Katalog

A R A Ş T I R M A D Ü N Y A S I N D A N Üç Boyutlu Televizyon Çamurdaki zenginlikler Pislik, çamur deyip geçmeyin, buralardan şaşırtıcı yararlı mikroplar elde ediliyor. P DTV (yuksek çozunurluklu) televızyonlar Japonya'da beş yıldır pıyasada Ama bunların satışı çok du şuk kalmaya devam edıyor çunku HDTV yayınları çok sınırlı ölçude yapılıyor ve çok az sayıda HDTV vıdeo kasetı bulunuyor Japon Sanyo fırması, yenı pıyasaya çıkardığı uç boyutlu televızyonların da benzer bır yazgıyla karşılaşmasını onlemek ıstıyor Sanyo'nun amacı ıkı boyutlu standart televizyon yayınlarını uç boyutlu goruntuye donuşturebılmek Fırmanın araştırmacıları, ozel ızleme gozluklerı gerektırmeyen uç boyutlu televızyonlar uzerınde de çalışıyorlar, ama fıyatları duşuk tutabıl mek ıçın soz konusu bu televızyonlar ozel gozluklerle ızlenmek uzere uretılıyor Sanyo'nun uç boyutfu TV proje grubunun açıklamasına göre, ozel yarııletken devreler vıdeo ışaretlerını analız edıp hareket eden göruntulerı belırlıyor Gorun tunun ılk once sol, sonra da ufak bır gecıkmeyle sağ goze gelmesı sağlanarak uç boyutlu goruntu ızlenımı yaratılıyor Uç boyutlu etkı bazı anlarda ınanılmaz olçude canlı göruntuler yaratabılıyor, or neğın bu televızyondan bır beyzbol ma çını ızleyenler zaman zaman neredeyse oyunculara uzanıp dokunabıleceklerını duşunebılıyorlar, ancak bazı anlarda bu etkı kaybolabılıyor Proje grubunun yonetıcısı Kanatanı'ye gore, bu teknıkle en çok yavaş ve yatay hareket eden cısımlerde lyı sonuç alınıyor Hareketsız veya duşey hareket eden cısımlerde ıse bu teknık ışe yaramıyor Bu nedenle, uç boyutlu goruntu sureklı elde edılemeyebılıyor Sanyo buna benzer bazı sorunları da çozumleyebılırse çok etkıleyıcı bır gelecek vaadeden bır teknobji gehştırmış olacak (ps/aal) I I ır mıkroışlemcı, bır PC'yı hızlı çaJıştırabılıyorsa, neden aynı PC'yı 'daha da hızlı çalıştırmak ıçın ıkı veya daha fazla mıkroışlemcı kullanılmasın? Çokışlemcılı bılgısayarların dayandığı temel teorı zaten hep bu olageldı Ama gerçekte bu teorının uygulamaya konup mıkroışlemcılerın bırbırlerıne bağlanması ve bunlar arasında aynı anda gerçekleştırılecek ışbolumu sağlanrııası, o kadar da basıt değıl Son çıkan PovverPC ve Pentıum Pro Chıp lerı, pek çok PC yapımcısını çok ışlemcılı sıstemlerı PC'ler ıçın uyarlamaya yoneltıyor DayStar fırmasının yenı çıkan Macıntosh uyumlu Genesıs MP modelı (Fıyat 10 bın dolar ve ustu) dort tane PovverPC 604 ışlemcısı kullanıyor DayStar bu urunuyle yayıncıları ve grafık tasarımcılarını hedef almış Genesıs'ın dort "motor"undan tam olarak yararlanabılmek ıçın PhotoShop ve Premıere programlarının uretıcısı olan Adobe ve Macromedıa yazılım şırketlerı ıle ışbırlığı yapmışlar Bu arada Intel de, bellı başlı PC yapımcılarına, yenı çıkan PentıumPro ışlemcılerının dordunu bırden kullanan ozel tasarlanmış baskılı devreler sağlı yor AST, Compaq, Dell, Dıgıtal, Hew lettPackard ve IBM, Intel ıle çalışan PC yapımcılarından bazıları Bu fırmaların, ış yerlerınde server