Katalog

T Ü R K İ Y E ' D E BİLİM ın sorular azalmaktadır 1500 metrenın ıızerınde pratıkman mıte'ların onemlı bır alerıen olarak kabul edılmedığı bıldırılmıştır Mıte lar ozellıkle yaz ve sonbaharda sıcak ve nemlı hava ıle bırlıkte çogalır lar Alerjı esas olarak bunların dışkıları na karşı oluştugundan daha t.onra mıte lar olse bıle bırakmış oldukları dışkıların bır yıl boyunca ortamda varolmaları alerjık belırtılerın yıl boyu surmesı ne neden olur Bu bocekçıklerın dışkıları bıtkı polenlerı buyukluğunde oldu gundan kolaylıkla oda havası ıçınde dolaşıp uçuşabılır ve aynı odanın hava sını soluyan alerjık kışının solunum yol larına gırerek nezle veya astma belırtı lerını başlatabılır Bır adet mıte 2 ıle 4 aylık yaşamı suresınce kendı agırlıgının yaklaşık 200 katı kadar dışkı uretmektedır Başlangıçta ozel bır salgı ıle bırbırıne yapışık olan dışkı parçacıkları zamanla çok daha kuçuk parçacıklara ayrışarak evdekı tozlara karışır Mıte'ların buyuk çogun luğu kışın gelmesı ve havadakı nem mıktarının azalmasıyla bırlıkte olurler Kalorıfer ve sobaların kullanıldığı bu donemlerde oluşan kuru hava ıle bırlık te kuçuk tanecıkler halınde olan dışkı parçacıkları daha da ufalanarak toz ha lıne gelırler Bu toz parçacıkları etraflarında bulunan halı ve koltukların yuzeylerıne yapı şıp kalmakta ve buradan da kolayca sureklı olarak havaya savrulabılmekte dır Havaya savrulma ozellıkle halı uzerınde yurume, koltuklara oturup kalk ma, yatakların duzeltılmesı ve çırpılması ve odaların havalandırılması esnasın da olmaktadır TÜBA 2. yılını doldurdu Sorularımızı yanıtlayan Türkiye Bilimler Akademisi Başkanı Ayhan Çavdar, üye sayısının 87'ye yükseltildiğini ve'sosyal bilimleri destekleme çalışmasına ağırlık verıldığini açıkladı. • TUBA'nın son bır yılda yaptığı gırışımler, varsa başlattığı yenı programlar hakkında bılgı verır mısınız? • TUBA bılıyorsunuz gereklı seçım ve atamalar yapılıp fıılen çalışmalarına başladıgından bu yana ıkıncı yılını şu bat ayında doldurdu Bırıncı yıl yogun lukla başlangıçta 20 olan uye sayısını anlamlı bır rakama ulaştırmak ıçın se çımlere ve orgutlemeye ağırlık verıldı Böylelıkle bugun uye sayısı 41 aslı uye 19 şeref uyesı, 27 asosıye uye olmak uzere 87'ye yukseldı labıı ılk yıl da bırtakım çalışmalar yaptık ama ıkıncı yıl, yasa ıle ustlendıgımız gorevler doğrultusunda çalışma larımızın yogunlaştığı yıl oldu Bu çalışmalar hakkında bılgı verme den once bır başka noktaya daha degınmek ıstıyorum Bılıyorsunuz Turkı ye de araştırma faalıyetını teşvık etmek, gelıştırmek duzenlemek ve koordıne etmekle gorevlı olan TUBlTAK'ın gorev alanı yalnız muspet bılımlerle ya da başka bır ıfadeyle Fen Bılımlerı ve Tıp Bılımlerıyle sınırlı Aynı gorevlerı Sosyal Bilimler alanında yapmak uzere kurulması daha 1960'larda ongorulen ancak bır turlu yaşama geçırılemeyen Turkıye Ekonomık ve Sosyal Bılım ler Araştırma Kurumu (TESAK) kurula madığı, ote yandan Sosyal Bılımlerı TU BİTAK ın gorev alanı ıçıne