Katalog

T E K N O L O J İ D Ü N Y A S I N D A N H A B E R L E R Baskı teknolojilerinde yenilikler Çevreci görüş, basım sanayiinde önemli değişimler ve yenilikler başlattı. Nurcan Törenlı* Çevre konusunda artan duyarlılık, baskı teknolojılerının bıçimlendırılmesınde etkın oluyor llk çalışmalar, 1981 tarıhınde "Çevre ve Baskı Teknolojısı" konulu San Fransısko Konferansı'nda başlamıştı Aradan kısa sayılabılecek bır surenın geçmış olmasına karşın, bugun ulaşılan nokta, buyuk bır gelıştmı yansıtmaktadır Gelışımın hızı ve kapsamı, "çevre dostu" anlayışının gelecekte de sureceğı yonundedır Bu tur teknoloıılerın seçımı fırmalar açısından ılk bakışta kârdan yapılan fedakârlıklar gıbı gorunmekle bıriıkte, sonuçlar bunun tam tersını ortaya koymaktadır öncelıkle gerek ulusal gerekse uluslararası alanda çevre kirlilığı gıbı olumsuzlukların, felaketlenn yaşanmaması ıçın ortak bır sorumluluk nıtelığındedır Teknolojık anlamda ıse bu yondekı gehşmeler yenı ış kollannı ortaya çıkarmakta ve flrmalara gırdı malıyetlerınde onemlı tasarruflar sağlamaktadır çevre için o kadar uygun olur" sloganı kâğıt endustrısının genel kuralı ol ma yolunda Gazete kâğıdı uretımınde de bu amaçla 4065 gram/m2 ağırlık ta, hafıf fakat dayanıklı (saatte 60 000tadır Böylece murekkep artıklarından 100 000 baskı hızına), yarı mat ya da ve solventlerden arınmış bır baskı orsaten kaplamalı kâğıtlar uretılmektedır tamı sağlanmaktadır örneğın 1993 yılında uretılmeye Bu yenı gelışmelere, baskı sılındırle başlanan LWC (hghtvveıht coated) kâ rınde ve kalıplarında kullanılan metalğıtlar, web baskılar ıçın standart kâğıtlerın, kullanılmış yardımcı malzemelelar halıne gelmıştır Son donemde urerın ve murekkeplerın yenıden kazanı tılen ULWC (ultra lıghtvveıght coated) mını ekleyeblırız kâğıtlar (35 gram/m2) ıse kâğıt endustrısındekı bu 'hafıfleme' devrımının en Yeni bir "çevre dostu" teknoson halkasını oluşturuyor (48 sayfalık bır dergı LWC ıle uretıldığınde 40 gram loji: Dijital Baskı gelırken, ULWC kâğıtla uretıldığınde sadece 39 gram gelmekte) ve gerı Gunumuzde stoklama ve ulaşım donuşebılır ozellığe sahıp bulunuyor harcamalarının buyuk boyutlara ulaşGerı donuşebılır lıflerle uretılen kâğıt ması nedenıyle, kuçuk yerel gereksı lar, yuksek performanslı makınelerde nımlerın ıhtıyaç duyulan anda, ıhtıyaç guvenle, yırtılmadan, kırılma ve katlan duyulan mıktarda uretımı kısacası "isma yapmadan kullanılabılmektedır teğe göre uretim" fıkrı ağırlık kazanı Bırden çok tabakalar şeklınde uretılen yor bu kâğıtlar, duşük kalıtelı lıferden Basım teknolojısı açısından dıjıtal uretılmekte olup, kâğıdın yapımı baskı, baskı kalıbının, formunun doğsırasında orta katmanda kullanılmakrudan doğruya bılgısayarlarda oluştutadır Çevre dostu kâğıtlarda yuzey \#er ;ni teknolojilerin geliştirilmesi yumuşak ve parsüreci içinde verimlilik, çok işlevlamayı önleyıcı özellıktedır Bu lilik, I lili kullanım