olarak kullanılmak üzere yuksek performanslı sıstemler uretmelerı beklenıyor Ama aynı teknolojının çok yakın bır gelecekte "basıt" kışısel bılgısayarlarda da kullanılmaya başlanması kaçınılmaz olacaktır. (ps/aal) Çok İşlemcili PC ıslık, çamur deyıp geçmeyin, buralardan şaşırtıcı yararlı mikroplar el de edıldı Amerıkalı bıyolog Ralph Collins arabası ıle yaptığı gezılerı çok sevıyor Amacı değışık ve guzel yerler gor mek değıl, pislik toplamak. Evet yanlış okumadınız, pıslık Arabasıyla gıderken ne zaman bır çamur tepesı gorse hemen kenara çekıp cebınden bır kaşık ıle naylon torba çıkarıyor, torbasına bıraz toprak doldurup yoluna devam edıyor Natıonal Cancer Instıtute'de (Ulusal Kanser Enstıtusu) araştırmacı olan Collins topladığı çamur orneklerınden bır gun kansere veya AIDS'e çare bulmayı umuyor Collins bır bıyoaraştırıcı, yanı gorevı doğada, hastalıklara çözum getırecek, çamaşırlardan lekelerı çıkaracak ya da ekmeğı taze tutabılecek bıleşımlerı arayıp bulmak Dığer bıyo araştırıcıların çoğu, bu tur bıleşımlerı bıtkı ve hayvanlardan elde etmeye çalışıyor lar, Collins ıse doğada en çok rastlaPenıcıllium gıbı yararlı nan bakterı ve mantar gıbı küçücuk olabılecek mıkroorgamıkroorganizmalar uzerınde ılgısını nızmaların ızını suren yoğunlaştırmış bıyoaraştıncılar, toprak örneğı toplamak Içln Collıns'ın mıkroorganızmalara olan kaşık ve naylon torba buaşırı ılgısı, çok olağandışı bır durum gıbı sıradan gereçlen değıl Çeşıtlı ılaç şırketlerı ve bıyotekbıle kullanıyorlar nolojı fırmaları, gunluk yaşamda kulla nıma sokulabılecek bır şeyler bulmak Boyle kârlı mıkroorga amacıyla her gun yuzlerce mıkrobu ele îıızmaların bulunması pek kolay değıl Pıgeçırıyorlar yasaya yenı bır ılaç surulebılmesı ıçın or talama 20 bın değışık doğal bıleşımın Elde edılen sonuçlar test edılmesı gerekıyor Şımdıye dek, var olan mıkropların anŞımdıye kadar bu gıbı araştırmalardan cak çok kuçuk bır bolumu belırlenmış değışık sonuçlar elde edıldı durumda Gerı kalanların bulunması zamana karşı bır yarışı gerektırıyor Yeryu• Sandoz ılaç fırmasının bır çalışanı zundekı bıyolojık değışıklık (bıodıversıty) Norveç te tatıldeyken bulduğu bır kuf hızla yıtırıldığı ıçın, yararlı olabılecek bır "cyclosporın" ısımlı ılacın uretılmesını takım mıkroorganızmaların daha var olsağladı dukları bıle oğrenılmeden yok olmaların• Bır unıversıte ogrencısının, bır mısır dan kaygı duyuluyor Mıkroorganızmalatarlasından elde ettığı bu? yapıcı bakterı rın toplanmasını hızlandırabılmek amacı şımdı yuzlerce kayak merkezınde yapay ıle bılım adamlarını teşvık edıcı oduller kar yapımında kullanılıyor verılıyor • Endonezya'da bır tapınağın bahçe sınde bulunan bır mıkrobal molekul, buRobotlar hızlandırdı gun gazoz yapımcıları tarafından nışas tayı şekere donuşturme ışlemınde kullanılıyor Bulunan bu değışık bıleşımlerın umut verıcı olup olmadıklarının • Japonya'dakı bır golf sa sınanmasında robotlardan hasından alınan toprak öryararlanılıyor Bu sayede, neğinden, çıftlık hayvanları bır