Katalog

T Ü R K İ Y E ' D E BİLİM ırden oluşan karmaşık bir sıstemdir. ykuda bızim hıçbir katkımız olmaksızın oluruz. Bu durum beynımizdeki soluum merkezi tarafından sağlanır. Aynı çağın otomatık pilotu gibi. Ancak beyin abuğundaki daha üst kontrol merkezleher an devreye girip kontrolü ele geçirebilirler. örneğin oksijen ıhtiyacı arttığında daha sık soluyarak vücuda alınan oksijen miktarını arttırabiliriz. Solunumumuzu belirli bir süreden daha uzun süre tutmamız olanaksızdır. Sonuçta solunum normalde otomatik bir harekettir ancak duruma göre bız bunu değiştırebiliriz. Normal konuşma sırasında solunumumuzun farkında olmayız. Ancak büyük performans gerektiren durum1 larda örneğin tiyatro sanatçıA sının uzun bir tiradında sa|uar natçı solunumunu konuşmaH F nın gerektirdiği şekilde ayarmr lamak durumundadır. Solu" numu bu şekilde ayarlamak eğitimle olur. Başlangıçta güç olan, bu egzersizler zamanla kolaylaşır. Bir opera solistinın uzun bir arya sırasında solunumu otomatik hale gemiştir. Konuşmanın beyinden kontrolü da konuşma kadar karışıktır. Tüm yaşamını bu konuda araştırmaya ayırmış bilim adamlarının da birçok ayrıntı hakkında hâlâ şüpheleri vardır. Konuşabilmek için çevreden gelen uyarıları alabilecek organ ve merkezlere gereksinim vardır. Konuşma seslerini kulağımızla alır işitme yollarından beynimize taşır ve beyındeki merkezlerde değerlendiririz. Bu değerlendirme Aman psiklyatrı Wernicke'nin adını verdiğı beynin yan bölgelerinde yerleşmiş işitme merkezinde yapılır. Bu değerlendirmeler sonucu bilgiler, zler ve kelimeler beynin düşünce merzınde biriktirilirler. Bu merkezlerin işiiği sonucu konuşulacak sözler önce •yinde hazırlanır. Bundan sonra dudak, ımak, dil, gırtlak ve solunum kaslarının umlu bir şekilde hareket ettirilmesi nucu konuşma gerçekleştirilir. Bu karaşık işlemin yönetim merkezi beynin ı kısmındaki Broca alanındaaır. Paul oca Fransız bir cerrahtır ve konuşanın beynin frontal bölgesi denilen ön »mındaki merkezini bulması ilginçtir. oca yaşamları sırasında beyin infark3ü geçirerek konuşma bozukluğu or/a çıkan hastaların ölümlerinden sonra opsilerini yapmış ve hepsinde sol afta harabiyet olduğunu bulmuştur. Bir örnek verilecek olursa; size nerede urduğunuz sorulduğunda soru işitme •llarından beyninize taşınır, VVernic'nin işitme alanında değerlendirilir, ışünce merkezinin yardımı ile cevap ni ev adresiniz bulunur ve Broca nuşma aları gerekli konuşma organına emirler vererek adresl söylemeniz ğlanır. Beynin sol yarı ön kısmına gelen bir arktüs kişide ciddi boyutlarda konuşa kusuruna yol açar hatta hasta hiç nuşamaz duruma bile düşebilir. Çevre iletişim sağlayamayıp psikolojik runlarla karşılaşır. Işte o zaman, şimdi k yüzeysel anlatmaya çalıştığımız bu rmaşık konuşma olayının gerçek •ğeri daha iyi anlaşılır. Insanın bu üsn yeteneği, insanı insan yapan bu jcize konuşmadır. Kaynaklar: 1 Haydar Edlskun; Türk Dilbilglsl, Remzl abevi 1988 2 Özsoy Yahya; Konuşma Özürlü Çocuk Eğıtımcılerı, Ankara Universitesı Eğitim kultesı Yayınları 1971 3 Eren T., Sevin N.; Konuşma Dilimlz, Mllll ıtım Basımevı 1947 4 Brodnitz F.S.; Keep your voıce healthy >llegeHıll Publication 1988 5 Tomatis a.; L'orellle et le language Ints sciences 1978 * Doç. Dr., Vehbi Koç Vakfı nerikan Hastanesi, KBB Uzmanı Türkiye'nin Dünya bilimindeki yeri Matematik, mühendislik, kimya ve fizik konulannda nerelerdeyiz? Mustafa tlhan, R. Kazım Türker* |raun ve diğerleri (1995) 1989.1993 döneminde 50 ülkenin bilim'sel ağırlığını ortaya koydukları araştırmalarında bilim alanlarında yeni bir sınıflama kullanmışlardır. önceki çalışmalarında matematik, mühendislik, kimya ve fizik olarak kullandıkları bilim alanlarını