Katalog

KONGRELERDEN HABERLER Bilgi uygulamaya yansımıyor lhsan Mungan * 2731 Mart 1995 tarıhleri arasında I T U Ayazağa Kampusu, Kültur ve Sanat Bırlığı Buyük Salonu'nda beş gün boyunca ulkemız yönunden çok önemlı bır bılımsel konferans gerçekleştı (**) Başlığında "ulusal" deyımını taşımakla bırlikte uçüncu kez duzenlenen "Deprem Muhendıslığı Konferansı"na Turkıye dışından da buyuk ılgı gosterıldı Yabancı katılımcıların bıldırılerı, sunulan 74 bildırının yaklaşık uçte bırını oluşturuyordu Depremlerın önlenemeyışı, örneğın son ıkı yıl ıçınde dunyanın çeşıtlı bölgelerınde şıddetı 7'ye yakın ve 7'nın uzerınde, 7 depremın ofması, deprem muhendıslığı konularının uluslararası boyutta guncel kalmasına ve gıderek artan bır yoğunlukta araştırılmasına yol açmaktadır. Deprem muhendıslığı, değışık bılım dallarından araştırmacıların bırlikte çalışmasını gerektırmektedır Her şeyden once "deprem" denen dınamık olgunun ortaya çıkışının araştırılması ve genlık, ıvme, perıyod, sonum, sure gıbı mekanık parametrelerının kaydedılmesı buyuk önem taşımaktadır Bu gıbı kayıtların değerlendırılıp yorumlanması ılerıye donuk olarak değışık yoreler ıçın global deprem rıskının tahmin edılmesıne olanak sağlanmaktadır öncelıkle jeolojı ve tektonık bılımlerını ılgılendıren bu tur araştırmalar deprem tehhkesı ve rıskıne gore sısmık bölgelendırmenın yapılmasına temel oluşturmaktadır (Depremın yeryuzundekı etkısı zemının cınsıne bağlı olarak da değışmektedır Zemının tabıı veya dolgu olmasının otesınde kayalık, kumlu veya kıllı olmasına göre de depremın yeryuzunde olçulen mekanık parametrelerı farklı olmaktadır) Problemın bu yanı "Zemın ve Temel Muhendıslığı"nı ılgılendırmektedır örneğın, deprem sırasında kumlu ve sıltlı tabakalarda ortaya çıkabılen "sıvılaşma" bına zemınının yukler altındakı davranışını ve dayanımını olumsuz olarak etkılemektedır Yapı muhendıslığının araştırma konuları ıse depremın zemın özellıklerıne de bağlı olan etkısının yapıda oluşturacağı tepkılerdır Ancak zemın ve yapıyı bırbırınden ayırarak ıncelemek daıma doğru olmamaktadır özellıkle gokdelen, nukleer reaktör ve benzerı buyuk kutlelı yapılarda yapı ve zemın arasındakı etkıleşım, zemın ve yapının özellıklerıne gore gozardı edılemeyecek boyutlarda olabılmektedır Uçuncu Ulusal Deprem Muhendıslığı Konferansı butun bu alanlardan bıldırıler ıçerıyordu Bıldırıler 775 sayfadan oluşan bır kıtap halınde TMMOB Inşaat Muhendıslerı Odası Istanbul Şubesı tarafından yayımlanmıştır Butun meslektaşlarıma tavsıye edeceğım kıtap, başta Istanbul Teknık Unıversıtesı (20 bıldırı), Boğazıçı Unıversıtesı (12 bıldırı) ve (Orta Doğu Teknık Unıversıtesı (8 bıldırı), Fırat Unıversıtesı (2 blldırı), Sakarya Unıversıtesı (2 bıldırı), Ankara Unıversıtesı, Gazı Unıversıtesı, Istanbul Unıversıtesı, Osman Gazl Unıversıtesı ve Yıldız Teknık Unıversıtesı öğretım uye ve elemanlarının ve Gebze Yuksek Teknolojı Enstıtusu'nden, Karayolları Genel Mudurluğu'yle bazı inşaat fırmalanndan araştırmacıların da bırer bıldırısını ıçermektedır Konferansa 14 yabancı ulkeden Italya (6 bıldırı), Bulgarıstan (5 bıldırı), Romanya (4 bıldırı), Arnavutluk, Avusturya, Çek Cumhurıyetı, Israıl, Rusya, Urdun, Yunanıstan (1'er bıldırı) katılım vardı Bır özel oturumda da Ocak 1995'tekı Hyogoken Nambru (Kobe) depremıyle ılgılı gozlemler, olçumler ve yorumlar tartışıldı Konferansın son gunu ıse Turkıye Deprem Bolgelerı Harıtası ve Yenı Turkıye Deprem Yonetmelığı taslağının genel tanıtımı ve ırdelenmesıne ayrılmıştı Üçüncü Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı ğın bazı maddelerınde ılgılı uzmanlar arasında (detay sayılabılecek duzeyde) goruş ayrılığı oimakla bırlikte, bu ayrılıkların