katacak yenı bır yasal duzenleme de yapılmadığı ıçın (kı aslında bu, soruna en kolay çozum getırecek yoldur) doktora eğıtımı veren kurumlara da gelışpbılmelerı ıçın burslu ogrencı sayısına gore destek verıyoruz Dort yıl ıçın burs verdıgımız ogrencılerın de Turkıye de başladıkları doktora ogrenımının gerektırdıgı araştırmaları yurtdışındakı gelışmış bılım merkezleıındp yapabıl melerıne Turkıye ye donup doktoralarını tamamlamalarına ımkan saglıyoruz Böylelıkle hem doktora oğretımının sevıyesı yukseltılmış hem malıyetı duşu rulmuş hem de Turkıye de doktora egı tımı veren merkezlerın gelışmesı sağlanmış oluyor Bu program henuz başlatıldı, başvuru suresı 3 mayısta dolacak ancak bu yuk ılgı uyandırdığı şımdıden anlaşılıyor Sosyal Bılımlerle ılgılı olan bır prog ram da Turkıye'de yapılan Uluslararası Billmsel Toplantıları Destekleme Programı. ötekı uygulamalar gıbı bu konuda da TUBİTAK kendı gorev alanı ıçınde kalan konularda Turkıye'de du zenlenen bılımsel kongrelere destek verıyordu Şımdı bız, benzer bır destegı, Sosyal Bilimler alanında duzenlenecek toplantılar ıçın sağlamaya çalışacağız Yatak odası için önlemler " Halı, keçe kılım paspas, perde, battanıye ye tuylu oyuncaklar odada mumkun oldugunca azaltılmalı kaldırılabılenler kaldırılmalı ' Ozel olarak ımal edılmış sentetık yastık ve yatak malzemesı kullanılabılır Veya normal sentetık yapıda olan yatak malzemelerı 7 10 gunde bır 55°C'nın uzerınde sıcaklıkta yıkanmalıdır Penısılın ve aynı aıleden gelen beta laktam grubu antıbıyotıkler agn kesıcı ler (başta aspırın ve dıger rornatızma ılaçları), bazı kalp ve tansıyon ılaçları lokal ve genel anestezık maddeler ıle kontrastlı rontgen tetkıklerınde kullanı lan ılaçlar en sık alerjı yaratan ılaçlardır Bunların ıçınde ağrı kesıcılerın ozel bır yerı bulunmaktadır Bu grup ılaca alerjık olanlarda bronş astası, alerjık nezle, kurdeşen denılen kronık urtıker ve burun polıpı daha sık gorulur llaç alerjısı olanların mutlaka bır alerjı klını ğınde ıncelenmesı ve emnıyetle kullanabıleceğı ılaçları bılmesı gerekır Top lumda her 200 kışıden bırısı ağrı kesıcılerın herhangı bırısıne karşı alerjı sahıbıdır llaç alerjileri en sık hangi ilaçlarla olmaktadır? Alerji hastalıkları tedavisinde yenilikler var mıdır? HABİTAT ve TUBA • Bunlar Turkıye ıçınde yapılan çalışmalar, TUBA'nın dığer ulkeler akademılerı ile de ortak çalışmaları var mı? • Kısa adı AL LEA olan Tum Avrupa Bılım Akademılerı örgutu ne uyeyız Bu orgutun etkın Dr. Ayhan Çavdar lıklerıne toplantılarına katıhyoruz ALLEA'nın son genel kurulu 20 22 Mart 1996 tarıhlerınde Budapeşte'de yapıldı O toplantıya da katıldık Ama asıl onemlısı Bırleşmış Mılletler Insan Yerleşımlerı Konferansı HABI TATII dolayısıyla 31 mayıs 2 hazıran tarıhlerınde Istanbul'da toplanacak olan Akademıler Forumu'nun ev sahıplığını bız yapıyoruz Bılıyorsunuz HABITATH'nın, ıkı boyutu var Bırı devletlerın resmen katıl dıkları Bırleşmış Mılletler etkınlığı, otekı de bu