Katalog

GENETİKİBİLİM Duygusal yapı ve genleniniz Aşk hayatımızın genlerle ilişkisi var mı? Aşk arayışı tçinde olduğunuzda kromozomlannız pusulanız mı oluyor? Bazı insanları aşkta şanslı, diğerlerini şanssız kılan şey nedir? eçen yıllarda karakter zarlarımızın bız ortaya çıkmadan once genetik olarak atılmış olduğunu gosteren belırtıler bulunmuştur Araştırmalar en azından kasvetlı anne ve babaların çocuklarının uvey anne ve babalar tarafından buyutulmelen durumunda da sıkıntılı kışıler olduklarını gostermıştır Benzer şekılde, utangaç anne babaların eşıt ölçude utangaç çocuklar ortaya çıkardıkları, hiper enerjik anne babaların çılgın yaratıklar ortaya çıkardıkları ve hatta meslek ılgılerı, sosyal tavırlar ve dıne karşı tutumların bıle kromozomlarımızın sabıt dıskıne onceden kaydedılmış olduğu gorulmektedır Araştırmacılar VValler ve Shaver'a gore aşk bu onceden duzenlenmışlık kuralının ıstısnasıdır VValler "Inceledığım her psıkolo/ık değışkenın her zaman guçlu bır kalıtım yönu vardı Aşk konusunda genlerın hemen hemen hıçbır roltlerı olmaması şaşırtıcıdır" dıyor G lerını oluşturan DNA'nın yuzde 50 kadarını paylaşııiar Huyları bakımından ıse oldukça benzer olurlar Ooğum sonrasında, bır zamantar rahım arkadaşı olanlar çocukluklarını genellıkle aynı şekılde, aynı okullara gıderek, aynı arkadaşları edınerek ve yaşam boyu suren bır bağ yaratarak geçırırler VValler "Bır ıkızler kaydı tutmaya karar verdım Şımdıye kadar yaklaşık 3000 çıft ve tek yumurta ıkızı çıftımız oldu, yaşları bır gunlukten 92 yaşına kadar uzanıyor" dıyor 6 romantik tip VValler ve Shaver 1988 yılında psıkolog VValler ve Shaver romantızmın kokenı konulu çalışmalanna beş yıl önce ıkızlerı ınceleyerek başladılar Genetıkçıler ve davranış bılımcıler ıçın ıkızler yurumeye yardımcı bır araç gıbı değerlıdır Tek yumurta ıkızlerı dollenmış bır yumurtanın ana rahmıne duşmesınden sonrakı ılk 14 gun ıçınde ıkıye ayrılmasıyla oluşuyorlar Ikı bebek aynı yumurta ve spermden oluştukları ıçın genetık yapıları DNA'nın son telıne kadar aynıdır Boylece son gorunumlerı ve huyları da aynı olacaktır Doğa, ınsan ıkızlerını bın doğumda 3 adet olacak şekılde krornozomsal karbon kopyalar yaratarak oluşturuyor Tek yumurta ıkızlerınden daha yaygın olan şey çıft yumurta ıkızlerıdır Çıft yumurta ıkızlerı her bın doğumda sekız adet olacak sıklıkta gorulurler Çıft yumurta ıkızlerı ana rahmıne ıkı yumurta duştuğunde ve ıkı farklı sperm tarafından dollendıklerınde oluşur Genetık olarak bu kardeşler dığer kardeş çıftlerınden farklı değıldırler, kendı Romantizmin kökeni J.A Lee tarafından gelıştınlmış olan bır modelı kullandılar Lee bazı romantik kışılık tıplerı tanımladı Bunların hepsı hepımızde farklı ölçulerde ve farklı bıleşımlerde bulunuyor Lee'nın tanımladığı altı romantik huy tıpının hepsı ısımlerını Yunanca'dan alıyorlar Eros: Yakınlıktan zevk alır, çabuk âşık olur, kendısını umutsuz romantik olarak görür Ludus: llışkılerde eğlence ve heyecanı tercıh eder, sık sık çok sayıda arkadaşı olur, bır eğlence duzenlemesı yapılmamış akşamları eksık sayar Storge: Arkadaşlığa, dostluğa değer verır, tutkudan çok guvenılır yakınlığa önem verır Pragma: Son derece pragmatıktır, yalnızca malı denge gıbı gereksınımler karşılanıyorsa ılışkıye gırer Agape: Dığer ınsanların gereksınımlerını kendısınınkılerden once duşunur Almaktan çok vermeye eğılımlıdır Mukemmel anne baba, buyukanne, buyukbaba olurlar, başlıca organ bağışlayıcılarıdırlar Manic: Umutsuz ve romantızm konusunda kafası karışıktır, yoğun şekılde aşk arar fakat onu bır acı, kıskançlık ve endışe kaynağı olarak gorur Bu kategorı son zamanlarda keşfedılmış bırkaç orumcek ve akrep turu harıç olmak uzere gezegenın yuzeyınde bulunan her turu kapsar VValler ve Shaver bu kışılık profıllerı lle sılahlanmış olarak 345 tek yumurta ıkızı çıftı ve 100 çıft yumurta ıkızı çıftınden oluşan bır örnek grubu oluşturdular Ayrıca her ıkı grupta kışılerden 172'sının eşlerını rastgele seçtıler Daha sonra 1062 örneğın her bırınden ıkı kışılık araştırmasının