yılda yapılan test sayıarasında salgınlara yol sında olaganustu artışlar açan bır parazıtık enfeksı kaydedıldı Robotlar kulyona çare bulundu lanılmaya başlanmadan, • Topraktakı bır b>kterı bır laboratuvarda en fazla den elde edılen Ivermecyılda bın test yapılabılıyor tin (yapımcısı Merck) ın du, şımdı ıse altı ayda 300 sanlarda ve hayvanlarda gobın test yapmak olası rulen parazıtık kurt enfeksı Insanlar bınlerce yıldır faryonlarına karşı bılınen en iyi kında olmadan değışık mıkroor ılaç Sınır ışaretlerının ıletımını engel ganızmalar yetıştıregeldıler Eskı çağleyerek kurtları etkısız hale getırıyor larda bu kuçucuk yaratıklar bıra ve şarap yapımında kullanıldı 1900'lerın başların• 1980'lerde Ispanya'da bır toprak or da mantardan sıtrık asıt elde edıldı neğınden elde edılen kımyasal madde, kolesterol düşurücu ılaç Mevacor ola O zamanlar ınsanlar, mıkropların ılaç rak Merck tarafından pıyasaya sunuldu yapımında kullanılabıleceğınden habersızdıler Bu yondekı ılk verı 1928'de • Tokyo yakınlarındakı Tsukaba dağı Londra'dakı bır laboratuvarda Alexander eteklerınden alınan bır toprak orneğınFlemıng tarafından elde edıldı den, Fujısawa ılaç fırası bağışıklık sısteLobaratuvarda kazara gelışen bır kufun minı bastırıcı bır ılaç elde ettı Bu tur bakterılerın gelışmesını onledığı göruldu ılaçlar organ nakıl amelıyatları sonrasın Flemıng'ın bu gozlemı 1940'ların başında, vucudun yenı organı reddetmesını da ılk antıbıyotık olan penısılının uretımını onlemek amacı ıle kullanılıyor sağladı • Değışık şırketler mıkropların urettığı Bılımadamları mıkrop araştırmalarını ve enzım adı verılen proteın molekullerınhızlandırmış durumdalar Olağandışı yer den yararlanıyorlar Orneğın karezım (ca ler olağandışı mikroplar uretebıleceğınrezyme) ısımlı bır enzım çamaşır detarden, yarasa magaraları denızaltı volkan janlarına pamuklulardakı tuylenmeyı onları kaplıcalar, fosıl ve hatta mumya gıbı lemek uzere eklenıyor değışık yerlerı araştırıyorlar Ama hâla • Bu yılın sonlarına doğru Novo Nor park, bahçe, golf sahası, pıknık alanı gıbı alışılagelmış yerlerde bıle henuz keşfedıldısk yıne çamaşır detarjanlarında kullanımeyı bekleyen bır mıkrop hazınesının ollacak yenı bir enzim sunmaya hazırlanı duğu kesın yor Bu enzım sayesınde boya bırakan renklı bır çamaşırın, makınede dığer ça Huzııiavan Anıl Aköz Leblebıc ı maşırları boyaması onlenebılecek I şınız gereğı gunde yalnızca üç saat uyuyabılecek olsanız, bu uç saatten en iyi nasıl yararlanabıhrsınız? örneğın görevde olan bır astronot, çok buyuk çaplı bır yangınla uğraşan bır ıtfaıyecı, ya da savaşan bır asker Bunlar, acaba uykuya ayırabıleceklerı kısıtlı zamanı sureklı uyuyarak mı kullanmalı, yoksa kısa kısa şekerlemeler mı yapmalı? NASA tarafından desteklenen bır araştırma ışte bu sorunun yanıtını bulmaya çalışıyor Araştırmayı yoneten Claudio Stampi, gozlemlerını şöyle dıle getıriyor "tnsanlar ancak yavaş yavaş kısa surelı uyku duzenıne alışabılirler, ama bırdenbıre ortaya çıkan acıl bır durum uyku