kolaylığı vb. yenı yapı, okumayı ekonomikticari kaygıların yanında kolaylaştırmakta ve baskıda yuksek "çevre dostu" olma yönündeki istembır nokta keskınlığı lerin baskısı da etkin olmaktadır. sağlayarak görsel kalıteyı artırmaktadır rulması ve baskı makınesı ıle bağlantılı konumdakı bılgısayarlardan verılen ko Sonuç mutlarla baskıya gırılmesıdır Dıjıtal Çevre konusundakı duyarlılığın artık baskıda bılgısayarlar ıle baskı makıne yaşamsal oneme sahıp olduğu yadsınlerı tamamen entegre hale geldıler maz bır gerçektır Bu bağlamda yenı Dıjıtal baskı konusundakı ılk uygula teknolojilerin geliştirilmesi surecı ıçınma orneğı 1991 yılında ABD'de Şıkago de verimlilik, çok ışlevlılık, kullanım Fuan'nda tanıtımı yapılan GTOID (Hekolaylığı vb ekonomıktıcarı kaygıların ıdelberg) dıjıtal baskı makınesı oldu yanında "çevre dostu" olma yonun Bu ılk prototıpı 1993 yılında ıngıltedekı ıstemlerın baskısı da etkın olmakre'de Bırmıngham Fuan'nda tanıtımı tadır Gerçekte "çevre dostu" tekyapıan E Print1000 (Indıgo), Chronoloıılerın sunduğu avantajların daha mapress (Agfa Geveart) ve DPC1 sık dıle getırıleceğı platformlar, ancak (Xeıkon) dıjıtal baskı makınelerı zledı bırtakım yasal yaptırımlarla pratığı Geleneksel ofset baskı teknolojisının geçırılebılır aksı halde onay gormeyen bugunku yapısı ıle bılgısayar teknolojı bu yenı teknolojılerı tum ınsanlığın orsıne uyumlanabılme olanaklarının sınırtak yararına gonullu kullanıma lılığı ve kuçuk tırajlarda malıyetlerın sokabılecektır çok yuksek oluşunun getırdığı zorluk lar, dıjıtal baskı teknolojısındekı gelış* A.U. lletışım Fakultesi, me surecını başlatan çıkış noktaları olGazetecilik Bölümü Araştırma du Görevlısi Dıjıtal baskı teknolojısı, geleneksel baskı teknolojısındekı fılm, montaj, ka lıp vb bırçok uretim aşamalarını ve malzeme tuketımını de ortadan kaldı ran yanı ıle hem ekonomık bır seçenek oluşturmakta, hem de "çevre dostu" ızyolojık dozlarda yapılabır ozellık kazanmaktadır cak bır vıtamin ve eser element takvıyesı, sağlıklı yaşlı bıreylerde de bağışıkık Kâğıt uretim teknolojisinde sistemını guçlendırıyor Bu şeyenilikler kılde, yaşlılardakı en sık dörduncu ölum nedenı olan enfekDrupa 95'de sergılenen örnekler, sıyonların onlenmesı mumkun gunumuzde kâğıt uretımınde yuksek Bır çalışmada, yaşları 6686 kalıteye ulaştığını ortaya koymuştur arasında değışen, kronık bır Bu alanda önemli araştırma ve gelıştırhastalığı bulunmayan ve yalnız me çalışmaları yapılıyor özellıkle yaşamakta olan 96 sağlıklı yaşlı "çevre dostu" blr kâğıt endustrısının bıreye gunluk optımal bır dozoluşturulabılmesı amacıyla kalıtelı, da mıkrobesın maddelerı verılklordan arınmış kâğıt hamuru (TCF) le dı Çalışmanın başında ve 12 uretılen, gerı dönuşumlu kâğıtların ureay sonra söz konusu bıreylerın tımı hız kazanmıştır (Kâgıt uretımı ala beslenme ve bağışıklık durumnında yapılan çalışmalar sonucunda, ları, ayrıca çalışmanın