Katalog

HAYVANLAR DUNYASI Kırmızı Colobus maymunları şempanzelerın en başta gelen avıdır. Şempanzeler etraftayken Colobuslar en uzun ağaçların tepelerine tırmanırlar. Şempanzeler buralara tırmanamaz. Colobuslar alt dallara inmek zorunda kalırlarsa bu sonları olur. Maymunlarda yamyamlık llk insanların nasıl avlandığını öğrenmek için bize en yakın tür olan şempanzelerin av yöntemlerini incelemek gerekir. şuyor Bu ıkı "av surucu"nun onunde colo buslar çılgın gıbı daha alçak ağaçlara atlıyor, fakat yerden onları gozleyen ıkı genç erkek, Rousseau ve Kendo, onları yakalamak uzere yukarı doğru atılıyorlar Ne var kı colobuslar'ın ağırlığı bu avcıların agırlığının uçte bırıdır, dolayısıyla colobuslar can havlıyle kendılerını, dalları avcıları taşıma yacak kadar ınce bır ağaca atmayı başarabı lırler Fakat avcılar muResım 3: Ulysse bir dişi maymunla oğluna Colobus kemmel bır planı uygu ikram eder. Biraz sonra diğer maymunlar gelecek ve lamaktadır Falstaff bu otorıter erkekler yıyeceğı pay edecektır. kaçışı onceden tatmın ederek ınce dallı ağacın frıka'da Fıldışı Sahılı'nde tropık ortasında colobuslar'ı beklemektedır, o, yağmur ormanlarının ıçındeyız avdakı "kuşatıcı" rolunu oynamaktadır Kuşkusuz ava gıdıyorlar Tek sıra Bunu ızleyen karmaşada, çok sayıda olmuş arada bır durup etrafı dınleyerek colobus arasından Falstaff bır gencı seve ağaç tepelerını gozleyerek ormanda çer ve boynunu ısırarak onu oldurur sessızce av arıyorlar Nıhayet mutlu an Sonra dığer avcıların yanına aşagıya ıner gelıyor Daldan dala atlayan kuçuk kafalı, ve kuçuk avının etını Schubert ve Rousçıplak yuzlu uzun kuyruklu colobus mayseau ıle paylaşarak yemeye başlar Evet, munlarının yaşadığı bır ağaca yaklaşıl buraya kadar sıze bır grup yabanı şemmıştır, bunu kırılan dalların çatırtılarından panzenın ormanda Colobus maymunlarıanlamak olasıdır; bu aslında yaklaşan zını nasıl avlayıp yedığını anlatır Tam bır yafetın sesıdır Falstaff one atılıyor, dığer maymun yamyamlığı olayı beş erkek onu ızlıyor Yarım saat sonra Paleoantropolo|istlerın çogu, hayvanlakırmızı colobus maymunlarının oksurukrı avlayan ılk organıze avcıların "avcı ata lerı duyulmaya başlıyor Macho ve Schular"ımız olduğunu duşunur Avı surmek, bert sevınçten kucaklaşıyor, hepsı dık ızlemek ve kuşatmak ılk ınsanlara ozgu katle tepesınde colobuslar'ın cırıt attığı planlı bır davranıştır Geçerlı bır teorıye uzun ağaca yaklaşıyorlar Colobuslar gore bundan 3 mılyon yıl once Afrıka'da yaklaşan buyuk tehlıkeden habersız, teyaşamış ılk ınsanlar, kuraklık başlayıp orpede yaprak ve meyve yıyıp duruyor, manlar seyrelınce usta avcılar halıne qelyavrularını agızlarıyla tutarak taşıyor ve dıler Bırbırlerıyle ışbırlığı yaparak grup zaman zaman emzırıyorlar Ağacın tepe halındo ava çıkıyorlar ve yakaladıkları avı sınde tam bır şenlık var Falstaff ve çetepaylaşıyorlardı sı, tırmanacakları ağaçları seçmeden once durup