Katalog

BILGIILETİŞİ M DÜNYASI HAFTANIN GÜNDEMİ Bilgisayar ve İnternet Nezihe Bahar Bay Franctal'ın keşfîL Çok satan bir ciddi gazetemizin yanm sayfasını BİÜM'e ayırdığını gördüğümüzde "acabâ ne atladık?" gözüyle baktık önce. Gazeteciler böyledir. Habere önce kendilerini en çok ilgilendiren yönüyle bir göz atarlar. Ancak fotoğraflar ve başlık tanıdıktı. "Kaos" sözcüğü, basılan bilgisayar fotoğraflarıyla desteklenmişti ve bize "haber" üzerine yeterince ipucu veriyordu. "Haber"in bizim için yeni ve ilginç bir yanı yoktu. Ancak yazı, basının bilim konu ve haberlerine genel eğilişinin olumlu ve olumsuz tipik bir örneğini oluşturması açısından, gündem konusu yapılmaya değer düşüncesindeyiz. Haberin hemen başında, fizikçiferin, biyologlann, meteorologların doğanın sımnı çözmek için yeni bir bilim dalı olan kaosun peşine takıldıklarını öğreniyoruz. Bu girişin uyandırdığı görüntü, bilim sanki kaos peşinde toplu bir koşu tutturmuştu! Ancak konunun takdimi açısından bir zararı yoktu böyle bir başlangıcın. Gazeteci ele aldığı konuyu "önemsetmek" zorundaydı! Bilimcilerin çözmek istedikleri doğanın sırrının ne olduğunu merak ederken, modadaki umulmayan akımlann niçin çıktığını anlamak için de kaos kuramına bel bağlandığını öğreniyoruz. Ancak yazı, çeşitli bilim dallannda araştırmacılann, örneğin kalp ritmindeki düzensizliklerden tutun şimşeklehn nasıl bir yol izlediğine; kalp damarları ve galaksilerin yapısı gibi bir dizi karmaşık ve kaotik olayı kaos kuramt ile anlamaya çalıştıklarını haber veriyor okura. Yazının en önemli yönü ve özü de buradaydı. Ancak genç gazeteci arkadaşımızın, kendisine verilen bir dizi yazı ve belgenin içinden pek de KaOur bırçok otoy, başarılı bir şekilde çıktığı söylenemez. örneğin "Kaosun kaşifi" başlığı altında yazılanlara bakıyoruz. Geometrinin yeni bir dalına verilen ad olan Fractal sözcüğü ve tanımı, karşımıza, büyük bir matematikçinin adı olarak çıkıyor! Şöyle yazılmış: "Fractal da doğanın geometrisi üzerine kaos teorisini geliştirdi. Fractal, doğadaki sistemler çözülse bile kaotik olayların ortaya çıktığını, geometrik şekillerden hiç birinin doğada düzgün olarak yer almadığını vurguladı". Aynı şekilde, atmosferin kaotik yapısının kelebek etkisi benzetmesiyle açıklandığı bölümde de önemli bir yanlış yapılıyor ve "Hava tahminlerindeki başarısızlığa bir neden olarak bir 'kelebek' bulunmuştur" deniyor. Halbuki kelebekle anlatılmak istenen, atmosferdeki en küçük etkinin umulmadık sonuçlar doğurabileceğidir. Haber okuru önemli bir konuda yanlış bilgilendirmektedir. İNSANUAR BARKODLAN I Y O R Yüksek teknolojı şimdi tutuklulara uygulanıyor, barkod sistemiyle. ABD Baltimore'da bir cezaevinde tutukluların kollarına barkodlu halkalar takılıyor. Bilgisayardakı dosyalarma barkodları da işleniyor. Çeşitli işlemterde barkod okuyucu kullanılarak tutuklu ile ilgili bilgilere bu yoldan ulaşılıyor. Bu yöntemin işleri hızlandırdığı bildiriliyor. Parmak izi alınmasında da şimdi yeni teknikler kullanılıyor. Parmak izi bir dokunmatik ekrana dokundurtma yoluyla alınıyor. Ekranın bağlı olduğu tarayıcı parmak izini sayısa! bilgi olarak bilgisayara gönderiyor. KODAK DIGITAL CAMER A Fotoğrafçılık alanında en büyük isim olan Kodak sayısal kamerasıyla görüntüleri bilgısayarda saklamak isteyenlere uygun bir çözüm sunuyor. Küçük ve hafif bir ürün olan bu kamerayla alınan görüntüler bir seri kabloyla PC'ye aktarılıyor. PC üzerinde Photo Enhancer yazılımıyla görüntü