Katalog

AR I Karun hazinesini kanıtlayan "Ba iki milyon liralık bir kazı harcaması ile ortaya çıkardığımız "Basmacı Tümülüsü" gerek mimarisi ile gerekse buluntuları ile önemi gözardı edilemeyeceğı gibi Karun Hazinesi'nin vazgeçilmez bir kanıtıdır. Kâzım Akbıvıkoğlu* | agıs Roma Imparatorluğu donejmınde adına ' sıkke" basmış I Ö *6 yuzyılda ve daha sonra Pers ıs tılasında onemını yıtırmemış bir kent Bagıs'ın onemını bugun Turkıye'de pek az ınsan bılıyor Bagıs" tarıh boyunca kuçule kuçule yok olmuş Hatta bundan çeyrek yuzyıl once bucak sınırları ıçındeyken koy sı nırları ıçınde erımış antık bir kent Uşak'a 25 km uzaklıkta Izmır Devlet Karayolu uzerındekı Gure koyu çeyrek yuzyıl once bucaktı Ne var kı bugun koy Bu koyun sınırları ıçınden 60 lı yıllarda yurtdışına kaçırılan hazınelerın tu mune kımılerı Karun hazınesı' kımılerı Lıdya hazınesı dıyor Gure'nın tumuluslerden meydana gelen nekropolu bugunku devlet kara yolu ile kuzeyındekı Hermos (Gedız) nehrı arasında kalan arazıde bulunmak tadır Saptadığımız 9 adet tumulusten uçu gunumuzde, dordu ıse antık donemlerde soyulmuş ıkısı ıse soyulma dıgı belırlenerek kurtarma kazısı yapılmıştır Uşak Muzesı olarak Basmacı tumu lusunde yaptıgımız kazının amacı bu bolgeden kaçırılan hazınelerın gerı alınabılmesı ve bakanlıgımızın New York Metropolıtan Museum of Art (MET) aleyhıne açmış oldugu davaya bornut belgeler bularak ortaya çıkacak Bulun tularla kaçırılan eserlerın Anadolu eberı olduğunu kanıtlamaktı Basmacı tumulubu ile ılgılı tum bel gelpr hazırlanarak Anıtlar ve Muzeler Genel Mudurluğu ne gonderılmış ve ka zı ruhsatı alınarak çalışmalarımıza 20 4 1989 tarıhınde bdbldnmibtı Bu yığma mezar alanda bulunan ote kı tumuluslerın mer kezı bir yerınde Hermos (Gedız)" nehrıne en yakın noktada yuksek ve dogal tepe uzerınde bulunmaktadır 30 m çapında 8 m yukseklıgındekı mezarın yıgma konısı 1967 yılında kaçak kazıcı larca buyuk tahrıbe ugratılmıştı Kazıdakı ılk çalış rna noktası tumulu sun kuzeydogu ya macında açılan 3 m genışlığındekı yar madır Kazıya baş lanıldıgında etek bo lumunde ve yuzeyden 0 50 m derınde 0 75 m yukseklıcjın Basmacı tumulusunun genel gorunuşu de duzensız şekılde orulmuş "Kreps' ılk duvar bulunduktan sonra merkeze dogru ılerledıkçe ılk duvardan 7 70 m ıçerıde ıkıncı kreps duvarı ortaya çıka rıldı Ayrıca merkezden eteklere dogru yıgmanın yamaç eğımıne uygun uzanan ve her ıkı krepsı dık kesen, dıştakı du zensız, orulu duvarda son bulan yıne basıt orulmuş 'ıstınat duvarı" bulundu Çalışmamıza kuzey ve kuzeybatı kısımlarında açılan sondaı çukurları ile de vam ettığımızde aynı yatay ve dık koruyucu duvarları ızleme olanagı oldu Daha sonra 1967 yılındakı kaçak kazı ile tahrıp edılmış alan ve 'krater" bıçı mıne sokulmuş ust bolumde yapılan sondajda merkeze yakın noktada kesı şen batı yonune dogru ıse açı yaparak uzanan (1m) kalınlıkta ve yukseklıgınde ıkı ayrı duvar daha bulundu Mezar odasının yerının saptanmasına yonelık sonda]larda kesın sonucu son ıkı duva rın bulunması ile ulaşıldı Yıgmanı batı eteklerınde duvarların uzantısının uç noktaları belırlenerek or ta nokta tespıt edıldı ve buradan esas yarmaya başlandı Bir gunluk çalışma ile yamaçtan 4 50 m ıçerıde yuzeyden ıse 1 50 m derınde mezar odası bulundu Yarmanın açılmasına başlanır bac lanmaz, ılk sonda|da karşımıza çıka kraps duvannı burada da bulduk Dı varı geçıp mezar odasına doğru ılerlp ken andezıt yonga parçaları ele geçf Bu yongaların bulunması mezar odas na yaklaştıgımızı gostermesı yonunde onemlıydı Yarmada ılerledıkçe yong. lar artmıştı Mezar odasının gırışıne 2ı kala bu kez orqu dromos "korıdor11 bulundu 2 m boyundakı dromasun c genışlığı 1 10 m mezar gırışındekı gı niblıgı ıse 1 33 m olarak olçulmuştu Ayrıca mezar odasının hemen onunc ve dromos yan duvarlarının altında ka mış vazıyette seıi zemıne oturtulmuş nolu kreps de açıga çıkmıştır Olçumlı rımızde, kuzey sondajında ıkı duv< arasındakı mesafe 7 70 m ıken burac bu mesafe 4 64 ye ınmıştır Bu konurı da ıçte kalan krepste bir ovallık soz k( nusudur Kapıya ulaştığımızda gırışın tek sıı taş oru ile kaplı oldugu goruldu Ta^l kaldırıldığında andezıtten yapılmış esc kapı taşını bulduk 0 25 m kalınlıkta kapı taşını kaldırdıgımızda ıse daha ı ışçılık gobteren aynı boyutlarda ıkın kapı taşı ile karşılaşıldı Arada boşlı bırakılmakbizın drkd drkaya konulmı kapı taşlarının ust kısmında ıse 040 ı kalınlığında şıst blok gırışın ust hatılı oluşturmaktaydı Ikıncı kapı tdbinın dçılmabi ile mez. odasına gıreceğımızı duşunurken kap nın açılması ile bırlıkte oda ıçeribinc dışarı doöru dolgu malzemesı akma^ başladı Ilk gorunume gore mezar tahrıp edıldıgı ızlenımı dogdu Bu dı rum karşısında oda ıçının temızlığır başlandı Dolgu malzemesı tomızleı dıkçe ustten yanı oda tavanından akır ve çokmeler devam edıyordu Bu dı rumda da ıçerısınde çalışmak tehlıkt olmaya başlayınca yuzeyden aşa doğru kazılarak mezar odası tamame ortaya çıktı Tavan yapısı bulunmayan 1 60 m dı var yukseklıgı olan andezıt taşınmadı yapılmış oda (2 98x2 40) boyutlarınd. Mezar odasının gınşının ılk durumu Lahıtın ılk açılış halı ve eserler Eserler uzerınde kumaş parçaları bulunan Kalkerden yapılmış fıncan fıguru Iskeletin ayak uçunda bulunan amber parçaları Kalkerden yapılmış tarak Ustte solda kemıkten yapılmış bir dugmc vc <iağda pışınış toprak Aryballos 502 6