hedeflerını ıncelıyorlar SchuAğaçlarda daha zor bir hayat bert ve Macho herhanqı bır dalı çıtırdatmamaya çok dıkkat ederek sessızce tırSoz konusu teorı, ılk ınsanlar ıçın samanmaya başlıyor Dığerlerı colobuslar'ın vanlardakı hayatın ormandakınden daha kaçabıleceğı yonu kestırerek oralara da zor oldugu esasına dayanır Ancak bu teğılıyorlar Yaşlı ve deneyımlı avcı Falstaff, orıye şu nedenlerle karşı çıkılmaktadır colobuslar'ın kaçabıleceğı yone doğru Aslında savanlarda av yakalamak daha sessızce ılerlıyor, genç erkeklerse yalnızkolaydır, çunku avcı en azından avını ta ca durup olacakları beklemeye başlıyor uzaktan gorebılır ve avın kaçış yolları ıkı Schubert bırdenbıre tırmandığı sarmaboyutludur Ormanda bır de aşagı, yukarı şığı bırakıp colobuslar'ın arasına dalıyor hareket sozkonusudur Ormanda goruş Colobuslar panık ıçınde Batı'ya doğru mesafesı en fazla 20 m 'dır, bu nedenle kaçıyorlar, Macho ve Schubert de yukaynı gruptan olan avcılar bırbırlerıyle gorsek sesle havlayarak onların peşıne du zelerin baş yemeğıdırler * Uçuncu bır fark, orman şempanzelen arasında av ıçın ışbırlığının çok gelışmış olmasıdır, avların % 63'u ortaklaşa avlanır Iş bolumu muthıştır, bazıları avı kova lar, bazıları arkasında koşar, bır bolumu oturarak kaçış yollarını tıkar, dığerlerı ıse bır halka oluşturarak colobuslar'ı kuşatır Savanlarda ıse boyle stratejıleredayanan bır av gorulmez Ormanda avı yakalamak daha zor olduğundan ışbırlığıne ıhtıyaç duyulmaktadır Dorduncu fark orman şempanzelerının avladıkları etı mutlaka aralarında boluşmelerıdır, savanda pay laşma nadırdır Orman şempanzelen, on celıkle erkekler, bırbırlerıne et ıkram ederler, bunun gerekçesı ava katılanları odullendırmektır, etı yalnız bırkaç şem panze boluşurse bır daha kımse ava gelmez Savanda ıse et yalnız yaşlı erkekle re ıkram edılır ava katılmasa da yaşlı erkek payını alır Ormancılar emeğe, sa vancılar ıse yaşa saygı gostermektedır Orman şempanzelerının grup halınde ava çıkmalarının nedenı, yakalamak ıstedıklerı colobuslar'dan çok daha agır ve hantal olmalarıdır, ışbırlığı yapmasalar tek bır colobus avlayamazlar Homınıd fosıllerının çoğunun bulunduğu Doğu Afrıka Rıft Vadısı bır zamanlar ormanlıktı, 3 5 mılyon yıl once yaşamış atalarımız, orneğın Australopıthecus afarensıs, hem yuruyebılıyor, hem tırmana bılıyordu Muhtemelen bugunku yabanî şempanzeler gıbı ormanda grup ialınde maymun avlıyordu Taı ormanlarındakı bu avlanma tarzı bıze ılk insanların bugune kadar sanıldığı gıbı grup avcılığını, ışbırlığını ve besın paylaşmayı savanlarda de gıl, ormanlarda oğrendığını gostermektedır Şempanzelerin dığer etçıllerle kıyaslanması A Grup halınde ava çıkmak sırtlan, yabasel yolla haberleşemezler, ıletışımı blrbırnî kopek, kurt ve aslanlarda da gorulur lerıne seslenerek sağlamak zorundadırAncak bırlıkte ava çıkmak ayrı bır şey, av lar Seslenmenın de zararları vardır, bu sırasında bellı