Katalog

FİZİK Maddenin bölünmesi sonsuz mu? Maddenin sonsuz küçük parçasını araştıran bilim adamları, uzay ve madde kavramlarının tam olarak bilinmediği bir dünya ile karşı karşıyalar. addenin en küçük birimini bulmaya çalışan bilim adamları er ya da geç bir sınırla karşılaşacaklar mı? Yoksa madde, sonsuz olarak bölünmeye devam edecek mi? Artık günümüzde, maddeyi meydana getiren yapı niteliğindekı molekülleri oluşturan atomların proton ve nötron olarak ikiye ayrıldıkları ve bunların da kendi aralarında quarklara bölündükleri biliniyor. Fizikçilerin ortaya çıkarabildikleri en küçük unsur niteliğindekı bu parçacıklar 1 femtometre, yani 1 0 " metrelik bir ölçüye sahipler (metrenin milyarda birinin mılyonda biri). Ancak bazı bilim adamları quarktan daha da küçük olan preonlann varlığından söz ediyorlar. Sonsuz büyük kavramt kadar sonsuz küçük olgusu da mılyonlarca yıldan beri ınsanoğlunun aklını kurcalamaya devam ediyor. Nitekim l.ö. 5. yüzyıldan beri Yunan Filozofu Zenon d'Elee şu soruyu sormuştu: Nişan tahtasına doğru fırlatılan bir ok, yolun yarısını katettiğinde, hedefe ulaşabilmek için kalan mesafenin yarısını, daha sonra kalanın yarısını vs. katetmek zorundaydı. Bu düşünceden yola çıkılarak katedilmesi gereken mesafe sonsuz sayıda küçük parçalara bölünebilır. Böylece hareketin olanaksızlığı fikri yine hareketin kendisı tarafından çürütülmüş olur. Zenon d'Elee'nin çelişkisi 17. yüzyıldan itibaren başkalarında da görüldü. Bunun çözümü ıse sonsuz derecede küçük unsurların sonsuz toplamının kesin bir sonuca varabilmesinde yatıyor. Bu teorıyi kanıtlayabilmek amacıyla Huygens, Newton ve Leibniz'in çalışmalarıyla geiıştırilen sonsuz küçük hesaplama yöntemine başvurmak gerekiyordu. Ancak bu matematik formülü de maddenin bölünebilirlik sorununu çözümleyemedi. Nitekim atom düzeyinde maddenin özelliklerini tanımlayan kuantum fiziğine göre temel parçacıklar bellı bir alana yerleştırilemiyor. Bunun nedeni ise çok küçük ölçekteki uzayın son derece eğri ve düzensiz bir duruma bürünmesidir. Kısacası sonsuz küçük unsurunu araştıran bilim adamları, uzay ve madde kavramlarının tam olarak bilinmediği bir dünyayla karşılaşıyorlar. Ça m'interesse Çeviri: Anahid Hazaryan I 10"1 metre GÖRÜNEN DÜNYA Sonsuz küçüğe doğru yolculuk 10 kere büyültülmüş bir el fotografıyla başlıyor. Henüz küçüklüğün başlangıcındayız.. HÜCRELERİN DÜNYASI Derının altında bir kan damarına gırılıyor. Resımde bir akyuvar görüluyor. Çapı 10 mıkron (mikron: metrenin mılyonda biri). MOLEKÜLLERİN YAPISI Hücre çekirdeğının ıçinde DNA kodunu barındıran kromozomlar bulunur. DNA uzun bir molekülden oluşmuştur. ATOMLARIN MAKİNİSTİ Moleküller de atomlardan meydana gelır. Bir karbon atomu (ortada), görünen üç hidrojen ve görünmeyen bir atoma bağlıdır. ÇEKİRDEĞİN MERKEZİNDE Yukarıda görülen renkli lekelerden oluşan bu motıf bir fotoğraf değıl, bir karbon atomu çekırdeğınin taslağıdır. Nötron ve protonlardan oluşan bu şekıl elektronlarla çevrilidir. GÖRÜLEBİLENİN SINIRINDA Proton ile antiprotonun çarpışmasından çıkan Z parçacığının saniyenin binde biri kadarcık yaşam süresiyle yalnızca izi kalıyor. 4367