toplantıya goruş goturmek ama cıyla yapılan çeşıtlı forumlar Sıvıl toplum kuruluşları (NGO), Hukukçular, Parlamenterler, özel Sektorler forumları gı bı bır de Akademıler Forumu toplanacak Bu toplantıya dunyanın her yerınden 8085 kadar Bılım Akademisi nın tem sılcılerı katılacak, bu vesıleyle aralarında çeşıtlı dallarda Nobel ödulu kazan mış bılım adamları da bulunan 140150 kışı kadar çok önemlı konuğu Istanbul'da Turkıye Bilimler Akademisi ola rak ağırlayacağız HABITATII Akademıler Forumu Boğazıçı Unıversıtesı'nde toplanacak, çalışmaların koordınatorluğunu aynı zamanda Boğazıçı Unıversıtesı Rektor Yardımcısı olan Akademı Konseyı Uyesı Prof Dr Hamıt Fişek yurutuyor Forumda TUBA'yı Akademı uyelerımız Prof Dr Erdal Inönu ve Prof Dr Mu beccel Kıray temsıl edecekler Sayın Inonu açış oturumunda ve sahıbı sıfa tıyla bır konuşma yapacak, Sayın Kıray da bır bıldırı sunacak Gerek bılımsel katkı, gerek lyı bır evsahıplığı yaparak yuz akıyla bu toplan tıyı tamamlayacağımıza ınanıyorum Ev tozu akarı (mite) alerjisi olanlara öneriler nelerdir? Mıte'lara karşı alerjık kışılerın tedavı sınde ılk adım, ev ortamındakı bocekçıklerı olabıldıgınce azaltmak veya mumkunse ortadan kaldırmaktır Bu, ışın cıddı olarak ele alınmasına bağlıdır Hastaların uyacağı onerıler kabaca şunlardır * Elektrık supurgesı ıle temızlık Bu esnada hasta mumkunse ev dışında olmalıdır * Halılar kaldırılmalı ya da en azından duvardan duvara halı kesınlıkle ol|O mamalıdır I I1 w * Genel olarak 1 • evdekı tekstıl duzeyler azaltıl erde (ağızdan kapmalı Yanı kolenjeksıyon olarak) tuk, kanape vs ı tartışılmalıdır uzerı sentetık ıde kullanılan anyapıda ve duz aırkaç tanesı dışınyuzeylı olmalı, standardızasyonu yenı alınacak ı konudakı araştırkoltuklar mum m aşamasındadır kunse derı/vınya, mutlaka ne ollex kaplama ya nazırlanmış şışelerak satılan standart da mumkun olkullanılmalıdır Ne duğunca az ku ı hastaların elınde maşlı olarak selerının çoğu "stançılmelıdır sıvılardır" Boğaz * Ev hayvanı azırlanan bakterı beslenmemelı tıbbı tedavıde yerı Çunku bunlar kedı kopek gıbı jece derı testlerı hayvanların tuy bakarak aşı kararı lerı arasında da jını yıtırmıştır Noryaşayabılırler aklaşık uçte bırının * Ev ıçı sıcaklı me karşı antlkorlar ğı 22°C'de ve 'rhangı btr anlam nem oranı % snına karşı pozıtıf 50'nın altında tuesnasında hıçbır tulmalıdır anlamı yoktur Her J kışılerı "şuphelı" * Mıte alerjenışunceyı kabul etlerını azaltmak ıçın % 3'luk tanrh kışılere aşı yapılnık asıt veya ını mektedır Halbukı te mıktarını ık hastaların ancak azaltmak ıçın lyarlıdır Duyarlılık akarısıtler kulla 1da olmaktadır nılabılır Ev için genel önlemler Evet, bu alanda her geçen gun yenı bır tedavı edıcı ılaç gundeme gelmekte ve kullanıma gırmektedır Ozellıkle son 10 yıldakı alerjı ve astma tedavısınde ortaya çıkan yenilikler sayesınde artık butun bu adı geçen hastalıklar tedavı edılmekte ve/veya kontrol altına alınmaktadır Eskıden daha sık olduğunu zannettığımız