bu çalışmalarında ISI'nın (Institute of Scientific Information) konu kategorilerine göre yenıden düzenlemışler ve 13 ayrı bıım alanı şeklinde kullanmışlardır. Daha önce 19891993 döneminde, tüm bilim dalları için, Türkiye'nin dünya sıralamasındakı konumunu belirtmiştik (llhan ve Türker, 1996). Bu yazının amacı 19891993 döneminde matematik, mühendislik, kimya ve fizik konularında 13 bılım alanında ülkemizin dünya ülkeleri arasındakı konumunu, tamamen Braun ve diğerlerinin (1995) verilerine dayanarak, okuyucuya aktarmaktır. Bu yazıda kullanılan 13 bılım alanı ve bunların içerdiği ISI konu kategorileri şu şekildedir: Matematik: Genel matematik, uygulamalı matematik, yöneylem araştırması ve idarecılik, matematiksel fizik, istatistik ve probabilite Malzeme Bilimi: Malzeme bilimi, seramikler, metalurjı ve madencilik Elektronik Mühendlsliği: Bilgisayar uygulama ve sibernetık, elektrik ve elektronik mühendisliği, telekomünikasyon Nükleer Bilimler: Enerji ve yakıt, nükleer bilim ve teknoloji, nükleer fizik, partikül ve alan fiziği Diğer Mühendislikler: Uzay bilimleri mühendisliği ve teknolojisi, inşaat ve yapı teknolojisi, genei mühendislik, inşaat mühendisliği, makine mühendisliği, kâyapılmıştır. Israil 940 yayın ile 12. sıradadır ve sitasyon impaktı 1 .OO'dır. Tayvan 21., Yunanıstan 24., Güney Kore 27., Bulgaristan 33. sırada yer almışlardır. Türkiye matematik alanında Mısır'ın arkasında 42. sırada bulunmaktadır. Bu alanda sitasyon impaktına göre sıralamada 31. sıradayız. Malzeme Billminde toplam yayın sayısı 77.418'dir. Tayvan'ın 13, Güney Kore'nin 17, Mısır'ın 20, Israil'in 21, Bulga 9't Inorganik Kimya ve Kimya Mühendisliği: Genel kimya, uygulamalı kimya, inorganik ve nükleer kimya, kimya mühendisliği Analitik Kimya: Analitik kimya Fiziksel Kimya: Fiziksel kimya, elektrokimya Organlk Kimya: Organik kimya, polimer bilimi Uygulamalı Fizik: Enstrüman ve enstrümantasyon, mikroskopi, fotoğraf teknolojisi, uygulamalı fizik Katı Hal Fiziği: Kristallografi, atomik, moleküler ve kimyasal fizik, yoğun madde fiziği, spektroskopi. Yer Bilimleri: Toprak bilimi, jeoloji, yer bilimleri, meteoroloji ve atmosfer, mineraloji, okyanus bilimi, paleontoloji Diğer Fiziklen Akustik, astronomi ve astrofizik, mekanik, optik, genel fizik, akışkanlar ve plazma fiziği Bu 13 bilim alanında birinci sıralar ezici çogunluk ile ABD'nindir. Ingiltere matematikte 2., elektronik mühendıslığınde 3. sıradadır. Kanada yer bilimlerinde 2., diğer mühendisliklerde 3. sırada yer almıştır. Almanya nükleer bilimlerde 2., matematik, analitik kimya ve katı hal fiziğinde 3. sıradadır. Rusya inorganik kimya ve kimya mühendisliği, fiziksel kimya, katı hal fiziği ve diğer fizik alanlarında 2., malzeme bilimi .organik kimya, uygulamalı fizik ve yer bilimlerinde 3. sırada yer almıştır. Bunlar dışındakı tüm ikincilikler ve üçüncülükler Japonya'nındır. Genel bir değerlendirme ile tepedeki üstünlük ABD'den sonra Japonya'nındır. Matematikte toplam 58.506 yayın ristan'ın 25 ve Yunanistan'ın 29. sıralarda yer aldığı sıralamada Türkiye 38. sırada bulunmaktadır.Sitasyon impaktı sıralamasında 50 ülke içinde sondan üçüncü sıradayız. Elektronik Mühendisliğinde toplam yayın sayısı 91.649'dur. Tayvan 10, Israil 16, Güney Kore 20, Yunanistan 21, Bulgaristan 33 ve Mısır 35. sırada bulunmaktadır. Ülkemiz bu alanda 36. sırada yer almıştır. Bu alanda sitasyon impaktı sıralamasında 43. sıradayız. Nükleer Bilimlerde toplam 64.083 yayın vardır. Bu alanda Mısır 20, Israil 21, Tayvan 24, Güney Kore 27 ve Yunanistan 32. sırada bulunmaktadıriar. Türkiye 33. sırada yer almıştır. Sitasyon impaktı sıralamasında 45. sırada yer alıyoruz. Diğer MüImpakt Alan Sıralamada Yayın hendisliklerde Yeri Payı Sayısı toplam 45.628 42 0.17 0.68 Matematik 100 yayın yapılmıştır. 