı ve kapsamı uzmanları zamanla bu yazının çozulkonusunda kesın çok az bılgı olduğunmesıne olanak tanıyacak yeterlı mıktardan bu son bulgular bılım adamlarının da malzeme elde edebılırler Ancak Çızözellıkle ılgısını çektı Heıdelberg Arke gısel A şımdılık gızını koruyor G eçtığımız yıl bır kadavra uzerınde araştırma yaparlarken bılım adamları çığnemede kullanılan ve daha once bılınmeyen bır kas buldular Kasın varlığı şımdı başka kaynaklarca da onaylanıyor Engıneerıng Anımatıon tarafından Görulebılır Insan Tasarısı Ulusal Kıtaplığındakı goruntu lere dayanarak hazırlanan "Parçalanabılen Insan Bedenı" adlı karşılıklı etkıle şımlı CD ROM dısketı anatomi uzman ları ıçın epey bır araştırma malzemesı sunuyor Güncel Anatomi Balıklar ve deninlik I ılım adamları artık balıkların yuz »duklerı suyun derınlığını nasıl de'netledıklerı konusunda tum ger çeklerı bılıyorlar Bu alanda çalışan uzmanlar çeşıtlı balık turlerının hava ke selerıne hava pompalamak suretıyle suyun ıçınde yukseldıklerını, aynı kese lerden gaz emerek de battıklarını ve bu değışımı laktık asıt aracılığıyla duzenledıklerını bılıyorlardı Laktık as>ıt oksıjenın bedene yayılması amacıyla kandakı hemoglobını devınıme geçırır Ancak bugune dek bılınmeyen daha duşuk pH'nın hemoglobının bıçımını tumden değıştırerek oksıjenı bağlama gucunu azalttıgıydı Atomlar denetim altında. F ızık uzmanları ilk kez dogal olarak çok ender rastlanan element ozellığını taşıyan Fransıyumun atomla rını denetim altına almayı başardılar Bu element çok çabuk çuruduğunden ekıbın bundan san ly ede bır milyon atom elde e t me s ı gerekmekteydı Ekıp uyelerı bır toplu ığne başı buyuk luğundekı alan ıçındekı yaklaşık 10 000 Fransıyum atomunu ele geçırebılmek ıçın altı lazer ışını ıle bır manyetık alan dan yararlandılar Fransıyum son kerte yalın bır yapıya sahıp olduğundan guçsuz nukleer et kıleşım ıle ılgılı kesın olçumlerın yapılmasına yardımcı olabılır 4925