Katalog

HAYVANLAR DÜNYASI Maymunlar insest'ten kaçınır. Maymunlarda ahlak konusu henüz aydınlatılmadığından, maymunların insest'ı yasaklamaları yerine, insest'ten kaçındıklarını söylemek doğru olur. I utun maymun turlerınde ınsest (yaıkın akrabalarla cınsel ılışkı) yasak'tır Insanda olduğu gıbı bu mutlak bır yasak olmaktan çok ıstatıstıklerden çıkan bır sonuçtur Maymunlarda ahlak konusu henuz aydınlanmadıgından may munların ınsest ı yasaklamaları yerine ın sest ten kaçındıklarını söylemek doğru olur Bu kaçınma sosyal yapıya uygun bır programla planlanır Ornegın makak top iumlarında buluğa erışmış qenç erkekler yıvaş yavaş surunun en dış kısımlarına ıtılır ve nıhayet dışlanır Boylerp artık kendı surusundokt dışılere yaklaşamaz Şempanzelerde bunun aksı olur genç kızlar suruyu terk eder Insanla buyuk maymunların en çarpıcı ortak noktalarınddtı bırı çocukluk suresı dır Maymunlar dıger hayvanlardan farklı olarak gereğınden uzun bır çocukluk ya şar Ozellıkle buyuk maymunlarda bu su re maksımumdur Yavru şempanze 3 ve bazen 4 yaşına kadar annesmın peşını bırakmaz yavru 9 ynşında buluga erer ve bundan sonra da 12 13 yaşına kadar an nesının yakınlarında yaşar bu yaşta er kek ve dışı maymun yavru yapacak ol gunluga erışır Gorıller 7 8 yaşlarında bu luga ererler dışıler 10 yaşında anne ol maya bdşldr erkeklerın baba olabılmek ıçın 15 yaşa erışebılmış olmaları gerekır Orangutan yavruları buluğa erışene ka dar annelerının yuvalarındd uyurlar Oranqutanlar nısbeten genç yaşta bulu ga erışır ve ılk çocuklarını 7 8 yaşlarında dogururlar Jıbon larda cınsel olgunlaşma 6 9 yaş arasında başlaı Insansı (antropoıd) may munlar dunyasından ayrılır ayrılmaz bu sure kısalmaya başlar Makak maymun ları 4 6 yaş arasında erışkın hale gelır Babun maymunlarının çogunda çocuk 1 yaşında memeden kesılir ve 2 yaşın son larına dogru anneyle bagları kopar Yavru maymunların hayatı grubun bu yuklugune gore degışır Bır orangutan yavrusunun çocuklugu huzunludur yavru tek bır oyun arkadaşı bıle olmadan bu yur Jıbon yavrusu aıle ıçınde kardeşle rıyle oynayarak gelışır Şempanze yavru ları ıse 20 80 kışılık surulerde yaşadıkla rından oyun arkadaşları boldur Makak yavrusunun çocukluguysa bazı turlprdp yuzlerce bırey arasında geçer U * Terbıye eden, anne maymun Maymun yavrusunu terbıye eden vc yavaş yavaş topluma sokan annesıdır Ana çok hoşgoruludur yavıunun ken dısırıden ayrılıp şoyle etratta bır tur atma sına ızın verır Babun maymunlatında an neler yavrularını kuyrugundan tutar VP kuyrugunu tasma gıbı kullanarak yavruyu gezdırır Babun yavrusu şu vpya bu ne denle yalnız kalırsa oyle canhırdş feryat lar koparır kı innesı koşup gelmek zo runda kalır Anne şempanzeler genelde çok hoşgorulu olmalarına ragmen yanlış bır şey yapan ogullarını parmaklarını ısı rarak veya elıne ve ayagına tokat atarak terbıye ederler Maymunların matmazel lerı ve çocuk suz dışılprı bır başka dışının yavrularını sevmeye bayılırlar durmadan yavruya dokunurlar yuvruyu ulıp gezdırırler veya temızleyıp yalayarak suslerlpr Annp o gunku mızjuna ve rutbesıne gore buna karşı koyar veya aksıne bunları kendı emreder Bu teyzeler çoruğun toplu ma alıştırılmasında onernlı rol oynarlar Maymun yavruları ken dı kendılerıne hareket ede bıldıkleıı an dan ıtıbaren oyun aratlar Oyun ozpllık le grup aıle kidrosunıı asacdk kadar buyumuşse temel ışler den bırıdır Garıp gorun se de oyunla rın neyp yarı dıgı açıkça i n I a ş 11 a m a mıştır Erkek çocuklar