0.17 0.38 Malzeme Bilimleri 38 134 Tayvan 12, Israil 0.18 0.55 Elektronik Mühendisliği 36 163 15, Güney Kore 0.33 0.62 Nükleer Bilimler 33 17 ve Yunanis213 0.36 0.62 Diğer Mühendislikler tan 18. sıralarda 23 164 bulunmaktadır. 0.19 0.95 İnorganik Kimya ve Müh. 38 276 Türkiye 23. sıra0.27 0.76 Analitik Kimya 36 127 da yer almıştır. 0.10 0.81 Fiziksel Kimya 42 • 81 Bu alanda sitas0.33 1.32 Organik Kimya 299 32 yon impaktı sıra 0.05 0.90 Uygulamalı Fizik 43 51 lamasında 29 0.18 0.57 Katı Hal Fiziği 249 35 sıradayız. 0.18 1.47 Yer Bilimleri 152 32 0.16 0.86 İ n o r g a n i k Li||Plfl" Fizikler 317 37 Kimya ve Kimya Mühendisliğinde 143.586 Tab(o 1: 19891993 döneminde matematik, mühendislik, kimya ve yayın yapılmışfizik konulanndaki alanlarda Türkiye'nin yayın sayısı, yayın sayısına tır. Güney Kore göre Dünya sıralamasındaki yeri, o alanda yapılan yayınlar içerisin17, Mısır 18, deki % payı ve o alandaki sitasyon impaktı. Tayvan 19, Israil 23, Bulgaristan 31 ve Yunanistan 32. sıralarda yer almışlardır. Ülkemiz 38. sırada bulunmaktadır. Sitasyon impaktı sıralamasında 38. sıradayız. Analitik Kimya alanında total yayın sayısı 47.142'dir. Mısır 19, Yunanistan 25, Bulgaristan 26, Tayvan 28 ve Israil 30. sıradadırlar. Türkiye 36. sırada yer almıştır. Bu alanda sitasyon impaktına göre sıralamada 45. sıradayız. Fiziksel Kimyada 81.333 yayın yapılmıştır. Israil 18, Bulgaristan 22, Güney kore 23, Tayvan 26, Yunanistan 30 ve Mısır 33. sıralardadırlar. Türkiye bu alanda 42. sıradadır. Sitasyon impaktına göre sıralamada 50 ülke arasında sondan dördüncüyüz. Organik Kimyada 90.642 yayın vardır. Tayvan 16, Güney Kore 17, Mısır 22, Israil 23, Yunanistan 27 ve Bulgaristan 29. sıralara yerleşmişlerdır. Ülkemiz 32. sıradadır. Sitasyon impaktına göre sıralamada 39. sıradayız. Uygulamalı Fizik alanında 106.086 yayın yapılmıştır. Tayvan 14, Israil 18, Güney Kore 20, Bulgaristan 27, Yunanistan 29 ve Mısır 35. sıralardadır. Uygulamalı fizik alanında Türkiye 43. sıradadır. Bu alanda sitasyon impaktı sıralamasında 36. sıradayız. Katı Hal Fiziğinde toplam 137.327 yayın vardır. Bu alanda Israil'i 17, Tayvan'ı 25, Güney Kore'yi 26, Yunanistan'ı 27 ve Mısır'ı 33. sıralarda görüyoruz. Türkiye 35. sıradadır. Sitasyon impaktı sıralamasında da 35. sıradayız. Yer Bilimlerinde toplam 86.656 yayın yapılmıştır. Israil 18 ve Yunanistan 23, sıradadırlar. Üllkemiz 32. sıraya yerleşmiştir. Bu alanda sitasyon impaktına göre sıralamada 25. sıradayız. Diğer Fizik Alanlarında toplam yayın sayısı 198.403'tür. Israil 16, Tayvan 21, Yunanistan 23, Güney Kore 28, Bulgaristan 30 ve Mısır 34. sıralara yerleşmişlerdir. Türkiye 37. sıradadır. Sitasyon impaktına göre sıralamada sondan beşinciyiz. Matematik, mühendislik, kimya ve fızık konularında toplam yayın sayımız 2.326 ve sitasyon ımpaktımız 0.94'tür. Yayın sayısındaki payımız % 0.20'dır. Tüm bilımsel alanlarda 36. sırada yer aldığımıza göre, spesifik alanlarda 36.'lıktan daha önde olduğumuz bilim alanları diğer mühendislikler, organik kimya, yer bilimleri, nükleer bilimler ve katı hal fizığidir. Uygulamalı fizik, fiziksel kimya ve matematik sıralamada arkalarda bulunduğumuz bilim alanlarıdır. Türkiye'nin bu bilim alanlarında 19891993 dönemindeki yayın sayısı, yayın sayısına göre o alanda dünya sıralamasındakı yeri, o alanda dünya yayın sayısındaki % payı ve o alandaki yayınların sitasyon impaktı (sitasyon sayısı/yayın sayısı) Tablo 1 'de görülmektedir. Gelecek yazımızda Yaşam Bilimleri alanlannda 19891993 döneminde dünya sıralamasındaki yerimizi vereceğiz. * Prof. Dr. TÜBA Üyeleri 4667