Katalog

TARTIŞM AEDİTÖRE MEKTUP Akademik yükseltmelerde temel sorunlar Tuncer Güvenç | ır sureden berı unıversıtelerde öğtım unvanlarının verılmesı tartışıl"ması açıldı Bu konuda pek çok kışı göruşlerını bıldırdı Bu arada bazı temel sorunlara ve uygulamalara pek değınıldığtnı sanmıyorum Aslında unıversıtelerde 12 Eylul darbecılen ve Doğramacı'nın oluşturdukları duzen öyle bır oğretım uyesı sınıfı yaratmıştır kı, bunlar YÖK yonetıcılerı ıle aynı duzenden, yanı kendılerını yaratan duzenden hem hoşnutturtar (bunu doğal karşılamak lazım) ve hem de artık buyuk bır çoğunluğa sahıptırler Polıtıkacılar ve partıler, hukumetlerı unıversıtelerın durumundan hoşnutturlar Bunun ıçın verdiklerı sözler sadece kamuoyunu uyutmaya yonelıktır Nasıl olmasın kı? Bır yıl once (1987) profesör olmak ıçin kendısı YÖK'e gelerek, başvurmak ısteyen bır kışıye, olamayacağı bıldırılır ve bır yıl sonra 1988'de basında "kıyak" profesörluk dıye anılan "tekkeyı bekleyen çorbayı ıçer" ılkesı ve 2400 kadar kışı ıle bırtıkte profesör olur ve sonra "ılahı bır kuvvetle" polıtıkada ses hızı ıle yukselerek baş olur Bu kışı nasıl olur da kendısının oraya getırılmesınde (unvan almasında) en önemlı rolu oynayan kurumu değıştırmeye kalkar? doçent meslektaşının sevıyesınde olabılır Doçentlik sınavında "örnek ders verme" ve "doçentlik" tezı aşamaları YÖK'çe kaldırılmıştır Doçentlik sınavı bır tek yabancı dılden yapılan ayrı bır sınavda başarılı olanlara açıktır ve bu profesörluk ıçın de geçerlıdır Kanımızca öğretım uyesı bılımde en azından belırlı bır duzeyın uzerınde olması gerekır Kısaca doktorasını bıtırenler, eğer doktorası belırlı bır duzeyde ıse, eğer lyı bır çalışma yapmış ve lyı yetışmış ıse kendı dalında yeterlı bır bılgıye ve doktora konusunda ıvı bır duzeye sahıptır Fakat öğretım uyelığı ıçın çalışma alanlannı ve konularını genışletmek ve derınleştırmek ıçın, doktorası dışında araştırma yapması ıçın zaman ve olanaklara (artık Turkıye'de yok denecek duzeye duşmuştur) gereksınımı vardır Yoksa d o k t o r a = y a r d ı m c ı d o çent=doçentllk=profesörluk olur Ayrıca öğretebılme ve araştırmaları yonetebılme ozellıklenne de sahıp olması gerekır Yabancı dıl sınavını veren her aday doçentllğe başvurabılmektedır Bılgısayarla oluşturulduğu söylenen |urıler bır unıversıtede toplanır Daha önceden kendılerıne göndenlen dosyaları inceleyıp raporlarını yazmışlardır Bu raporlar ciddl bır ınceleme olabildığı gibı, yanı adayın çalışmaları ve yayınlarının eleştırisını kapsayabıldığı gıbi bırkaç satırdan da oluşabılmektedır Adayların yayınları çoğunlukla doktora tezının kısmen yayınlanmasında oluşmaktadır Bu yayınlarda yıne genelde kendl unıversıtesının yayınında ve yurtıçı yayın durumundadır Bırkaç satırlık rapor hazırlayan jurı üyelerlnın "aman çabuk bıtırelım, bugun başka ışlerım de var" demelerı de artık kımsenın yadırgamadığı bır durumdur Jurılerde, eğer adayı bağlı bulunduğu unıversıte ıstıyorsa "bıze ne, ıhtıyaçları var, bız yapalım gıtsın, bu onların ışlerı" dıye ısrar eden uyeler de artık kanıksanmamaktadır Gelelım junde adayın hocasının bulunup bulunmamasına Jurılerde adayın unıversıtesının ılgılı bölumunden olan üye "bu adaya unıversıtemızın gereksınımı var" dıye ısrar ettığı ve etkılı olduğu durumlar bır haylı fazla Fakat ters de olmaktadır Bır sayın YÖK profesöru jürıden önce dığer jürl üyelerine kendı anabılım dalında görevlı öğrencısı ıçın kışısel nedenlerı dolayısıyla ve buyuk bır saygısızlıkla bu adayı geçırmeyelım dedığı de olmuş bır olaydır Sanırım burda öğretım uyesınin kalıtesı sozkonusudur öğretım uyesı eğer bılımden