Katalog

ARAŞTIRMA İLGİNC SORULAR ve bakterılerın Dünya'da 14. yüzyıl vebası ve 20. yüzyıl gribi gibi salgınlar yapmış olabileceğini savunmaktadır. Kimse hayatın Dünya dışından gelebileceğine itiraz etmiyor, fakat kımse dehayatın yapısına gırebilecek bu ilk biyokimyasal moleküllerin uzayda nasıl oluştuğunu bıemıyor. Bada, Grön land'daki 3 km uzunlukta bir içbuzulda iki yıl dünyadışı organik bileşikler aradı ve tek bir tane buldu: alfaaminoizobütirık asit; bu molekül 900 m derinlikte ve 4000 yaşındaydı. Mıller'ın ılk deneylerinden sonra yüzlerce benzer deney, cansız maddenin organik moleküllere dönüşebildığıni gösterdı. California'da Davis Üniversitesi'nden David Deamer, hücre zarlarını andıran yağlı kesecıkler (lıpıdik veziküller sentez etti. Harvard'dan VV.Gilbert ve D. Jay DNA içeren ilkel bir hücre yaptı. Paris'te M. Maurel ve Grenoble'da J. Decout, yapıarı ve nükleik asit bazları içermelerı nedeniyle hem proteinlere, hem de nükleik asitlere yapışan polimerler buldular. Neden bazılarımız tırnaklarını ISIPIP veya yer? böyle sıkıntıları hafifletmek için ortaya çıkardığı hareketlerden sadece bırisidir. Dlğerteri: bacak ayak sallama... Kontrol mekanizmaları insandan insana değişir, ama en sık karşılaşılanlar tırnak kemirme, bacak sallama, ayak sallama, kuvvetli şekilde veya sık olarak göz kırpma, el ovuşturma ve iç çekmedir, tabii olmadık hareketler icat edenler de az değildir. Yîne sıkıntı bastırmaya yönelik olan fakat böyle olduğu ilk bakışta anlaşılamayan mekanizmalar da vardır, örneğin çok hızlı bir şekilde saçma sapan konuşmak, çok yavaş konuşmak, sigara içmek, aç olmadan yemek yemek ve su içmek, kirii olmayan şeyleri temizlemek, dinlenme zamanında yok yere meşgale yaratmak veya durup duruken çok ciddi veya çok salakça tavırlar takınmak bu tür mekanizmalar arasındadır. Bu cins kontrol mekanizmalarını incelerken hareketten yola çıkmanın anlamı yoktur, önemli olan, bu hareketlere neden olan sıkıntıları saptamaktır. Erkek çocuklar, sorunlarını başkalarına anlatmaya egilimli olmadıkları için bu tür hareketleriyle araştırmalara konu olmuşlardır. Yaş ilerledikçe erkekler ve kadınlarda bu türden hareketlerin çeşitliliği azalıyor, bunların yerini içki, sigara ve aşın ilaç kullanma alıyor. Bir çok araştırmacıya göre erkeklerdeki maçoluğun temelinde de böyle bir kontrol mekanizması yatıyor. Eğer çocuklarınızın da tırnaklarını yemesini istemiyorsanız ona "dinlemeyi" öğretin ve insanların birbirinin sözünü kesmesinin ne kadar kötü bir alışkanlık olduğunu anlatmaya çalışın. YANIT 2: Tırnak yeme= meme emme Bir başka bilimci ise tırnak kemirmenin meme emme kökenli bir durum olduğuna inanıyor. Bence insan sıkıntıda olduğu zaman güvenli bir yerin özlemini çeker, bence süt emme dönemi insanın hem güvende olduğu ve hem de iyi beslendiği bir dönemdir. Bence tırnak kemirme bu durumun bir uzantısı, tırnak emen insanların çoğu tırnaktan sonra parmaklarını emerler ve onları bu alışkanlıklarından vazgeçirmek çok zordur. Sualh betonun özelliği nedip? SORU: Karadaki binaların yapımında kullanılan betonla su altındaki yapılarda kullanılan beton arasında ne fark vardır ? Su altındaki beton nasıl katılaşır? Hayat okyanus diplerinde mi başladı? 