Katalog

Insanı yaratan evrimsel sii Evrim: insan, mükemmeli yaratmayı amaçlayan bir sürecin doğal ürünü değil.... Evrimin, karmaşık yapıda canlıların ortaya çıkmasına olanak veren özensiz esnekliğinin ürünü arwın evrırrioel kanıtlarıyla ınsana ozgu kendını begenmışlıgı alaşagı etmekle belkı de vıcdan azaDi duyuyordu Öyle ya ın<nnoglu bundan boy le kendibinı ozellıkle ınsan ıçın var edılmış bır dunyayı yonetmok uzere yaratılmış bır cdnlı olarak goremeyecektı Ne var kı Darwın Turlerın Kokenı adlı yenı bır çıgır açan yapıtının son satırlarını kaleme alırken şu ya da bu nedenle evrı mın destekleyebıleceö,ı geleneksel umu dun bır ıkı temel tdşına kısaca degınmekten de kendısını alamamıştı Yaşamın ote den berı suregelmesı en azından uzun erımde ınsanlara bıraz guvon aşılayabılır dı omurgdbiz ucubeden ustun yaratığa gpçprken alınan yol ıse ılerlemeden baş ka bır şey oUmazdı Darvvın şoyle dıyordu "Bundan boyle sağlam ve kalıcı bır geleceğe guvenle bakabılırız Doğal ayıklama her bıreyın lyılığıne yonelık çalıştığı surece, bıze bagışlanan tum bedensel ve tınsel yetenekler mukemmele doğru bır ılerleme gosterecektır" Insanın gonlune su serpen bu goruş evrımın ve bunun çağrıştırdıklarının gunumuzde de geçerlı olan genel tanımını yap maktadır Gelgelelım çok ender sorgulanan ıkı goruş bu yaygın yorumldrnanın en can alıcı noktasında yer almaktadır llk olarak, ovrım dallı budaklı korkunç kar maşıklıkta bır soy ağacı ortaya çıkartmış olmasına karşın yaşam genelde yalnızca bakterılerın yaşadıgı bır dunyadan sınır sıstemının en kusurbuz ve en eksıksız du zeyıne ulaştığı Homo sapıenlerın (bızlerın) egemen olduğu çagdaş bır dunyaya doğ ru yol almıştır Bu genel anlamıyla evrım ozunde su reklı ılerlemeyı ıçerır Iktncı olarak ıse Darvvın ın bıze ogrettığı gıbı evrım doğal ayıklama adı verılen bır sureç aracılığıyla ışlevını surdurur Bu duzenek var olma savaşından yengı ıle çıkanların yaşadıkları ortama daha lyı uyum sağlamalarını ge rektırmektedır Oyle kı evrimsel sureç ıçınde her aşama ortama uyum saglama yolundakı bellı ve karmaşık bır olguyu on plana çıkartmalıdır Canlılar gıderek daha karmaşık bır yapı kazanırlarken bır yandan da çapraşık bır bıçımde ortama uyumlu kaldıklarından doğal ayıklama çevrpsel değışımı yakından ızler Evrımı her bırı yorenın ortamına kusursuz bır bıçımde uyumlu yaratıkhrtn ortaya > çıktığı ardıl bır dızı gelışme olarak yorurn layan bu yaygın goruşun ozunde bır tur alaysama vardır Boylesıne bır betımle menın bız ınsanların ortaya çıkışını anlamlı ve onredpn kestırılebılır kıldıgına ınanırız Gerçekten de evrımı gelışımcı ve tam an lamıyla degışımcı bır sureç olarak algıla mayı yeğlememız buyuk olçude kendı varlıgımızı doganın duzenının doğal bır sonucu olarak gostermeye çalışmamız dan kaynaklanır Buradakı alaysamaya gelınce Bızdekı karmaşık yapıya ve sınır sıstemıne sahıp bır canlıyı oluşturmak ıçın evrımın sozcu ğun taşıdıgı anlamda yaratıcı' olması yanı daha once tanık olunmamış ışlevlerı olan yenı canlılar ortaya çıkartması gere kır Yoksa bakterı ıle başlayan bır sureç ınsanı (ya da çok hucrelı karmaşık yapıda herhangı bır canlıyı yaratacak yenılıklerı başka nasıl doğurabılırdı kı ? Yıne de evrı mın ışı gerçekten salt artan dızılerle uyumlu yaratıklar uretmek olsaydı ınsa noglunun ortaya çıkması olanaksız olur du Her organın bellı bır ışlevı en 1yı bıçım de gormek uzpre ıncelıkle yontulup yog ruldugu kusursuz uyumun sonu ışı yalnız ca çıkma7a sokar ve tukenmeyle noktala nır Koklu ve onceden kestırılemeyen de gışımlerın meydana geldıgı dunyarnızda yaratıcı bır tepkıye neden olacak evrimsel bır gızılguç canlıların genellıkle kulturu muzce hoş karşılanmayan bır dızı karşıt ozellıkler tdşımalarını gerektırır Burada çozum kusursuzluk degıl esneklıktır O zartidn evrımın bızlerı ınsanı yaşamın do ruguna oturtan