sorularına yanıt vermesı ıstendı Ilk araştırma romantıklık yapılarını olçmek uzere ozel olarak tasarlanmıştı ve "Ilk göruşte âşık olurum", "Arkadaşımı duygulanmdan emın olmayacak durumda tutmaya çalışırım" ve "Sık sık yonetım ve butçe departmanının eskı ybnetıcıierı hakkında fantezılenm olur" gıbı ıfadelere katılıp katılmadıklarını belırtmelerı ıstenıyordu Ikıncı soru grubu genel kışılığı olçmeye yonelıktı, aıle ılışkılerınden meslekı tatmıne kadar her şey hakkında daha genel sorulara yanıt verılmesı ıstenıyordu Herhangı ıkı aıle uyesınde genetık olarak bağlantılı ozellıklerın ıncelenmesı ıçın psıkologlar ıstatıksel olarak bır kışıde kendını gösteren bır huyun veya fızıksel ozellığın yakın bır akrabada da kendısını gostermesı olasılığının ne kadar olduğunu belırlemeye çalışırlar Istatıksel sonuç ne kadar yuksekse bu ozellığın genetık temellı olma olasılığı o kadar yuksektır Tek yumurta ıkızlerı şızofreni konusunda yuzde 50 uyumludur bu genlerle bağlantı olması olasılığının bır ışaretıdır otızm konusunda uyum yuzde 90'dır Bır ozellığın mutlak şekılde aynı olması son derece nadır de olsa gorulmektedir Aşk konusuna gelınce her şey o kadar açık değıldır VValler ve Shaver bazı durum larda tek yumurta iklzlerınin bırbırlenne <; benzer olmamakla kalmadıklarını, çıft murta ıkızlerınden de daha az benzer duklarını görduler Psıkologlar açısından tur bulgular kırmızı bayrakların en kırmı sayılır, ıncelenmekte olan davranışta ger rın bır rolu varsa da, bu rolun kuçuk olı ğunu gösterır örneğın "Storge" kategorısınde sorul verılen yanıtlar herhangı ıkı ıkız çıft ya tek yumurta ıkızı olabılır arasında benze ya da farklılıkların yalnızca yuzde 11'ı genlere bağlanabıleceğını gösterdı Kal doğum sonrasındakı yaşam deneyımler bağlanabılırdı "Pragma" grubunda kalıtı sal olabılırlık daha da duşuk, yuzde 8 I dardı, "Eros" grubunda ıse yuzde 5'tı Bu oranlar duşuktu VVallar ve Sha "Ludus" ve "Agape" kategorılerının orar rını hesapladıklarından daha da şaşırdı Bu gruplarda genetık bıleşen yalnızca s kadardı Araştırmacıların herhangı bır < kışma gorebıldıklerı tek durum "Manıc" < rubun rakamlarında oldu Depresyon, se fıkırlı zorlayıcılık ve dığer psıkolojık koşu rın gorunen kalıtımsalîığının gösterdığı g duygusal bozukluklar, en azından kısm bıze kromozomlarımızla geçıyor olab Endışe, belırsızlık ve çelışkı yapısıyla t£ nan Manıc grup yuzde 17 gıbı görelı ola yuksek bır oranla bu duşunceyı doğrı gorundu Ancak eğer Manıc olmayan ıkızlerın ı ğunluğu hemen hemen ortak hıçbır rom, tık özellığe sahıp degıl gorunduyse de, ler oldukça farklı bır durum sergıledı. uyumsuz çıftlerın bıle uyelerı şaşırtıcı şe de benzet olabılıyor, bırbırlerının duşı celerını kestırebılen, bırbırlerının cumlele tamamlayabılen pek çok karı koca oldı goruldu Aşk stıllerı benzerdı Aşk: Karmaşık bir konu VValler "Bızım çalışmamız ınsanların lerını aşk stıllerı temelınde seçtığını gı terıyor" dıyor VValler ve Shaver yuks rakamların daha fazla huy benzerlığ duşuk rakamların daha azını gösterdığı tatıksel bır korelasyon kullanarak eşk dığer paylaşılan ozellıklerının yanı s romantik kışılıklerını kıyasladılar örneğın karı ve kocanın genel refah layışını olçerek yuzde 0 4 gıbı duşuk korrelasyon buldular Sosyal etkınlığı i tuklerınde benzer bır duşuk rakam o yuzde 0 5 oranını buldular Ancak aşk • lerınde her şey çok daha yakındı örne Eros ozellığınde yüzde 36 korelasyon t dular Bu oran Pragma ıçın yuzde 29, St ge ıçın yuzde 39 ıdı VValler bu olayı ' A huylu kışıler bırbırlerını seçıyor" dıye aç lıyor VValler ve Shaver'ın sonuçları ıkna ec ozellıkte, ama araştırmayı sonuçlandı değıl Romantizmin sırlan henuz çozulmı başka yontemlerle sılahlanmış başka ar tırmacılar başka yanıtlar aramayı s durecekler örneğın bır adama bır kad ılk randevusunda kadının onun bır unluı taklıdını yapmasını dınleyerek yırmı dah geçırmeyı ıstedığını duşunduren şey nec Benzer sorular yanıtlanana kadar rom tızm bılımı tamamlanmamış olacaktır Kaynak: Dlscover Türkçesi: Nezihe Bahar Aşk stiliniz nedir? 4248