1976 yılında okyanus diplerinde o güne kadar bilinmeyen hayat şekillerin keşfedilişi yeni hipotezlere yol açtı. Bu yılda, deniz diplerinde iki tektonik plağın karşılaşmasından doğan fayların (yer kabuğu çatlakları) civarında sıcak su kaynakları bulundu. Deniz suyu bu faylardan (çatlaklardan) içeri sızmakta ve çeşitli maddeleri eriterek Dünya kabuğunun yanan bazaltlarına ulaşmaktadır. Deniz dibi kayalarının yüzeyine ulaşan bu kaynar su, metrelerce yükseklikte bacalar oluşturmaktadır. Bu bacalara "siyah su püskürtücüler"de denmektedir. Işte bu bacaların etrafında hayat öncesi (prebiyotik) kimya için gerekli bütün koşullar oluşmuştur: Azot, karbon, çözelti halinde katılar ve bütün bunlar 200300 atmosfer basınç altında ve 300°C'da. Bu bacaların etrafında, normalde az rastlanan canlı kolonilerıne rastlandı: deniz dibine yapışmış tüp biçimi solucanlar, midyeler, yengeçler vb. Bütün bu canlılar güneş ışınlarına, oksijene ve fotosenteze ihtiyaç duymadan, kükürt bieşikleri ve hidrojenden kimyasal sentez (kemosentez) yoluyla enerji üreten bakterilerce beslenmektedir. Bu derıniklerde yaşayan canlılar göktaşı bombardımanlarında nve yüzeydeki aşırı sıcaklık değişmelerınden etkilenemezdı. Böylece hayat deniz dibinde başlamış olabilirdi. Bu sıcak denızaltı kaplıcalarının sayısı çok fazladır ve bunlar dünya ısı kaybının % 20'sini oluşturmaktadır. Geçmişte dünya kabuğu, buğünkünden daha ince olduğundan ve kuşkusuz sayısız çatlak gösterdiğinden, bu bacalar daha da çoktu. Hayatın denızaltında başlamış olmasının bir diğer önemli kanıtı da fosilleri bulunan en eski canlı varlıkların çoğunun deniz canlıları olmasıdır. 3.5 milyar yıllık mikrofosiller bugünkü denizaltı bacaları çevresindeki canılara benzemektedirler. fllinois Üniversitesi'nden Carl Woese bir on yıl kadar bakterilerin soy ağacı üzerinde çalıştı; bu çalışmalar ilk bakterilere kadar varamadıysa da şu gerçek ortaya çıktı: En eski bakteriler, bu denızaltı kaplıcaları civarında yaşayan ve 100° üstü sıcaklıklara dayanan termofil (sıcak sever) bakterilerdir. Bugüne kadar deniz dibi kaplıcalarında hiçbir deney yapılmadı; buradaki koşullar laboratuvarlarda da taklid edilmedi; bu, çok pahalı ourdu. Eğer hayat böyle buzla kaplı okyanusların dibinde başlayabiliyorsa, Güneş sisteminin Dünya dışındaki noktalarında da böyle hayatlar başlamış olmalıdır. örneğin Jüpiter'in dört uydusundan biri olan Avrupa, Avrupa uydusunun çapı 3138 km olup Ay'ınkine yakındır. 1979'da Voyager 1 ve 2 tarafından gozlemlenen bu uydunun bir buz tabakası ile kaplı olduğu ve koyu, zigzag çizgiler şeklinde kırılmalar (fay) içerdiği anlaşılmışır; Demek ki burada da sıcak su kaynakları oluşmuş olabilir (Chyba'nın düşünceleri). Gelecek hafta: Hayat toprağın derinllklerinden mi geldi? Doç. Dr. Selçuk Alsan Science at Vie Ağustos 1994'ten çeviri 4fifi 10 SORU: Insanlar neden tırnaklannı ısırırlar ? Bunu neden canları sıkkınken veya düşünceliyken yaparlar? YANIT1: Bir kontrol mekanizması... Bazı insanlar, tırnaklarını sadece onları kısa tutmak için kemirirler ama genel olarak tırnak kemirme bir kontrol mekanizması olarak yorumlanabilir. Bu kontrol mekanizmasının amacı, sıkıntılı duyguların etkisini azaltmaktır. Eğer bir konuda dertliysek ve derdimizi de kimseye açamıyorsak başımız ciddi bir belada demektır, çünkü bu problem beynimızi "işgal" eder. Oysa eğer problemimizle ilgili konuşabilecek birini bulursak ve eğer bu kişi ikide bir söz kesen biri değilse probleme daha rahat yaklaşabiliriz, bu durumda kontrol mekanizmasının etkisi azalır, çünkü böyle bir mekanizmaya gerek kalmaz. Ne yazık ki insanların çoğu, karşısındakini ciddi bir