Darvvın ogretısıne karşıt sureçlerle yaratmış olması gerekmektedır Bu alaysamalı durumu daha da ılerıye go turecek olursak ınsanın ortaya çıkışının tek nedenı evrımın ınsanın oteden berı doğal hakkı saydığı şeylerı alaşağı etmesıdır Yukarıda belırtılen anlamda evrımın yaratıcılıgını yanı yenı yapı ve ışlevlerı uretme yetısını uç temel ılkenın tanımladı gı ve buna olanak tanıdıgı soylenebılır Uçunun de ortak ozellığı kusursuz uyum dan çok esneklık ve gelışmemış gızılguce onem vermesıdır 1 Dolambaçlı değışımler ve gelışmemış gızılguç Tavuskuşu karşıtlamını (paradoks) ele alacak olursak o göz kamaştırıcı kuyruk erkekler ıçın Darvvın cı anlık çıkarların en değerlısı sayılan daha çok sayıda dışıye ulaşabılme ve genlerını gelecek kuşaklara aktarma olanağını sağlar lyı de boyle bır yukle daha başkd ne yapılabılır? Durum ve ortam değişimı, evrımın tek degışmez koşuludur Canlılar karmaşık ve esnek olmayan ışlevlerı ıçeren karmaşık yapılar ıçıne kıstırılmış olsalar, bu kaçınılmaz değışımlerle başa çıkabıleceklerı bıçımde nasıl evrılebılırler? Evrılmeseler, yaşamdan sılınıp gıderler Bu nedenle esnek ol mayan karmaşıklığa dayanan anlık başarılar yerbılımın kotu yazgısını belırler Incelıklı ve belırlı herhangı bır uyum saglama durumunda aynı karşıtlamaya (paradoksa) tanık olunur Yaprağa benzemeye çaltşan bocegı hayretle ızlerız Do ğal ayıklama rengınden tutun da duzensız dış gorunumu ve yapraktakı her da marın kanada yansıdığı boylesıne ustalıklı ve kılı kırk yaran bır gızlenmeyı nasıl kota rabılmektedır? Ne var kı bocegın duş manlarını aldatmaktan başka bır seçeneğı de yoktur aşam, yanlızca bak sinir sisteminin en I Homo Sapienslerin çağdaş bir düııyaya doğrı gırmelerı dolambaçlı ve beklenmedık ış levsel değışımler yoluyla kımı evrımse yenılıklerın ortaya çıkmasına olanak ta nır Örneğın, yuzgeçler bacağa onkol ka nada donuşur buyuk beyınler okuma v < yazmamıza olanak tanır Gelışmemış gızıl guçlere dayanan dolambaçlı değışımlerıı bu can alıcı ılkesı ikı farklı bıçımde ken dısını gosterır llkı daha az koktendıncıdı ve Darvvın tarafından da yenılığın evrımı nın açıklanmasında gereklı bır ızlek olaral nıtelendırılır Ikıncısı ıse gelışmemış gızıl guç ozunde uyarlanamaz yapılar bıçı mınde var oldugundan daha kuraldışıdı ve doğrudan doğal ayıklama surecı tara fından oluşturulmayan ozellıkler taşır vı bu açıdan çok onemlı bır evrimsel gorev yerıne getırır llkı Naırobı yenıden dönuşum pazarın da lastıkten sandalete' ılkesıyle açıklana bılır Eskı olanı atıp yenısını almak egılı mınde olan varlıklı Batılı uluslar bu ılkey pek bılmezler Bu uluslar kımı malzemeleı yenı baştan yapıp tumuyle farklı alanlard. kullanma yoluna gıtmezler Oysa kı yok sul ulkeler aşınmış malzemeler ıçın yep yenı ışlevler uretıp bunları yenıden kulla nırlar Örneğın Naırobı'de eskı telefon tel lerı takıya teneke kutular lambaya anb lastıklerı de sandalete donuşturulerek bı eskımış malzemeler yenıden kullanılır Iştı evrım de tıpkı Naırobı pazarında oldugı r Evrimsel yenılıklerın kokenı Doğal ayıklama gelecekte olacakları kestıremedıgınden canlıların yalnızca o ana uyum sağlamalarına olanak tanıyabı lır Gelecekte oluşacak değışımler ıçın gereklı esneklık sağlanamazsa boylesı bır değışım doğal ayıklama surecının rastlantısal bır yan sonucu olarak meydana gel melıdır Neyse kı doğal ayıklama ıle orta ya çıkan herhangı bır yapı ozunde başka kullanımlara da dönuşturulebılecek gelış memış bır gızılgucu de ıçınde barındırır Bu tur gızılguçlerın daha sonra devreye Şımdı soyu fı/kfnm/s olnn vo iılmd ı gcyK/ı oLır ık lnlınen dev geyık, 4 metre boyundd 40 kılo agırlıgında boynuzlara sahıptı Bu kadar ağırlığı taşıyabılmek ıçın hayvanın omuz ve sırt bolgesı aşırı gelışmış, bu gelışme daha sonraları muhteşem bır kambur şeklmde cınsel albenıyı arttırmak ıçın kullanılmıştı 505 6