Katalog

BİLİM DÜNYASINDAN HABERLER Yanıbaşımızdaki genç parıltı | grup .b ı I ı m 'ad a m ı, çevresındekı rl \sk ıle bılınen Beta Pıctorıs yıldızının herkesın duşunduğunden de genç bır yıldız olduğunu ılerı suruyor Başka yenıyetme yıldızlara kıyasla dunyaya daha yakın olan Beta Pıctorıs yenı oluşmuş yıldızların ılk evrelerını Incelemek ısteyenlere buyuk bır olanak sağlıyor 100 mılyon yıldan daha yaşlı oldugu sanılan bu yıl dızın çevresındekı dıskın de gezegerre donuşen maddelerden arta kalanlar olduğu ılerı suruluyordu Şımdı ıse, NASA Uzay Uçuş Merkezı nden Thierry Lanz, Sara Hap ve Ivan Hubeny yıldızın yaklaşık 12 mılyon yıllık olduğuna parmak basıyor Ekıp bu sonuca yıldızların doğuştan başlayarak geçırdıklerı evrelerı goz onunde bulundurarak vardı Yıldızlar, yerçekım gucunu ısı ve ışığa donuş turerek parlayan bır gaz ve toz bulutu nun çokmesınden oluşur Yıldız nukleer yakıtını ateşleyene dek kuçulup solar ve gokbılımcılerın anaetkı adını verdıklerı Guneş gıbı bır yıldıza donuşur Hubble Teleskobu ıle yapılan ıncelemeler Beta Pıctorıs'ın yakıtını henuz ateşlemış böylesı bır anaetkı yıldızı olamayacak denlı parlak olduğunu, ancak anaetkı oncesı aşamasında olabıleceğını gosterıyor Bu da, çevresındekı dıskın gezegen olşumundan arta kalanlar olmadığı, yıldızın gezegenler oluşturma yı surdurduğu anlamına gelebılır Yıldı U zın bu denlı parlak oluşunun bır başka açıklaması da, sanıldığından daha genç değıl de daha yaşlı olduğu bıçımınde yapılabılır Anaetkı yıldızları eskıdıkçe parlaklık kazandığına gore Beta Pıctorıs'ın de bu denlı parlak olabılmesı ıçın en az yarım mılyar yıllık olması gerekır Oysa kı, Lanz ve ekıbı çevresındekı dıskı oluşturan maddenın bu denlı uzun bır sure korunmuş olamayacağını ılerı surmekte ve soz konusu açıklamayı geçersız bulmaktadır Boylesı genç ve terk edılmış bır yıldızın nasıl ortaya çıktığı konusu henuz gızını korumaktadır Yenı oluşan yıldız ların çoğu, Orıon gıbı, gaz ve toz bıleşımınden oluşan buyuk bulutlardan doğar Beta Pıctorıs ıse, Guneş'ten 53 ışık yılı otede tek başına durmaktadır Bılım adamları ıkı yıl once yıne tek başına duran bır başka yıldıza da rastlamışlar, ancak onun da oluşumuyla ılgılı kesın bır bılgı edınememışlerdır (ns. 3.6/ru) Buyuk birader pencereden diklzliyop A merıkan yazılım şırketlerının devı Mıcrosoft "Kayıt Buyucusu" adı verılen ve bır bılgısayardakı tum yazılım programlarını Mıcrosoft'a rapor eden yenı bır programın pıyasaya sunulması ıçın bılgısayar çevresının nabzını yokluyor Mıcrosoft'un dunyaca unlu Wındows dızısının 1995 programında yer alacak bu ek bılgı muşterılere daha fazla destek vermek amacıyla hazırlanmış "Kayıt Buyucusu" bılgısayar sahıplerının Wındows 95 kopyalarını bır ağ kanalıyla kaydetmelerıne olanak tanıyacak Bılgı sayarı kullananın ısteğıne bağlı olarak gerçekleştırılecek Alınan bılgıler şırketın tuketıcıyı koruma ve pazarlama bolumune gonderılecek Yenı bılgısayar yazılım programlarını alanlar ozel bır kart doldurmak suretıyle korumaya alınmakta ve programları sureklı yenılenmektedır "Kayıt Buyucusu" de boylesı bır karta farklı bır seçenek oluşturuyor Tuketıcının desteğıyle ışlerlık kazanacak olan yenı program bıl gısayar şırketlerının rakıplerını belırleme yolunda da buyuk bır adım sayılıyor (ns. 3.6, ru) Cumhurıyet BİLİMTEKNİK • No 433 8 Temmuz 1995» Basan ve Yayan Yenı Gun Haber Ajansı A Ş • Genel Yayın Yonetmenı Orhan Erınç • Genel Yayın Koordınatoru Hikmet Çetınkaya • Yazı Işlerı Muduru Ibrahım Yıldız (sorumlu), Dınç Tayanç • Yayın Yonetmenı Orhan Bursalı • Grafık Yonetmenı Tules Hasdemır • Reklam Medya C. lkemızdekı yuksekoğretım kurumlarının en onde gelen sorunlarından bırı bılımsel araştırmaların gelışmış ulkeler duzeyıne ulaştırılması ve bu duzeyın korunmasıdır Matematık araştırmaları ıle ılgılı durum da bu genel çerçeve ıçıne gırmektedır Çok kısa bır sure ıçınde ulkemızdekı unıversıte sayısındakı hızlı artış bu sorunu daha da onemlı kılmaktadır Bu konuda en buyuk gorev, rekabet havasının doğmasına ve ogrencıler arası etkıleşımın oluşmasına olanak sağlayacak, yeterlı oğrencı sayısına sahıp yuksek lısans programlarına duşmektedır Ancak gelışkınlık du zeyı ne olursa olsun unıversitelerımızın