duzenını alt ust ederse sorunlar da çıkıyor Gunde sekız saat uykuya gereksınım duyan bır ınsan, çok daha kısa surelı bır uyku duzenıne verımını duşurmeden nasıl uyum sağlayabıllr, bunu araştırıyoruz." Stampfnın bıreysel okyanus yarışlarına katıian denızcıler uzerınde yaptığı gozlemlere göre, eldekı sınırlı uyku suresını çok sayıda kısa parçaya bölerek kullanmak, aynı sureyı bır seferde kesıntısız uykuyla kullanmaktan daha etkilı olabılır. Daha az ama daha sık aralıklarla uyuyan yarışçıların rakıplerınden daha başarılı oldukları görulmuş Deneyımın de onemlı bır rolu olduğu kesın Denızcılerın katıldıkları yarış sayısı arttıkça yenı bır olağandışı uyku duzenlerıne daha kolay uyum saöjadıkları gözlenmış Bu sonuçlar, astronotlar ve ıtfatyecıler gıbı olağandışı çalışma saatlerı olan kışılerın gerektığınde çoklu kestırme duzenıne uyum sağlayacak şekılde eğıtılmelerının yararlı olacağını gosterıyor. (ps/aa1) Uyku: Kısa mı, uzun mu? Biiyiik iklim değişikliği G eçtığımız uç mılyon yılda, en az uç kez ınsan evrımınde çok buyuk çaplı değışıklıkler yaşandı Bu değışıklıkler, ınsanoncest bazı turlerln yok olmasına, bazı turlerın de çeşıtlenmesıne neden oldu Yenı bır araştırma sonucuna gore, bu buyuk çaplı değışıklıkler, ınsanoğlunun köklerının dayandığı varsayılan Afrıka'da yaşanan ıklım değışımlerı nedenıyle gerçekleşmıştı Bu değışımler ılık ve yağışlı ıklım koşullarının, uzun sureler boyunca yerını serın ve kuru havalara bırakmaları yuzunden yaşanmıştı Söz konusu değışıklıkler, her defasında da evrım ağacının sarsılmasına yol açtı Bu yöndekı kanıtlar, Afrıka kıyı suların dakı çokuntulerın ıncelenmesı ıle sağlandı Columbıa Unıversıtesı'nden Peter de Menocal tarafından yapılan ıncelemeler sonucunda ılk kez, o çağlara ılışkın ayrıntılı bır Afrıka hava raporu elde edıldı 8 mılyon yılda oluşan bu çökuntuler, toprak parçacıkları ve çımlerı ıçerıyordu Daha kuru geçen devreler bu maddenın daha kalın tabakalar halınde bırıkmesıne yol açmıştı Verllere göre, yaklaşık 2 8 mılyon yıl önce kuru ve soğuk geçen devreler şıddetlenıp, uzadı, yağmur ormanları yok oldu, yerlerıne çimenlık arazıler oluştu Uyum sağlayamayan canlı turlerı öldu Fosıllerden elde edllen bulgulara gore, iki ayağı uzerınde yuruduğu bılınen en eskı ınsanöncesı yaratık, Australopıthecus afarensıs (kısaca 'Lucy') 2 8 mılyon yıl önce en az ıkı ture ayrıldı Paranthropus ve Homo Ve yaklaşık 1 7 mılyon yıl oncekı kuru ve soğuk ıklım koşullarının egemen olduğu devrede, Homo habilıs yok oldu, yerını daha buyuk beyınli Homo erectus aldı Blr milyon yıl oncekı son buyuk ıklım değışıklığınde ıse Paranthropus'ların butun turleri yok oldu ve yalnızca Homo erectus aldı Zamanla bu da Homo sapıens'e donuştu Pekı bu buyük ıkllm değışıklığıne neden olan neydı? NASA'nın elındekı verllerden elde edılen bilgılere gore, Kuzey Amerıka ve Avrupa buz parçalarının perıyodık genışlemeleri, Atlantık Okyanusu'nun soğuyup , Afrıka kıtasına soğuk hava dalgasının gıtmesıne yol açtığı sanılıyor 4755