şekilde dinleme eğitimini almamışlardır, bunun sonucu olarak da bizim konuşma olarak adlandırdığımız şey, birbirı ardı sıra gerçekleşen "söz kesmeler" dizisine dönüşür. Durum böyle olunca problemi bir başkasıyla tartışmış olmayız ve derdimız daha da artar. Dertler bu şekilde yıllar boyunca birikir ve sonuç olarak da stres kökenli bir sürü rahatsızlık ortaya çıkar. Tırnak kemirmek, insanın YANIT: Su altında da karada da aynı beton kullanılır. Betonun dökülmesi bir hidrasyon işlemidır, yani bu iş için su gerekir. Betonun zamanından önce kuruması tehlike yaratır, zira bu durumda betonda zaymama olur. Hatta hızlı kurumayı engellemek için geniş yüzeyli beton blokların bir polietilen malzemeyle kaplanması gerekir. Su altında betonla ilgili olarak çıkabilecek tek sorun aşınmadır. Bunun için su altında sülfata dayanıklı beton kullanmak daha iyi sonuç verir. En önemli kanrt 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 10 Adalet ve insanın, insan gruplarının incelenmesi alanlarında, insan organizmasının ölçülmesi için kullanılan ölçüm teknıklerinin tümü. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1 18071880 yılları arasında yaşamış, çıçek aşısının yaygınlaşmasına büyük katkıları bulunmuş; Kolera Risalesi, Risalei Clmnasti adlı yapıtları da ya yımlanmış, Türk hekım. 2 Orta, merkez... Eski bir Mısır tanrısı. 3 Kıl, tüy... Favori... Işaretler, kerametler... 4 İki ya da daha çok devleti uluslararası hukuk kuralları çerçevesınde bağlayan sözleşme ya da başka yazılı belge. 5 Geri verme... S. Freud ile J. Breuer'in üne kavuşturduğu ve psikanalz tarıhinın Ik kadın hastası kabul edilen Viyanalı kadın. 6 Sayısal tekniklerde, bir entegre devre ailesi belirtmede kullanılan harfler... Aşama, kademe. 7 Devon sisteminin bir katı... Yer, yeryüzü... Elektriksel özgül dırencı belirten harfler, simge. 8 Bir nota... Einsteinyum'un simgesi... Cennet. 9 Enerji, kudret... Kurçatovyum'un simgesi. 10 Bir eğrıye giderek yaklaşan, ama sonuna değın uzatılsa bile yaklaştığı halde eğriyi kesmeyen doğru. 11 Ça1 2 3 4 SOLDAN SAĞA: 1 17301790 yılları arasında yaşamış, Kâğıthane'de düzenlenen topçuatışlarında açı sapmalarını matematiksel yöntemlerle düzeltmesi uzerıne Sultan III. Selim tarafından ödüllendırilen, logaritma ve trigonometri alanındakı çalışmalarıyla tanınan Osmanlı matematık bılgını. 2 Fin hamamı... Yılan... Şikar 3 Manganez'in sımgesi... Izleme ve veri aktarma uydusunun kısaltması... Ayakta duran, var olan. 4Tembellik. 5 Geminin demir atması... Bir iskambil oyunu. 6Lantan'ın sımgesi... Sporcuların arasında yaşa ve yaşasın yerıne alkış için üç kez yinelenerek söylenen sözcük... Bir olgunun sonunda gerçekleşmesi beklenen şey, beklenti. 7 Bellek yıtimi... Temız. 8 Kolayca bükülen ve ateşe dayanan lıflerden oluşmuş, bir tür ak asbest... Otomobılın bir parçası. 9 Taraftarlar topluluğu... Isvıçre'nin bir nehıri... Hollanda'da bir kent. arka ya da iç 1 kısmındaki kaslardan oluşan 2 ve rosto yap 3 mak için kullanılan parça... 4 Stronsiyum'un 5 kısaltması. 12Hareket halin 6 dekı bir insanın 7 vücudunda, hızda oluşan 8 ani artış sonucu görülen fız 9 yolojik değişik 10 likler. E L M A I E R K 0 S A A^ M A D G | A S Y L ıE M E D E T I K I RT I S | A K T | E | "Â~ | T Ö" ~p~ A T |A T Y [K •R" [M |R~ " ~ "P" Â | T Â "R" T T T u L 0 T r~ M I C A N A L E D I N D K | E S E | A ~~ S P • •• • 1 fö" H A G R A I S S T T A 5 6 7 8 9 10 11 12 •• T • •fö c 7