matematık bolumlerının hıçblrı bu olanağa kavuşmuş bulunmamaktadır Ankara'da bulunan Ankara, Hacettepe, Gazı ve Orta Doğu Teknık unıversitelerının matematık bolumlerı bu saptamada goruşbırlığıne vararak en kısa zamanda uygulanmak uzere temel lısansustu derslerını ortak vermeyı kararlaştırmışlardır Bu uygulama 19951996 oğrenım yılı I dönemınde başlatılacaktır Yukarda sozu geçen bolumlerımız, soz konusu gereksınımın daha kuvvetlı olarak ulkemızın bırçok unıversıtesınde duyulacağını duşunerek, temel yuksek lısans derslerının sunulmasına ımkân verecek yaz okulları yapılmasını uygun gormektedırler Bu yıl 24 Temmuz 27 Ağustos 1995 tarıhlerı arasında ODTÜ yerleşkesınde ılkının yapılması palnlanan yaz okullarının onumuzdekı yıllarda da kurumsallaşarak surdürulmesının çok yararlı olacağı duşunulmektedır Bu yıl yapılacak yaz okuluna TUBİTAK ve ODTÜ maddl destek sağlayacaktır Derslerın yanında, yerlı ve yabancı matematıkçılerce verılecek olan konferanslarla çeşıtlı matematık konuları tanıtılarak oğrencılenn çalış ma alanlarını bılınçlı olarak belırlemelerıne yardımcı olunacaktır Bu, yapılacak araştırmaların guncellığının sağlanması bakımından da son derece gereklıdır Oersler haftada 9 saat olmak uzere toplam 45 saat olarak duzenlenecek, ders kıtabı notlar onerılecek odev ve sınavlar konusunda normal akademık donemlerdekı tıtızhk gosterılerek öğrencılere 100 uzerınde geçme notu verılerek, kurumlarının değerlendırılmesıne sunulacaktır Bunların ılgılı kurumlann enstıtulerı kanalıyla değerlendırıleceğı kanısındayız Açılacak dersler şunlardır Gerçel Analız, Kompleks Analız, Cebır, Topolojı, Dıffefansıyellenebılır Manıfoldlar, Dönuşumler ve Geometrıler, Kısmı Dıferansıyel Denklemler Düzenleme Kurulu adına Prof.Dr. Cemal Koç ODTÜ Matematık Bolum Başkanı Temel lisansüstü SüPülmeyen derslere yaz topraklar okulu T oprakla daha az çalışıp aynı verımlılığı sağlamak olanaklı artık Bunun adı 'tarla çalışmalarının basıtleştırlmesı"dır Tarımsal Araştırmalar Ulusal Enstıtu (INRA) bu konuda bır çaJışma yayımladı Uygulama tumuyle ya da kısmen toprak surmenın uzun evrelerını ortadan kaldırıyor INRA'nın uzmanlarından Jacques Canneıl'e gore "kımı toprak koşullarında ve kımı ekınler ıçın sabanın terk edılmesi" olanaklıdır Toprağı surmeme tarlada yapılan bırçok ış konusunda ekonomı sağlar Bugday ıçın orneğın tarlayı en az beş kere ışlemek gerekır Ama şımdı bır kez yeterlı Klasık yöntemde, oncekı hasatın artıkları elemek ıçın ılk hazırlık yapılır Sonra toprağı çevırmek ve parçalamak ve koklerını lyı bır buyume sağlaması ıçın toprak dort kez daha ışlenır Yenı yontemle tohumları ekmek ıçın tek bır çızı yeterlıdır Toprağı surmeden yapılan ekım daha mı ekonomık9 Pek kesın değıl Çunku yabancı ot ıçın kullanılan ılaçlar pahalıya gelebılır Çızı yaratmak ıçın kullanılan dısklı tohum ekme makı nesı çok pahalı , 150 00 FF Ama ışgucu ve zaman açısından sağlanan ekonomı uzun va dede ılk yatırımı karşılayabılır Toprak surulmeden yapılacak tarım ıçın on koşul uygun bır toprağın ve ekımın seçılmesı dır Fransa da uygun yerler kılkalterlı toprak ların olduğu alandır Kıl suyun derıne gıtmesını sağlar ve bu ışlenmeyecek topraklar ıçın gereklıdır Toprağın parçalanması (ufalanması) olayını ortadan kaldırmak ıçın ıse koklerı guçlu olan bır tohum sıstemı gereklı Korkulu rakamlar Ukraynalı rontgen uzmanları Ingılız bılım dergısı Nature'da yayımladıkları bır makalede, Çernobıl Atom Santralı'nın patladığı 26 Nısan 1986 dan bu yana çocuklarda lenf bezlen kanserı vakalarının arttığını gosterdıler Normal koşullarda lenf bezı kanserı sık go rulen blr kanser değıl 14 yaşına kadar çocuklarda, 1,4 mılyon çocuktan bır tanesınde bu tur kanser ortaya çıkar Şımdı açıklanan rakamlara gore, butun Ukrayna'da Çernobıl patlamasından uç yıl sonra lenf bezı kanserıne yakalanan çocukların sayısında çok duzenlı bır artış sozkonusu 1993 yılında kanser sayısı normalın 5 mıslıne çıkmıştı Ancak bu rakamlar da gerçeğı tam yansıtmıyor Çunku, Santralın 3,5 kılometre uzaklığında yaşayan çocuklarda ıse lenf bezı kanserında artış oranı 200 mıslıye kadar çıkıyor HAFTANIN GÜNDEMİ Yıllık ızın nedenıyle gundeme bır sure ara verıyorum •^ \ >v«^ ~a*J~, 4333