Katalog

ARKEOLOJİ TEMMUZ AYINDA GÖKYÜZÜ nı susleyen bu guzel başı gormeden herhalde sergıden ayrılamazsınız Bır vıtrınde ılk sıkkeden son TC sıkkesıne kadar tarıh boyunca Istanbul "darphane"lerınde basılmış sıkkeler dizısıne yer verılıyor Sıkkeler bolumüne ulaşmadan once sağ yanınızda duvarda bır tablo göruyorsunuz 1453'te Fatıh'ın Istanbul'u kuşatması arıfesınde Halıç'e Bızanslılar'ın nasıl demırden zıncır çektıklerı, eskı bır belgeden esınlenerek gunumuzde resmedıl Gökten başımıza taş yağacak • Mars, Jüpiter ve Satürn Ay ile buluşuyor. • 4 temmuz'da GüneşDünya uzaklığı maksimum. Tuncay Özışık*, Mevlânâ Başal ** ufuk bularak Kuzeydoğu ufkundan 1015 derece yukarıda bu gezegenı arayabılırler Haliç'in ünlü zinciri Y Istanbul'da 400 bin yıl önce yaşamış ilk homşarisinin kullandığı taş araçlar. mış Resmın hemen eteğınde ıse tonlarca ağırlıkta bu Bızans zıncırının restore edılmış, bakla bakla bölumler halınde 1015 metre uzunluğundakı orneğı duruyor Sergı, Fatıh'ın Istanbul'u aldıktan sonra sanatı nasıl koruduğu anlatılarak noktalanıyor Pasınlı'ye soruyorum Bu serginin önemi ne? Istanbul'un tarıhını en gerçekçı olarak anlatan en eğıtıcı bır sergı oluşu O sırada yanımızdan 1015 kadar ılkokul oğrencısı geçıyor Bırıne soruyorum Sergiyı beğendin mi? Bır başkası soze gırıp, konuştuğum kızı ışaret edıyor Ben beğendım Ama bu kız daha çok beğendı Çunku arkeolog olmak ıstıyor Bız Sılıvrı'den geldık Eskıden Sılıvrı'de de ınsanlann yaşadığını öğrenmek ne tyı Şımdı Sılıvn'yi daha çok seveceğım Pasınlı bana donuyor öğretmenler önce kendılen gelsınler Bız onlara anlatalım Ondan sonra öğrencılennı getırsınler Burada hemen hemen her semtten bır buluntu gorulebılır Ama 34 sınıfı bır araya getırıp topluca gelmesınler Ûğretmenlerın "Dur, elleme Gurultu etme " gıbı uyanlanyla çocuklar 75 dakıka ıçınde hıçbır şey öğrenemıyorlar Önce öğretmenler gelıp burada ev ödevlennı yapsınlar Ondan sonra az sayıda oğrencılen ıle gelsınler O zaman gerçek tarıh eğıtımı venlmış, gerçek kent sevgısı yaratılmış olur" az aylarının, gözleme elverışlı gun sayısı bakımından, dığer aylara oranla daha zengın olduğu malum Içınde bulunduğumuz temmuz ayı da gerek bu, gerekse seyrı mumkun gokcısmı sayısının fazlalığı nedenıyle, amatör ve profesyonel astronomlara keyıflı gözlem saatlerı geçırebıleceklerı gonullerınce geceler sunacak muhtemelen Meteor gözlemı, hele bır de sağanak mısalı yağıyorsa gökyuzunde, en zevklı gok olaylarından bırıdır herhalde Temmuz ve ağustos ayları bu bakımdan şanslı olunan aylardır Her ne kadar saat başına gözlenen meteor sayısı ıtıbarıyle en zengınlerı olmasalar da, bu aylar Caprıcornıd'ler, Aquarıd'ler, Perseıd'ler gıbı bırçok meteor yağmuru gözlemlerının mumkun olduğu aylardır Meteorlar ve meteor yağmurları hakkında detaylı bılgıyı bır sonrakı aya bırakıp, kaçırmamanız umuduyla, 15 temmuz üe 15 ağustos tarıhlerı arasında gözlenebılecek olan d (Delta) Aquarıd'lere değınelım Delta Aquarıd'ler, elemanları dığerlerınden farklı olarak, sağaçıklığı aynı ve 339 derece, dıkaçıklığı ıse farklı ve 17 ıle 0 derece olan ıkı değışık noktadan yayınlanan (kı bu noktalara radyanyayınlanma noktaları denır), orta hallı bır meteor yağmurudur Başucu doğrultusunda bır saatte bır saatte gozlenen meteor sayısı (ZHRZenıthal Hour Rate) bu sağanak ıçın yaklaşık 30 kadardır, fakat kuzeysel enlemlere çıkıldıkça (orneğın Istanbul'da) bu meteor yağmuru nıspeten ufka yakın olacağından şehır ışıklarından uzak ve temız bır ufuk aramanız gerekecektır 28 temmuz ve cıvarı gözlenen meteor sayılarının maksimum olduğu tarıhlerdır, Kaçırmamanızı onerırız nı ortaya koymuştur Her ay bır Zodyak Takımyıldızı'nda bulunan Guneş, bu ay Ikızler burcunda olacak Hazıranın 21'ınde (kı bu en uzun gunduzdu), yıl boyunca her oğle