astımdan olumler de artık gunumuzde azalma eğılımındedır Ilaçlar genelde ıkı bolume ayrılmaktadır, tedavı edenler ve rahatlatanlar Genel prensıp her hastaya gore değışen surede tedavı edıcı ılaçların duzenlı, rahatlatıcı ılaç ların ıse gerektığınde alınması şeklındedır y5 A Burada hastaya, duyarlı oldugu tespıt edılen polen veya mıte gıbı madde gıttıkçe artan mıktarlarda zerk edılerek kışının teorık olarak bunlara karşı duyarsızlaşması saglanmaktadır Ancak pratık ıle teorık duşunce aynı sonucu vermemekte ve ımmunoterapı (aşı tedavısı) artık dunyanın bırçok yerınde eskı populerlığını yıtırmektedır (Bakınız kutu) Aşı tedavısı gunumuz ulkemız koşullarında kanaatımızce ıstısmar duzeyınde kullanılmakta ve bu durum sadece bızım gıbı aşı tedavısıne temkınlı bakanları değıl, aşıyı akademık duzeyde ınanarak uygulayan bırçok meslekdaşımızı da rahatsız etmektedır Immunoterapı belkı hastanın duyarlı olduğu alerjenler ortamdan uzaklaştınlamıyorsa, ılaç tedavısıne yeterlı yanıt alınamıyorsa (kı gunumuzde bu olay ar tık pek geçerlı kabul edılemez), hasta gençse, hastanın sadece bılınen tek bir alerjene karşı duyarlılığı varsa ve elbette hasta boyle rısklı bır tedavı yontemını ısteyerek ve yazılı onay vererek kabul edıyorsa denenebılır Hıçbır zaman % 100 etkı beklenmemelı ve ılaç tedavısıne de devam edılmelıdır ozellıkle ulkemızde çok sık kullanıl dığı uzere Lokman Hekım ılacı mısalı, bır suru aler|enın karıştırılarak kullanılmasının tedavıde bılınen bır rolu yoktur Bugunku koşullarda ımmunoterapı sadece tartışmasız olarak an alerjısı Alerjidekı aşı tedavisinin günümüzdeki yeri nedir? olçude, Sosyal Bilimler alanında teşvık ve destek programlarına oncelık verıyoruz • Yanı ozetlersek, TUBA ıkıncı çalışma yılında Sosyal Bilimler alanındakı programlara oncelık verdı, çalışmalarını bu alanda yoğunlaştırdı dıyebılır mıyız? • Kesınlıkle dıyebılırız Bu çerçevede uç yenı program başlattık bır dorduncusunun de hazırlıkları tamamlandı Bunlardan birincisi; Sosyal Bilimler alanında Bılım, Hızmet ve Teşvık ödullerı verıyo ruz Böylelıkle Turkıye'de ılk kez Sosyal Bilimler alanında hem ust duzeyde bı lımsel çalışmalar yapmış olanlar, hem de sosyal bılımlerde ıstıkbal vaat eden genç bılım adamları odullendırılıp teşvık edılıyor Ikıncı program, Sosyal Bilimler alanında Uluslararası Yayınları Teşvık Programı Bu çerçevede Turk Bılımçılerının Socıal Scıences Sıtatıon lndex veya Arts and Humanıtıes gıbı bılımsel yayın ındekslerınde taranan hakemlı dergılerde yayımlanmış makalelerı ıçın para odulu verılıyor Yenı başlatılmış olmasına karşın, bu program çerçevesın de bugune kadar 102 yayın odullendı rıldj Üçüncü program, yıne Sosyal Bilimler alanında, YurtıçıYurtdışı Butunleştırılmıs Doktora Burs Programı Ilk kez TUBlTAK'ın, Fen ve Sağlık Bılımlerınde uyguladığı bu yontemı, Sosyal Bilimler alanında uygulayarak yenı bır Doktora Bursu başlatıyoruz Programın başlıca ıkı ozellığı var, yalnız oğrencılere değıl, 475 7