üzerinde düzeltme, renk ayarlama gibi işlemler yapılıyor. Kodak sayısal kamerasının fiyatı 1000 $'ın allında. Sayısallaştırıp bilgisayarda fotoğraf çoğaltmak içın bir başka daha ucuz çözüm de bu iş için hazırlanmış küçük tarayıcıları kullanmak. Tarayıcıdan geçirilip bilgisayara aktarılan fotoğraf üzerinde Easy Photo Reader gibi bir yazılımla çeşitli işlemler yapıp bir lazer veya renkli mürekkep püskürtmelı yazıcıya göndermek mümkün. Bu işe yarayacak bir tarayıcı 300 $ civarında bir fiyatla satılıyor. Bu bilgısayarlarda istenen işletim sıstemi çalışabilecek. Böylece Mac veya Windows sistem yazılımlarının yanısıra istenen kelime işlemciler, çalışma tabloları, oyunlar ve gereken her yazılım bilgisayar ağından alınacak. Gerçekte bu bilgisayarlar bilgisayar ağına geçiş kapısı işlevine sahip olacaklar. Bu yöntemle yazılımların en yeni versiyonları daha hızlı kullanılmaya başlanacak, çünkü yazılımların kullanılacakları her yerde alınıp yüklenmelerı gerekmeyecek. Önceleri bu yeni ucuz bılgısayarların bir kısmının okullarda, bir kısmının büyük şirketlerde kullanılacağı, ilerde de evlerde telefon ve TV gibı bir araç olarak yer alacağı düşünülüyor. Bu tip ilk ürünlerin yaz sonuna kadar hazır olması bekleniyor. INTERNET'E SANSÜR GİRİŞİMLERİNE PROTEST O Son gunlerde ABD'de Internet'e sansür uygulanması girişimlerini protesto eden gösterıler yapıldı. İnternet üzerinde de bu konuda bir EMail kampanyası başlatıldı. İNTERNET BOSNA SAYF A S I İnternet üzerinde bir Bosna sayfası var. California Institute Of Technology, Internet'de bir Bosna ana sayfası yarattı. Bu sayfadan erişilen bölümlerde Bosna ile ilgili çeşitli haritalar, resimler, son gelişmelerle ilgili bilgiler var. ABD Savunma Bakanlığı da Bosnia Link sayfasında Bosna'dakı barış operasyonlarının tanıtımını yapıyor. Bölgeye ilişkın çeşitli harita ve bilgilerın yer aldığı bu bölümde Bosna'da faaliyet göstermiş olan Amerıkan ve NATO komutanlarının biyografileri de var. Ayrıca barış anlaşmasının neler vadettiği de anlatılıyor. 'Kaos' her şeyi çözecek BİLGİSAYARDA WEST E R N Yenı bir CDROM oyununda 1880' ler yaşatılıyor. Bir VVestern filme benzeyen oyunun adı DUST. 35 karakterın etkileşim kurduğu animasyonlu oyunun tıplemelerınde oldukça başarılı olduğu bildirilıyor. Dust hızlı makina gerektirıyor, bol mıktarda belleği ve sabit diskinde 16 MB yeri olan bir bilgısayarda çalışabiliyor. ABD'DE İLETİŞİM PLANI ABD'de 36 üyelı Ulusal Danışma Konseyı Amerıka'yı bilgi otobanma bağlayacak 5 yıllık bir planı kabul ettı. Plana göre 2000 yılına kadar tüm Amerikalıların yuzde 6O'ı bir tür bilgisayar ağında çalışıyor olacak. Şimdi Amerıkan okullarının yüzde 3'ünde bilgi aglarının en büyüğu Internet'e bağlı bir sınıf var. 2000 yılına kadar tüm okullarda en az bir sınıf bılgısayarla donatılmış olacak, okul çocukları İnternet, uydu kanalıyla ıletışım ve kablosuz iletişim teknolojilerini tanıyacak. Tüm Amerikalıların kütüphaneler, hastaneler gıbı hızmet kaynaklarına erişiminin saglanması hedeflenıyor. Yalnızca okulların badlantılarının sağlanmasının 11 mılyar $'lık harcama gerektırdıği tahmin ediliyor. Bu hedeflerde altı çızılen duşunce şu: Bilgi Otobanı ABD'nin geleceğinin anahtarıdır. 