bıtımıngrafık amaçlı olarak kullanılan kâğıtlarden 4 hafta sonra grıp aşısına da ıse % 93 oranında gerı dönuşumlu karşı antıkor yanıtı değerlendı 'lıfler' kullanılmaya başlamıştır) rıldı Baskı kalitesl açısından "saten kapMıkro besın maddelerındekı lama" kâğıtlar çok onemlı bır yenılık eksıklık, A vıtamını, beta karoten, B6 Çıft kaplamalı, odunsuz, yuksek bevıtamını, C vıtamını, demır ve çınkoyazlıktakı bu kâğıtların, goruntu kalıtesı dan oluşan vıtamıneser element ve kontrast zengınlığı açısından basım kokteyllerı ıle duzeldı Notrofıl ve losanayiinde onemlı bır kullanım bulacakosıtlerın mutlak sayısında bır artış ğı umuluyor görulmemesıne karşın, T hucrelerı ve Kâğıt gramajlarındakı azalma surer"natural kıller" (vucuda dışarıdan gıken, kalıte sureklı artmaktadır Bu geren yabancı organızmaları oldurme lışme katalog ve broşurlerde ıncelme gorevını ustlenmış olan) hucrelerın ye ve hafıflemeye dolayısıyla da posta arttığı gozlendı harcamalarında azalmaya yol açmak Bunun dışında, grıp aşısına karşı tadı "Ne kadar az parlak olursa, Okuma güçlüklerine çöziim K Baskı teknolojilerinde "çevre dostu" gelişmeler Çevre kırlılığının onlenmesı amacıyla nemlendırme suyuna katılan alkolun azaltılması ıçın seramik merdaneler kullanılmaya başlanmıştır Böylece hem nemlendırme suyu ıçerısındekı alkol oranı % 12'lere kadar duşurulmuş, hem de merdane omru, ebonıt ya da lastık merdanelere gore buyuk olçude uzadı Baskı makınelerının ısıtma ve havalandırma sıstemlerınde kullanılan gazların yol açtığı kirlilığı en aza ındır me yonundekı gelişmeler, önemli enerjı tasarrufu sağladı Basılı malzemeler uzerındekı solvent tortularını en aza ındırmek ıçın gelıştırılen yenı murekkeplerde solvent oranı % 57 ıle % 71 arasında (bu oran murekkep ve ısı yoğunluğuna, kâğıt kalıtesıne bağlı olarak urunden urune değışıklık gostermektedır) azaltıldı Bunlar geleneksel baskı murekkeplerınden daha basıt bır kımyasal yapıya sahıpler ve pahalı seçenekler de değıller Baskı sırasında boya merdanelerınde ve baskı kauçuklarında bırıken atıklan temızlemek ıçın toluen (bır sol vent çeşıdı) yağmurlama sıstemı kullanılmakta Bu yöntemle solvent havaya karışmadan çabucak tahlıye kanalları na akmakta ve murekkep atıklarının makıne gövdesı ıçıne damlamalarının da onune geçılmış olmakta Baskı makınelerının nemlendırme unıtelerınde ızopropıl alKolun kullanımı devre dışı kalmaktadır (1993 yılında Almanya'nın Munıh kentınde yapılan FOGRA Semınerı'nde bu konuda gelıştırılen ılk uygulamalar tanıtıldı) Yenı kuşak baskı makıhelerınde mer danelerı su ıle soğutmak yenne, doğrudan doğruya merdaneler soğutulmaktadır Yenı baskı murekkeplerı ve kalıplan da bu susuz çalışma ortamını destekler nıtehktedır Otomatık yıkama sıstemlerı ve bu sıstemlerde kullanıma sokulan dozaj kontrol unıtelorı ıle detarjan turu temızleyıcılerın kullammım buyuk olçude azaltılmıştır Webb Ofset baskı makınelerındekı