gıderılebıleceğı goruşundeyız Taslak halındekı yonetmelıkle ılgılı son ırdelemelerın de yapılarak, yönetmelığın yururluğe gırmesı depreme dayanıklı yapıların gerçekleştırılmesı yönunden yararlı olacaktır Dıger taraftan, yönetmelıklerın mımar ve muhendıslerımızın yaratıcılığını engelleyecek duzeyde detaylı ve kısıtlayıcı olmalarına kışısel olarak karşıyım Yonetmelıkler öncelıklı ılkelerı ve tasarım mantığını saptamalıdır Uçuncu Ulusal Deprem Muhendıslığı Konferansı, ulkemızdekı çok duşundürucu bır çelışkıyı de tum çıplaklığıyla gozler onune sermıştır Bır yandan seçkın bılım adamlarımız deprem problemlerını bılımsel yontemlerle uluslararası duzeyde ınceleyıp çözumlerken, dığer yandan pek çok yapının hıçbır mımarlık ve muhendıslık hızmetı görmeden, değıl betonarmenın depremde nasıl davrandığını, betonarmenln özellıklerinı bıle bılmeyen usta ve kalfalar tarafından ınşa edılmesı onlenememektedır Gecekondulara ve kaçak ınşaata çıkarılan aflar ıse bu tehlıkenın onlenmesı bır yana, her geçen gun daha fazla buyumesıne yol açmaktadır Bunun onlenmesı ıçın polıtıkacılarımıza, ıdarecılerımıze ve meslektaşlarımıza buyuk gorev ve sorumluluk duşmektedır Uçuncu Ulusal Deprem Konferansı'nı buyuk bır başarıyla duzenleyen Inşaat Muhendıslerı Odası konuyu halka ındırmelı ve halkı, medyadan da faydalanarak aydınlatmahdır Unıversıtelerden de yararlanarak, projeyı yapan mımar ve muhendıslerın dışında, ınşaatı uygulayanlar ıçın de eğıtıcı semınerler duzenlemelıdır Bu tur semınerlere katılma mesleğının ıcrası ıçın zorunlu olmalıdır Ayrıca butun ınşaatlara proje ve yapım aşamalarında deprem dayanıklılığı yönunden denetım zorunluluğu getırılmelıdır Akademık onlem olarak her unıversıtemızde bır deprem araştırma enstıtusu veya merkezı kurulması zorunlu kılınmalı, her unıversıtenın ılgllı bölumlerınde bu konunun araştırılmasına oncelık verılmelıdır Bu sıstematık gırışımlerın Turkıye'nın deprem muhendıslığı konusunda dunyada en ılerı duzeye yerleşmesıne ve toplumun bılınçlenmesıne olanak sağlayacağına ınanıyoruz * Prof. Dr. Mimar Sinan Üniversitesi Yapı Mühendisliği Bllim Dalı Başkanı *" Konferans TMM B Inşaat Muhendıslerı Odası Istanbul Şubesı ve Deprem Muhendlslığı Turk Mıllı Komıtesı tarafından Bayındırlık ve Iskân Bakanlığı Afet Işlerı Genel Mudurlu ğu Deprem Araştırma Merkezı, Bağazıçı Unı versıtesı Kandıllı Rasathanesı ve Deprem Araştırma Enstıtusu, Orta Doğu Teknık Unıversıtesı Deprem Muhendıslığı Araştırma Merkezl,, Bayındırlık ve Iskân Bakanlığı Teknık Araştırma ve Uygulama Genel Mudurluğu Av rupa Doğal Afeiier Eğıtim Merkezı ve Turkıye Deprem Vakfı 'nın katılımıyla gerçekleştınldı JJayda alüminyum • çtiğımlz çayın her gramında 4,56 mtk• rogram alüminyum bulunmuş Kahvede • bu mıktar 0 04 ıle 0 30 mıkrogram arasında ımiş (mikro sözcuğu eskı Yunanca'dakı 'mıkros' (kuçuk) sozcuğunden ahnmadır ve önune konan sayıyı mılyon'a boler) Buna gore, mıkron mılimetrenin mılyarda bıridir Ne çıkıyor bu sozden? Çay ıçmeyın uyarısı Başta Erzurum, butun kuzeydoğu ıllerımızde çay çok ıçılır Galıba kırtlama denen yöntemle (ağıza bır kesme şeker saklanır, onlarca bardak çay bu tek şekerle içilırmış Istanbul'da buna 'kırklama deniyor Tek şekerle kırk fıncan çay ıçıldığı anlamına Tabıi 'kırk' sembollk blr sayı Blnblr gıbı ) Alüminyum tıpta Ikl turlu kullanılıyor Cerahatlı kulağı kurutmada ve 'hıdroksıt' şeklınde, mıde asıdını sulandırmada Alüminyum çaya burukluk verlyor Ben bu durumda şundan korkuyorum Konu kısırı yazarların elınde alumınyumun kanser nedenı dıye gosterılmesınden Bu tıpler yazılarını kolaylıkla okutmak ıçln hep 'okuru korkutma, dehşete duşurme' yoluna baş vururlar Deprem risklni tahmin Balinalar aynı dilî konuşmuyop