gerçekten nasıbını almış ıse, kendı öğrencısı de dahıl, herkes ıçın objektif olacaktır Alamamış ıse eşının, dostunun yönetıcının ve hatııiı bır kışının altında kalmayacağını kım söyleyebılır? Gerek doçentlik, gerek profesörluk |urı uyelerıne sıyasal göruşlerı meslek ve ışlerınde ağır basan dekan, profesör, musteşar ve genel mudurlerde en az telefonla "falanca adaya tak mışlar (aslında objektıf rapor verenler kas tedılır), bız sana guvenırız(i), bu adamı koru" dıyebılmektedırler Bu gıbı durumlarda en etkın sılah telesekreterdır ve ılgılenenlere önemle tavsıye edılır Yayınların kalıtesıne gelince Turkıye'de pek çok dalda belirlı bır bılim duzeyinı surdurebılen bir dergı kalmış mıdır? Pek çok dergıde yayınların duzeyı genelde yüksek lısans duzeyınde bile olmayan sıradan yazılarla doludur Nedense dergılerde uluslararası duzeyde olan bılımsel kurul uyelerı de yoktur Çoğunda haberınız bıle olmadan bır dergının bilımsel kurulunda adınızı görebılırsınız Eğer bır makaleyı basılamaz dlye nedenlerı ıle gerı çevırdınız ıse, makale başka bırısıne gonderılır ve basılır Bu yuzden ciddı yabancı dergılerde hıçbir yayını olmayan kımselerın genelde doktorasından aldığı bolumlerı yayınlayarak profesör bıle olduğu gorulmektedır Bır genel hastalık da (ne yazık kı Batı'da da ömeklen gorulmektedır) yuksek lısans ve doktora çalışmasını yuruten ööretım uyesı öğrencısının tezınden alınan (tezler kışısel araştırma urunu olması gerekırken) bır kısmı ortak makaleler olarak ve sıkılmadan yayınlayabılmelerıdır Dergı yonetıcılerı ıse hıç çe kınmeden "arkadaşların profesorluğu, do çentlığı ıçın basılması gereklı ne yapalım, ıstesenız de, ıstemeseniz de basıyoruz" dıyebılmektedırler Kısaca yayınlar da aşamalar da, üniversıte de Turkıye'nın geçırdığı sosyal, hukuksal, ahlakı, ekonomık ve sıyasal bunalımların bırer parçasıdır Sorunlara tek tek yaklaşmak ve çözum önermekte gerçekten havanda su dovmeye en guzel ömek tır. Uygulamalara gelince... Yardımcı doçentlik konusu Gelelım "yardımcı doçentlik" unvanına Bu YÖK öncesı "doktor asıstan" ile eşdeğer, en azından öyle olması gereken bır unvandır YÖK oncesı doktor asıstanlar ancak doktora konusu dalında gerektığınde bır ders verme hakkına sahıptı YÖK kıyımından sonra doğan buyuk boşlukta, hızlı doktoralar verılıp bu kışıler "yardımcı doçentlığe" yukseltılerek haftada 1618 saat ders verdiklerını (21 saat verenlerln de olduğu söylendı) bılıyorum Zamanla "yardımcı doçentlik" otomatıkleştı Eğer anabılım dalı (ABD) başkanı ve bölum başkanı (her ıkisı de atanmış) ıstıyorlarsa, aday o bölumde ve o ana bılım dalında ılgllı tek öğretım uyesınin bıle haberı olmadan YÖK'sel bır jurı kurularak doktorasını alan kışı 1 ayda yardımcı doçent olarak atanır Yoksa doktorasını bıtırdığınden 1 ay ıçınde adayın unıversıtesı ıle ılgısı kesılır Doğramacı yönetmenlığınde doçentlıkte ıse (doktorası olan herkes başvurabılır) önce bılgısayarla saptandığı söylenen (doçent adayları |urımde olmak ıster mısınız dıye önceden sorduklanna ve bırıncı )uri olumsuz karar verılince ıkıncı jürıde olumsuz karar veren uyelerın genelde bulunmadığına gore bu bılgısayarı kullananların kımın etkısınde kalabıleceğını duşunmek gerekır) Jurı adayın yayınlarını dosyasından ınceler Yayınlar hakkında eleştırılı bır rapor hazırlamak tum jurl uyelerının gorevidir Adayın yayınları kısa ve az ıse, örneğın bırkaç tane ve bırkaç sayfadan ıbaretse cıddı bir rapor 23 sayfadan az olamaz Eleştırısel rapor adayın hem çalışmasının ozgun olup olmadığını, getırdığı yenılıklerı varsa eksıklıklerı ve hatalarını ortaya koyması gerekır Jurı