bır planı uygulamak uzere seslere leopar vb gıbı yırtıcı hayvanlar ışbırlığı yapmak ayrı bır şeydır Grup hagelebılır, o zaman "ava gıden avlanır" lınde ava çıkan hayvanlardan yalnız or Ormanda yaşayan bırçok memelı hayvan man şempanzelerınde ışbırlığı vardır Safıl, bufalo, bazı antıloplar, yaban domuzvan şempanzelerınde ve yukarıda saydıları ve fıravun farelerı savan memelılerığımız dığer grup halınde ava gıden hayne gore daha kuçuk gruplar halınde yavanlarda bıreyler arasında planlı bır ışbır şarlar, ormanda av yakalamanın bır dıger lığı yoktur Işbırlığı oğrenılen tıpten bır zorluğu da budur davranıştır Hayvanlar sıkı bır ışbırlığı ıçı llk insanların nasıl avlandığını ogrenne gırene kadar bırçok prova yaparlar ve mek ıçın bıze en yakın tur olan şempanbu sayede avcılık teknıklerını gelıştırırler zelerin av yöntemlerini incelemek duşu Dığer yandan ışbırlığı, yalnız elde edılen nulmuştur Jane Goodall'un 30 yıl sureyetı arttırmak ıçın de gereklıdır Hayvanle Tanzanya'da Gombe Irmağı Ulusal ların grup halınde ava çıkıp çıkmamaları Parkı'ndakı savanlarda, Japon Bıyolog avın cınsıne gore de değışır; orneğın sırtTaşisada Nişida ve ekıbının Gombe'ye lanlar zebra avlarken grup halınde 200 km uzaklıktakı Mahale Dağları Uluhareket ederler, çunku zebralar da suru sal Parkı'nda ve F Boesch ve eşının Fılhayatı yaşar ve kendılerını suru olarak dışı Kıyısı'ndakı ormanlarda şempanzeler savunurlar Sırtlanlar grup oluşturmayan uzerınde yaptıkları gozlemler orman ve vahşı hayvanlara tek başlarına saldırırlar savan avcılıgı hakkında bıze çok şey öğBenzer olarak kurtlar ırı boynuzlu buyuk retmıştır Kanada geyığıne suru halınde çok daha Orman ve savan şempanzelerının et kuçok olan geyığe tek başlarına saldırırıçın ava çıkmasında başlıca dort fark varlar. Şempanzelerin ormanlarda yaşayandır Bırıncısı orman şempanzelerının et larında savanlara gore çok daha fazla ışıhtıyaçlarını hemen daıma kuçuk colobus bırlığı gorulmesının nedenı, ormanda avın maymunlarını avlayarak sağlamalarıdır savana qore çok daha zor olmasıdır Savan şempanzelerının avlarının ıse an New Scıentıst 14 Mayıs 1990dan cak bır bolumunu (% 3869) dığer mayÖzetleyen Doç. Dr. Selçuk Alsan mun turlerı oluşturur Ikıncı buyuk fark orman şempanzelerının grup halınde, savan şempanzelerınınse tek tek ava gıtmelerıdır Orman şempanzelerınde avı başlatan şey, ava gıtmeye ha zır bıreylerın bır araya gelmesıdır Bunlar en fazla et veren ve 20 dakıka ıçınde bulunabılen bır avı tercıh ederler, bu da colobus maymunlarıdır Taı ormanında km2 başına 81 colobus maymunu varSoldaki erkek şempanze, ormanın baş avcısı Ulysse'dir. Ulysdır, bunların her se avların çogunda kararlı atılışlar yapar. Bıt ayıklama ve tüy bırı 1320 kg et tarama şempanzeler arasında sosyal bağları kuvvetlendınr. Bu sağlar, bol et resimde Ulysse, grubunun otonter başkanının bitlerini ayıkverdıklerı ıçın lıyor. yabanî şempan 475 12