Katalog

Bl L İ M YAYI N DÜŞÜN BUL Dr. Ecco'nun Şaşırtıcı Serüvenleri Çarlık zamanından bu yana en başarılı fizık ve matematik oğrencilerıne saç baş yoldurmuştur. Kitaptaki problemlerın temel amacı bilimsel ve matematıksel düşunme alışkanlıgını yaratmaktır. Ne du şünüleceğinden çok, nasıl düşünüleceğını öğretmektır. Bu kitaptaki 100 problem oncelıkle eğlendirme amacıyla seçildi. Ama hepsı sizlere bır şeyler ögretecektır. Bu sorular sizleri eğlendirebilir, şaşırtabilir, süründürebilir hatta yoğun takıntılı davranışlara neden olabilir. Kıtabın hazırlanışında kolaydan zora bir sıralama yapılmıştır. Isındırma bolumlerinde özendirmek amacıyla göreli olarak kolay problemler seçıldı. Dünyanın nasıl işlediğini anlamadan hiç kimse tam eğitımlı sayılmamahdır. Matematiğin ve bilimin güzelligi kanıtlanmalı ve anlaşılmalıdır. Bu kitabın da temel çabalarından biri budur".. Gördüğünüz gibi tanıtımda epey iyı reklamı yapılıyor kitabın. Bize ayrıca bır reklama gerek bırakmamış!... Yazıdan da anlaşıldığına göre, kitapT Ö K K Ç C J I . H A T U N 0 7 0 C R ARMAGANLI BULMACA Sayı nedir? Bu haftanın bulmacası sayılar üzerıne. Bulmacayı hazırlarken sayı kavramının nasıl açıklanabıleceğı uzerıne bır soru geldi aklıma. Sorunun cevaplanması ıçın en pratık çözüm de bır ansiklopediye başvurmaktı. AnaBrıtannica, sayı altında şöyle yazıyordu: "Pozıtıf tamsayı kümelerinın ya da bu kümeden matematiksel tümevarım yoluyla elde edılen başka kümelerin ortak adı." Bu şekliyle sayı birden kümeler matematiğinın malı oluyordu. Bır başka ansıklopedı, Buyük Larousse ıse olaya daha genel sıralarını bozmadan bir işlemin bırimleri olarak öyle bir yazabiliriz ki bu işlemın sonucu 100 olur. Buna örnek olarak 1+2+3+4+5+6+7+8x9=100 ışlemini verebiliriz. Gene aynı şekılde sayıların sıralarını bozmadan bır işlem daha yapmanız ıstenıyor. Bu ışlemın sonucu gene 100 olacak. Ancak koşul bunu en az sayıda aritmetik işareti (yani +, x, gibi) kullanarak yapmak. Gerektığinde sayılar birleştirilip iki ya da üç hanelı sayılar olarak kullanılabılır. Tek önemli olan sıralarının korunması. Hazırlayan: Zeze Klbritler Dennis Shasha TUBİTAK Popüler Bilim Kitapları Geçen hafta bu sütunlarda bır bulmaca kitabı tanıtmıştık. Bu hafta yeni yayımlanan ikı kitapla konuyu sürdürüyoruz. Birincı kitap yine TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları arasında çıktı: Dr. Ecco'nun Şaşırtıcı Serüvenleri. Bu kitaptaki bulmacalar bıraz alışılmışın dışında. Hem biçim olarak hem içerik olarak dışında. Biraz Sherlock Holmes olmalısınız, dedektiflik yapmalısınız. Biraz hesap kıtap bilmelisiniz ancak matematikçi olmanız gerekmiyor. Cınlık ıstıyor kitap vb. Yazarı, kitaba yazdığı önsözde şöyle diyor: "Dr. Jacop Ecco matematik dedektifı ve profesyonel bilmece çözücüdür. Sezgtlerinden ve tümevarım yönteminden yararlanarak müşterılenne defıne bulmaları, fıdyecilerin üstesinden gelmeleri ve casuslan ortaya çıkarmaları ıçın yardımcı olmaktadır. Dr. Ecco 'ya çözmesi için getirilen bılmeceler aynı zamanda okur ıçın de düşünülmüştür. Dr Ecco'nun en yakın dostu ve yardımcısı Prof. Scarlet'in işi ise sorular sormak ve not almakttr. Scarlet'in soru ve notları sıze kendi çözümlerinize ulaşmanız ıçin yol gösterecektır... "Kıtapta yer alan bılmeceler bılgısayar ve matematik alanlarında çalışan araştırmacılann goruş ve yontemlerınden yararlanarak hazırlandı. Bu alanlarda özel bılgi sahıbı olmanız gereklı değll. Buna karşüık bilmeceleri