vaktı bulun duğu yukseklıkle rın en buyuğune ulaşan Guneş, . Kova Bahktar OAy l • Saturn 17 Temmuz « a * 12:11 Ayve Saturn. GUNEYI gezegenı gökyuzunde gıderek Guneş'e daha yakın bır konuma gelıyor Akşamları kısa surelerle Kuzeybatı'da Aslan (Leo) Takımyıldızı'nda gorulebılır Bu ayın 3'u ve 4'u Mars ıle Ay'ın bırbırlerıne yakın bır konumda bulundukları tarıhler 3'u akşamı saat 20 00 Mars: Mars Ayın son haftası goce yaraı & Aquarid bölgesine \ Kova \ (Aquanus) dikkot edhı! 9 Temmuz ••«* 21:8t JupKerAy buluçması Temmuz ayında Güneş, Ay ve gezegenlerin durumu: Guneş: Temmuzla bırlıkte sıcaklar da oldukça arttı Vaktıyle belkı hepımıze oyle gelmıştır veya bazılarımız hâlâ oyle bılıyor Dunya, yorungesı jzerınde Guneş'e yakın bır konuma geldı' Olayı bılenler hemen ıtıraz edeceklerdır, sebep yaklaşma veya uzaklaşma değıl, Kuzey yarıkurenın Guneş ışınlarını dık olarak alacak bır konuma gelmesı, ustelık en yakın olması bır yana bu ayın 4'unde Dunya Guneş'ten olan en buyuk uzaklığına erışecektır (tam 152 104 573 km) Eğer Dunya'nın ekvatoru ıle Guneş etrafında dolandığı duzlem olan Eklıptık arasında 23 derece 27 dakıkalık bır açı olmasaydı (yanı ıkı duzlem çakışık olsaydı) bu durumda mevsımler de oluşmayacaktı Nıtekım yapılan çalışmalar, Guneş etrafındakı yorungesel hareketı esnasında Dunya'nın Guneş'e yaklaşıp uzaklaşmasının boylesı değışımlere sebep olacak mertebelerde olamayacağı temmuz ayında yavaş yavaş bu yukseklığını azaltıyor, yanı gunduzler yavaş da olsa kısalmaya başlıyor Bu ay herhangı bır Guneş tutulması gozlenmeyecek Ay: Temmuz ayı başında yıne Batı ufkunda Hılâl evresınde ıken kısa surelerle gorulebılecek olan Ay, 11 temmuz saat 13 00'te Dunya'ya en yakın (392 000 km), 23 temmuz saat 23 OO'te ıse en uzak noktada (397 000 km) Gunler ılerledıkçe daha uzun surelerle gozlenebılecek olan Ay'nı safhaları ıle bu safhalara gırdığı tarıh ve zamanlar (Turkıye saatı) aşağıdakı glbıdır Safha Tarlh Ilk Dordun 5 Temmuz Dolunay 12 Temmuz Son Dordun19 Temmuz YenıAy 27 Temmuz 23 02 13 49 14 10 18 13 Zaman Bu ay herhangl blr Ay Tutulması gözlenmeyecektır Merkür: Sabahlan Guneş doğmadan hemen önce Guneydoğu ufkunda yaklaşık 15 derece yukseklıkte Boğa (Taurus) Takımyıldızı'nda bulunacak olan Merkur'u şafak aydınlığında bu ay gorebılmek sanırım ımkânsız olacaktır Venüs: Merkur gezegenı ıle bırlıkte Boğa Takımyıldızı'nda olan Venus gezegenının gorulmesı, yıne aynı sebeple (yanı şafak aydınlığında kalacağından) oldukça zor Fakat parlaklığı oldukça yuksek olacağından, meraklı amatorler bu ayın başlarında temız ve duz bır sularında Kuzeybatı yönunde yklaşık 20 derece yukseklıkte Mars ıle Ay ustuste bır konumda, 4'u akşamı ıse yıne aynı saatlerde yan yana gorulebılecektır Jüpiter: Temmuz ayında Jupıter yıne geceyarısına kadar gökyuzunde Akşam hava karardığında Akrep (Scorpıon) Takımyıldızı'nın en parlak uyesı olan Antares yıldızı yakınında Guneydoğu'dan yukselecek olan bu gezegen, ufak bır durbunle bıle gorulebılen dört uydusu ıle beraber lyı bır goruntu verecektır Temmuzun 9'unda ıse hemen hemen Dolunay evresındekı Ay ıle Jupıter bırbırlerjne oldukça yakın gozukeceklerdır (orn saat 21 00 gıbı Guney yonune bakabılırsınız) Satürn: Bu gezegen temmuz ayı boyunca geceyarısında Guneydoğu'dan yukselmeye başlayacak ve sabah Guneş doğuncaya kadar Kova (Aquarıus) Takımyıldızı'nda gozlenebılecektır 17 temmuz sabaha karşı Guneydoğu'da 40 derece kadar yukseklıkte ıse Dolunay evresıne yaklaşmakta olan Ay ıle Satürn beraber gorulebılecektır Saturn'u teleskobu ıle gozlemek ısteyenler maalesef bu yıl ıçın halkalarını goremeyecekler, çunku halkalann duzlemıne bır sure yandan bakıyor olacağız. Bir Konu: Amatör Astronomi Bu tur yazılar ıçın hedef kıtle, genellıkle, amatör astronomlar olmakla bera 433 10