mu? ) Irı ana, bırı yavru ıkl ballnanın Izmir kKörfezı'ne gırmesı ve yavrunun lyı"leştırılemeyerek olmesı farklı yorumlandı Bır kısmına göre, Turkıye'de bu kadar sefalet varken balınalarla uğraşmak şımarıklıkmış Kımıne göre de, sıs yuzunden Yenıkapı açığında bır gun bekletılen Truva Vapuru'nun yolcuları ıle ılgılenılmemesı sosyal vurdumduymazlık Ama, bana 80rarsanız bu tur yakınmalar asıl şımarıklık Ne yapsındı Izmırlıler Gıdıp gormesınler mı ıdı balınaları'' Yahut hepsı vapurlara atlayıp Istanbul'un Yenıkapı kıyılarına mı gelmelı ıdı'' Gemıdekılere ılgılılerce yardım yapıldı Aksaklık da olmadı Galıba geçen yıl, bır kedı yavrusu korkup çıktığı bır ağacın tepesınden ınemedığı ıçın feryat edıyordu Itfaıye kurtardı hayvancağızı Şımdı bunu sosyal bır sorun yapmak şımarıklık değıl mı'' "Ulkemızde bu kadar sefalet varken " edebıyatı solculuğun en ucuz şekll Ne ıse Bız bunu konu edecek değılız Çunku, polıtıkanın bu kadar da aşağı duşurulmesı gorgusuzluğun bır başka turu Belkı şımdı aşağıda yazacagım konuyu da yadırgayan olacak Guneydoğuda kan gövdeyı gotururken ' edebıyatı New York'taki Cornell Unıversıtesı'nden ıkı uzman (S Weılgart ıle Hal Whıtehead) Karaıb Denızı'ndekı balınalarla Pasıfık Okyanusu'ndakılerın aynı dıll konuşmadıklarını saptamış Her ıkl yerln balınası da blr tur Mors Alfabesl Ile konuşuyorlarmış Ama, blnnln 'A' dedığıne öburu 'B' dıyormuş Bu da balına kazalarına yol açıyoımuş Okul kıtaplarında bır zamanlar 'Inatçı keçiler' dlye bır manzume vardı "Ikı keçı gayetle dar/ Bır köprude buluştular/ Bırı dedı 'Çekıl bırazV Benden once geçmek olmaz " turunden bır anlaşrjnazlık, yahut bırbırlerlnın dedığini anlamazlık Söz konusu ıkı uzman, denızaltı mikrofonları ıle, ballna dıllerı uzerınde inceleme yapıyormuş Tabı, balinalar ayrı dılde konuştuklarına göre bızlm sevgılı yunusların da muhakkak bır konuşma şeklı vardır Su urünlerı fakultelerimizin şımdıden dıkkatlne sunulur Konferansın, gerek sunulan bıldırılerın yuksek bılımsel duzeyı gerekse katılımcıların bır hafta suren yoğun ılgısı ve yapılan tartışmalar yönunden çok başarıh geçtığı söylenebılır Değışık unıversıtelerımızden bıldırı gelmış olması ve bu bıldırılerin genelde uluslararası duzeyde olması sevındırıcıdır Bu konferans Turkıye'nın deprem muhendıslığı konusunda bılım dunyasında onculuk gorevı yuklenebıleceğını kanıtlamıştır Sadece Turkıye'de değıl yurtdışında da, ozellıkle ABD'de, deprem ıle ılgılı araştırmalarda Turk muhendıs ve bılım adamlarının çalışması ve araştırmalarının sonuçlarını Türk bılım ve meslek dunyasına sunmaları Turkıye'de deprem muhendıslığı alanındakı çalışmalarına destek vermektedır Turkıye'de deprem muhendıslığının bu ılerı durumunu değerlı hocamız Prof Dr Rıfat Yarar'ın kurup gunumuze kadar yonettığı, butun araştırmacılara ve bılım adamlarına açık olan "Deprem Muhendıslığı Turk Mıllı Komıtesı"ne borçluyuz 1975 Temmuz ayında Imar ve Iskan Bakanlığı, Deprem Araştırma Enstıtusu Başkanlığı tarafından yayınlanan "Afet Bolgelerınde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelık" uluslararası duzeyde kabul görmuştur ve bırçok ulke tarafından kaynak olarak kullanılmıştır Aradan geçen 20 yıl zarfında olan depremfer evvelkılere gore daha bılınçlı ve etraflı olarak ıncelenmış ve bu depremler çok sayıda araştırmanın yapılmasına yol açmıştır Ayrıca bılgısayarlar ve hesap programlarındakı baş döndurucu gelışme yapıların gerçeğe yakın bır şekılde hesaplanmalarına olanak sağlamıştır Işte butun bu hususlar Turkıye'de deprem bolgelerının yenıden değerlendırılmesını ve yenı bir yönetmelığın hazırlanmasını gereklı kılmıştır Hazırlanan yönetmelı 2. Konferansın genel değerlendirilmesi ve öneriler " 424 12