kız lardan daha çok oyuncu dur üyunlar çe şıtlıdır Yalan dan dovuş mek yalan dan sevışmek ve turlu turlu buluşlar Kım bır agacın te ppsındo daha uzun oturabı lecek kım bır şeyı elındp daha uzun tu tabılecek kım suya daha once atlaya cak kım da ha tyı çamur atacak vb Oyun bazen fpk başına oynanır (bır çalı dalını ge rıp gerıp salı ratıcıdır Ozel Makak maymunu suyu çok sever, yavrusunj dd yuzmcyt ogretır Bır jıbon dışısı kızıyla beraber hayvanat bahçesınde Dogada jıbon aılelerını gormek çok zordur lıkle yenı yetmeler durmaddn ıcat çıkarır lar Ornegın Porto Rıco ya yakın Cayo Santıago Adası nda genç maymunlar tramplen olarak kullandıkları bır agacın onunde suya dalmak ıçın kuyruk olurlar Strasbourg yakınlarındakı bır parkta yarı ozqur halde yaşayan Tonkeana makak maymunları dalları kırarak bır çeşıt hır sı? polıs oyunu oynarlar Bır ana şempanze bebeğının çenesını kaldırıp yarım dakıka onun yuzunu şefkatle seyreder dırganın karşısında bır sıraya dızılırler Bazı babun surulerınde bır yabancı gelın ce babalar yavruları sırtlarına çıkarırhr tabıı kı onları daha lyı korumak ıçın Bır makak surusunden bır bebpği ilmaya kalkmak ıntıharld eşdegerdır Bebek olu bıle olsa boyle bır hareket erkeklerın dehşet verıcı bır saldırısına neden olur Maymunların çogunda bır anne olmuş yavrusunu gunlerce yanında taşır Anne nın bebegı bır ara yere bırakmasından faydalanıp onu çalmaya kalkanlarıın vay halıne erkek maymunlar çılgın gıbı ona hucum ederler Bır erkek babun bır çocugu sırtına alıp taşımaya başlarsa bunun anlamı şudur Kendısınden daha yuksek rutbelı sınsı bır goçmen dışılerı cınsel ılışkıye razı ede bılmek ıçın çocukları oldurmeye hazırlan maktadır Bu savunma haylı etkılıdır ba bunlarda goçmenlerın bu yolla cınayet ışlemelerı beyrektır Bır erkegın korumak uzere sırtına bır bebek maymun alması onu derhdl toplum ıçınde bırkaç rutbe yukseltır Genellıkle bır surudekı elı maşalı (er kege sozunu dınleten domınant) dı^ılerın kızları da annelerı gıbı olur Bu durum makaklarda en belırgındır Bır babun yavrusu annesı ne kadar yuksek rutbe dense ve çocuk bakımında np kadar de neyımlı ıse o kadar rahat ve serbest bır eqıtım gorur Ne de olsa ıtıbarlı bır aıle den gelmek buyuk ydrışmalarda one geçmek şansını artırır Insanlarda da oyle olmuyor mu ? (Scıence et Avenır'lerden çev Doç Dr Selçuk Alsan Babalar da sever Pekı babalar onlar ne yapıyor1 Unut mayalım kı maymun turlerının çogunda babalar hangı çocugun kendılerındpn oldugunu bılmedıklerı gıbı ureme ışınde herhangı bır sorumluluk da ilmızlar Bu bakımdan erkek maymunların çocuğun pqıtımıyle hıç ılgılenmemesıne şaşmama lıdır Bazı Avustralyd yerlılerının erkeklerı dp boyledır Fakat bu soylenenler her tur ıçın dogru deqıldır Ornegın Amerıkun araştırmacıları bazı baba gorıllerın bellı çocuklar ve gençlprlp ozel olardk ılgılendıgını keşfetmışlerdır Bu bır dadılıktır Makaklarda oldugu gıbı gençlerın çogıf olgunluğa erışınce suru den ayrılır fakat bu ozel muarnele go ren gençler surude kalır ve velıaht olur (lıderın yerını aldbılır) Fakat erkeklerın ozellıkle koruyuculuk gorevı vardır Butun turlerde çocuklar korunur Geçen haftakı ılk yazıda an latılan şempanze bebeğının oldurulup yenmesı bu kuralın çıgnendıgı nadır bır durumdur Aslında bır surudekı yavrular dan bırını bır yabancı tehdıt ederse er kpkler lıderlerı en başta olmak uzere sal Gorıl ana, kızıyla bırlıkte dınlenıyor Her an bır erkek gorıl onu kaçırıp çocugu oldurebılır 49012