500 $ LIK BİLGİSAYARL A R ABD'de herkesin bilgi otobanına bağlanması planları tartışılırken bazı şirketler bilgisayar malıyetini düşürücü çözümler sunuyor. Bu çalışmaların ıçınde yer alan Oracle şırketinden verilen bilgilere göre maliyetı 500 $'ı aşmayacak bilgisayarlar hazırlanıyor. Bu bilgısayarlarda sabıt disk, disket sürücüsü, CDROM sürücüsü gıbı maliyet arttırıcı bölümler olmayacak. "Networked Computer" (ağ bilgısayarı) denen bu bilgisayarlar bir bilgisayar ağına bağlanacak ve gerekli tüm yazılımları oradan alıp kullanacaklar. fazla öğrenci Internet'e bağlanarak Üniversite derslerıni bilgisayarından ızliyor. Söz konusu olan ek bilgi verici kurslar ya da yalnızca bazı problemlerin çözümünü araştırmak değıl, mezunıyet ıçın gerekli dersler de bu şekilde izleniyor, sınavlara bu şekilde katılınıyor. Bazı öğrencıler okula gitmek yerıne derslerini bilgisayardan izlemeyi tercih edıyorlar. 20 kadar üniversite bu olanagı saglıyor Bınlerce ögrencınm bu sistemde yer aldığı ve gelecek yıllarda bu sayının çok artmasının beklendığı bıldiriliyor. Bilgisayarda ders ızleyen oğrencılenn bir tur sanal sınıtta ders yaptıkları söylenebilir, ama İnternet kanalıyla aldıkları notlar gerçek. Bazı eğitımcıler ögretmenler ile oğrencı arasındakı ınsanı temasın kaybının çok fazla kayıp anlamına geldiğını ılerı sürüyorsa da, bu yoldan eğitime ilgı artıyor. Ancak bazı dersler İnternet üzerinden verilemiyor. Ayrıca gerekli ekipman (bilgisayar, modem vb) ve yazılımın bedeli de bazı öğrencılerın vazgeçmesine neden olabilir. Fakat bu bedeli ödeyen oğrenciler yaptıkları elektronik yatırımın çabuk kazandıran bir yatırım olduğunu söylüyorlar. ddlayısıyla yazılım şirketleri dükkanların raflarını yenı bilgisayar oyunlarıyla doldruma çabasına girdiler. Yenı ürünlerden birı OCEAN. Ocean denız dıbı görüntüleri içinde çocuklarda çeşitli iletişim becerileri geliştiren bir oyun. Microsoft da bılgısayarlaşmış ev filmleri alanına el attı. Microsoft'un animasyonlu, ses efektleri dolu ürünunün adı 3D MOVIE MAKER. SİTE EĞİTİMİ Gıttıkçe daha BİLGİŞAYARLA ÜNİVER YENİ OYUNLAR vnbaş, Bilim gibi uçsuz bucaksız alandan haber yapmak isteyen genç arkadaşlarımızın ortaya çıkması sevindiricidir. Bilim gazeteciliğine özenmek sevindiricidir. Ancak genç arkadaşlarımız, ilk kez el attıklan bilim konularında derledikleh "haberi", muhtemel yanlışları önlemek amacıyla temasta bulundukları bilim insanlarına okutma yoluna başvurmaları gerekir. Böylece okurlanna hem doğru bilgi iletirler hem de bilgi aldıkları ve resimlerini bastıklan araştırmacılann söylediklerini ve yazdıklarını yanlışsız nakletmiş olurlar ve onları da zor durumda bırakmazlar. Olayın bir diğer yönü de gazete yönetimlerini ilgilendiriyor. Genel yayın müdürlerimiz, yazıişleri kadrolarında bilim konuları üzerine bilgi sahibi gazeteci bulundurmaları ile bu sorunu kökünden çözebilirler. Bu sorunun en iyi çözümü de, bilime meraklı bir muhabirin bilim konulannda yetişmesini sağlamaktan geçiyor. "Bilim gazetecisi" ünvanını alan genç gazeteci arkadaşlanmızın kendilerini yetiştirmek için ellehnden geleni yapacaklarına da inanıyoruz. *** Gelecek cumartesi yeniden birlikte olmak dileklerimizle sağlıklı bir hafta diliyoruz.... Özür ve düzeltme. Geçen haftaki dergimizin kapağında Bilim Teknik Dergisi'nin sayısı 459 yerine 449 olarak yayımlanmıştır. Düzeltir, okurlarımızdan özür dilerız. Cumhuriyet BİLİMTEKNİK • No: 460 13 Ocak 1996» Basan ve Yayan: Yeni Gün Haber Ajansı A.Ş. • Genel Yayın Yönetmeni: Orhan Erinç • Genel Yayın Koordınatörü: Hikmet Çetinkaya • Yazı Işlerı Müdüru. Ibrahim Yıldız (sorumlu), Dinç Tayanç • Yayın Yönetmeni: Orhan Bursalı • Grafık Yönetmeni: Tüles Hasdemir • Reklam. Medya C. 4603