çözmeye çalışırken her ıkı alanda da geçerli olan bazı temel ilkelerle tanışacaksınız... "Güçlüklerden yılmıyorsanız bılmeceler tam sıze göre. Bılmecelerın bır kısmının tandığım bazı fizikçileri, bir psıkiyatrıstı ve bır kaç bilgısayarcı dostumu bir süre uğraştırdıgını da söylemelıyım. Dığer yandan tanıdığım bir ressam (eşim) çoğunu çözmeyı başardı. Içindekıler, bölümünde bılmeceler güçlük derecelerine göre A 'dan D 'ye kadar derecelendirildi. Doğal olarak güçlük derecesi yükseldıkçe çözumü bulmak için daha çok çaba harcamanız gerekecektir". Bilim ve Matematik Bulmacaları Bil Bakalım 479'uncu sayıda "Türkiye'de Milli Şef Dönemi" kitabını kazananlar Utku Fırat Edirne, S.AIİ Gökçen Bolu, Volkan Çilingiroğlu Izmir, Serap Mengeş Izmir, Metin Aslan B. Çekmece, Eser Güven Bursa, Erdal Yücel Ankara, llter K. Akbuğ Ankara, Ahmet Karaman Sinop, Hakan Cenkciler Ankara, Elza ErkipAnkara, Necah BüyükduraAnkara. taki bilmeceler daha çok Rusya kökenlı Belki bir kaç bilmece örneği vermekle iyı ederiz: "Isınma" bölümünden: Varsayalım ki bır insan yemeden veya uyumadan tamtamına ıkı hafta yaşayabılir. Uykusuz ve yiyeceksiz geçen ondort gunun sonunda önce yemek mi yersınız yoksa uyur musunuz? (Ne kadar basıt!) Daha çok ısınma, bölümünden: Boris ve Marına çubuk dondurma satın almak ısterler. Ama Borıs'ın bır çubuk için 24 kopek eksıgı, Marına 'nın 2 Kopek eksiğı vardır. Paralarını birleştirıp bir çubuk almaya karar verırler. Bunu yaptıklarmda hâlâ yeterli paraları olmadığını gorurler. Bır çubuk dondurmanın ederı nedir? bır bakış getiriyor ve sayının tanımından başhyor. Sayılama bölümünde ıse sayının tarıhçesı var: "Insanlar bır eşya koleksiyonuna pek erken çağda ışret ya da nesnelerden oluşan bir grup eşlık ettırmeyı bılmışlerdır: Ormanda, kemik üzerinde ya da kumda ışaretlenmış çızgıler, çakıl yığını, el ya da baş işaretleri gibi." Yani henüz kümeler kavramı yokken sayılar vardı. Bu felsefi ve sıkıcı başlangıçtan sonra bu haftanın bulmacasını sorabiliriz: Birden dokuza kadar olan sayıları Bilim ve Ütopya Bilimınsanları üniversiteyi ve sistemi tartışıyor BİLİM VE EĞİTİM Haziran sayısını "Bilim ve Eğitim Emperyalızmı konusuna ayırmış. Bıliminsanları üniversiteyi ve siştemi tartışıyor. Prof. Dr. Izzetın Orıder: Üniversite, eğıtim emperyalizminın saldırısı altında. Prof. Dr. Korkmaz Alemdar, Prof. Dr. Yaman Örs, Prof. Dr. Alı Nesın, Doç. Dr. Nuray Denli Tokyay, Dr. Yasemin Oguz, Mustafa Ürgüplü ve Sınan Vargı bılım kurumlarının reklamlarda boy gostermeşinı eleştıriyor. Prof. Dr. Melıh Ersoy: Üniversitelerde katılımcı demokratık yönetım anlayışı, Prof Dr. Şafak Alpay: Ünıversitelerimızın durumuna bır bakış, Prof. Dr. Semih Koray: Bilimin teknolojiye tabi kılmması bilimsel gelışmenin önünde engel, Prof. Dr. Gedız Akdeniz: Yenı Dünya Düzeni'nde fizık ve fizikcilerin gelecegı. Ayrıca Tanzer Yılmaz: Sınav ayı Haziran'a gırerken, Sınan Vargı'nın Sağlıklı gıda bulmanın güçlüğü, Metın Hotinlı : Büyuk Patlama Kuramı nedır?, Ahmet Inanr Eyvah Türkıyem tatıle çıkıyor. . başlıklı yazı ve değerlendirmeleri yer alıyor. Bilim ve matematik bulmacaları Yuri B. Chernyak Robert Rose Sarmal Yayınevi Ikıncı bilmece kitabı, yine popüler bilim kitapları da yayımlayan Sarmal'dan çıktı. Kıtap bır dizi ilginç bilmece ile dolu. Tanıtımda yer alan şu ifadeler size bır fikır verebılır: "Bu kitapta yer alan problemler ta Bil Bakalım Karıcığım bu gerdanlık çok yakıştı. Boynunu uzun gösterdi... 481 11