toplantısında rapoıiar okunup ve tartışıldıktan sonra yeterlı görulurse aday bılım sınavına alınır Bu sınav yayınları kendı bılım dalı ve genelde anabılım dalından sorulan sorulara öğretım uyesı olması ıçın doyurucu yanıt vermesı gerekır Bu sorular bır oğrencının, aslstanın (araştırma görevlısı) veya bır "Medlıne" cıddı uluslararası dergılerde yayınlanmaya deöer bulunan makale özetlerinın kompakt dısK ve bılgısayar teknolojısıne aktarılmış şeklıdır "Medlıne"ye tum dısıplinler ıçerısınde en fazla tıp alanında ıhtıyaç duyulmaktadır Herhangı bır araştırma ya da bılımsel çahşmaya başlamadan önce tum dunyada bu konuyla ılgılı ne gıbı çalışmalar yapıldığını öörenmenın gunumuzdekı yolu da "medlıne"dır Verı tabanı özellığınde hazırlanmış bu makale ozetlerıne araştırılması ıstenılen konu ıle ılgılı anahtar sozcukler kullanılarak ulaşılır Tum dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır ve bırçok tıcarı şırket tarafından pıyasaya surulmuş versıyonları vardır Ulkemızde de "medlıne" disklerı (kompakt dıskler) bırçok unıversıte, YÖK ve bazı eğıtım hastanelerınde bulunmaktadır Yuzbınlerce yayın arasından kullanıcının ıstedlklerıne ulaşması aşamasında en önemlı nokta anahtar sozcuklerın belırlenmesıdır Bu şaamada yapılacak kuçuk hatalar ya ıstenılenden çok daha fazla makalenın incelenmesıne ve dolayısıyla zaman kaybına neden olmakta ya da yeterll ve ıstenılen makalelere ulaşılmasını engelleyebılmektedır Tum bu bırımlerde verılen "medlıne" hızmetınde ulkemizdekı en önemlı sorun yukanda değınıldığı gıbı anahtar sozcuk belırlenmesı aşaması ve "medlıne" tarama ışlemının tıp dışı meslek mensubu operatörlerce yapılmasıdır Ankara Tabıp Odası "OnlıneMedlıne" hızmetl vermeye başlamıştır Hekımler bılgısayar ve modem kartı (malıyetı sadece 100 $) aracılığı ıle gunun 24 saatı evlerınden tşyerierınden "medlıne" taraması yapabılecektır Ulkemızde bu hızmetı gerçekleştıren ilk kurum, Ankara Tabıp Odası'dır ve son altı yılın tum "medline" disklerı kullanıma hazır olarak merkezı bılgısayarda beklemektedır Hekımlerın yapması gereken tek şey 231 15 18 231 65 01 nolu telefonları aramalarıdır Projenın dığer aşamaları ıse makale orijinallerının çıkarılması ıntemettekı tıp ıle ılgılı dosyalann da kullanımının sağlanması, tamamen bılımsel bır aktıvıte olan bu hızmetın yaygınlaştırılması ve özendırılmesı ıçın "Online medline" hatalarına PTT tarafından ındirım uygulanmasının sağlanmasıdır Ankara Tabip Odası size bu hizmeti veriyor Evinîzden MedUne'a uzanın Turkıye nın bılgi toplumuna donuşebılmesınde gereklı altyapının oluşturulmasına katkıda bulunmak ve bılışım sektörunun ekonomıdekı payının arttırılması amacıyla çalışmalarına 1994 sonbaharında başlanan türkiye Bllışım Vakfı nın Açılış Genel Kurulu sonucunda 33 kışılık Yönetim Kurulu ve Denetlm Kurulu seçımlerı yapıldı Turkıye Bılışim Vakfı nın Yönetim Kurulu'na Tınaz Tltiz, Faruk Eczacıbaşı, Cengiz Ultav, Prof Dr Atilla Gönenll, Bülent Gönç, Emreham Halıcı, Tuğrul Tekbulut, Emre Berkln, Ruşen Yaykın, Murat Kasaroğlu, Prof Dr Aydın Köksal, Prof Dr Ersln Töreci, Acar Bümln, Prof Dr Emre Harmancı, Tanju Argun, Nlige Gülhan, Caner Öner, Cenglz Bulut, Turgut Oğuz, Prof Dr Tosun Terzloğlu, Prof Dr İ r o l Arkun, Dr Ahmet Şlmşek, Prof Dr Duran Lebleblci, Dr Alı Arıfoğlu, Prof Dr Yahya Karslıgll, Şevki Can, Rahmi Aktepe, Prof Dr Umlt Karakaş, Prof Dr Zfya Aktaş, Kayhan Akduman, Prof Dr Selahattın Kuru, Güngör Günalçın ve Prof Dr Mesut Razbonyalı; Denetım Kurulu'na ıse Tuncer Uney, Babur Klreç ve Tlmuçln Pehlivanlı seçılmışlerdır . TüPklye Billşim Vakfı Yönetim Kurulu seçildl 4274