yuksek ısılı termık kurutucu unıtelerde gelecekte kullanılmaya başlanacak gazlı sıstemler, onemlı enerjı tasarrufu sağlayacaklardır Baskı makınelerındekı su sırkulas yon ve fıltreleme unıtelerınde kullanılmaya başlanan tazeleyici katkı maddeleri ıle hem su harcamaları azaltılmış, hem de bu unıtelerde kullanılan pahalı kımyas.al maddelerın kullanım surelerı uzatılmıştır Flexo baskıda UV ışınlarla sertle şebılen ozel murekkepler kullanılmak 4KKR onuşma ve söylenenlerı kavrama konusunda guçluk çeken çocukların bır hafta suren yoğun bır sağaltım programı sonucunda bu sorunlarından buyuk olçude kurtuldukları bıldırılıyor Amerıkalı bır grup sınırbılım uzmanı tarafından uygulanan ve basıt bılgısayar oyunları ıle teyp dınlemeden oluşan eğıtım programının okuma guçluğu çekenler, ınme geçırenler ve beynınde zedelenme meydana gelen kışıler ıçın de yararlı olacağı duşunuluyor Zekâ bolumlen ve ışıtme yetılerı normal duzeyde olmakla bırlıkte, çocukla rın % 3 ıle 6'sında konuşma yetısının yasıtlarından bırkaç yıl gerıde kaldığı belırtılıyor New Jersey'dekı Rutgers Unıversıtesı sınırbılım uzmanı Paua Tal lal, bu gecıkmenin tek bır nedenden kaynaklandığını, bunun da, çocukların bır frekanstan otekıne hızla geçılırken kımı sozcukeri tam olarak algılayamamaları olduğunu dıle getınyor örneğın, çocuk, unlu ıle unsuz arasında çok hızlı blr frekans değışımı sergıleyen "ba" ıle "da" gıbı heceler arasındakı farkı aynmsıyamıyor Guçluk yaratan bu tur hecelerın da ha yavaş söylenmek suretıyle soruna çbzum getırıleceğıne ınanan Tallal, bu savdan yola çıkarak oluşturduğu sa ğaltım programında hastalara, hızlı ses geçışlerının 40 mılısanıye yenne 80 mılısanıyeye çıkartıldığı bır dızı dınleme alıştırmaları ve bılgısayar oyunları sunuyor. Gunde uçer saatten dört hafta boyunca uygulanan bu programa katılan çocukların konuşma yetılerının en az ıki yıllık bır gelışme gosterdığı, dahası, gelışmenın program bıtımınden 12 hafta sonra da aynı duzeyde kaldığı göruldu Bu da, programın kalıcı sonuçlar yara tabıleceğının bır gostergesı sayılıyor Tallal onderlığındekı ekıp, hekım gozetımınde uygulanan yoğun konuşma alıştırmalarının, çocuğun beynını normal konuşmayı çok daha lyı kav rayabıleceğı bır bıçıme soktuğunu ılerı suruyor uzmanlar, çocuklar ıçın son kerte eğlencelı ve kolayca uy gulanabılen boylesı bır yontemın bulunmasının bılımsel açıdan çok buyuk bır onem taşıdığına, boylesı sorunlarla yuz yuze gelen mılyonlarca çocuk ıçın bır umut ışığı sayıldığına parmak basıyor Vıtamin ve yaşlı insanlar F antıkor yanıtında da artış saptandı Bağışıkık kapasıtesındekı bu artış, serumdakı vıtamin duzeylerı ıle ılışkılı bulundu Elde edılen en çarpıcı bulgu ıse, enfeksıyonlara eğılımın azalmasıdır Enfeksıyona bağlı hastalıklara, vltamın uygulanan deneklerde yılın yalnızca 23 gununde rastlanırken, bu sayı plasebo grubunda 48 gün olarak saptandı (Kaynak SelectaöŞubat 1995, s 7)