Katalog

BİLİM KÜLTÜR mış olup, verımhllk ile ilgılı genlerte hastahklara, zararlılara, antıbıyotıklere ve ekstrem koşullara (tuzluluk, herbısıt, kuraklık, duşuk sıcaklık, vb ) dayanıklılık genlerının de Agrobacterıum aracılığıyla bıtkılere aktarımı mumkun hale getırılmıştır Nıtekım yapılan bu tur çalışmalar sonucunda patates X ve Y vıruslerıne dayanıklı patates, Tutun Mozaık Vırüsu'ne dayanıklı domates ve Glyphosate herbısıtıne dayanıklı kavak bıtkılerı elde edılmıştır Dığer yontemlerle (Mıkro ınjeksıyon, Protoplasta ONA aktarımı, tabancayla gen aktarımı vb) karşılaştınldığı, Agrobacterıum aracılığı ıle gen aktarımının en onemlı avantajı, sadece ıstenılen genın (TDNA bölgesındekı) bıtkı genomuna aktarılmasının yanı sıra çok pahalı ve kompleks bır teknığe gereksınım duyulmamasıdır En önemlı dezavantajı ıse her ne kadar bırkaç tek çeneklı (moüktı.pin Svnic/I Sibernetikte en önemli kavram: Dupum bildirme Uygarlık doğanın olumsuz güçlerini olumluya çevirme diye tanımlanırsa bunun temelinde yatan olay "feedback"tir. Vehhı Belgıl sınden veya tufeğın yanlış ses çıkarmasından anlamışsınızdır Işte bu anlamaya denıyor 'feedback' Uygarlık doğanın olumsuz guçlerıni kaldırma veya olumluya çevirme dıye tanımlanırsa, bunun temelinde yatan olay 'feedback'tır Olumsuzluğu kaldırmak ıçın olsun, olumluya çevırmek Içln olsun pek çok deney yapmışsınızdır Amacınıza ulaşamadığınızı aniayınca (feedback) başka yollar denemışsınızdır Ve sonunda, ıstenen olmuştur 'Feedback'e guzel bır örneğı Zıya Paşa'nın bır dızesınden alalım "Nush ıle yola gelmeyenı etmelı tekdır/ Tekdır ıle uslanmayanın hakkı kotektır" (Nasıhat dınlemeyenı azarlamalı, bundan da anlamayanı dövmelı) Anlamı Çocuğunuzun bır şeyı yapmasını ıstemıyorsunuz Soylersınız Dınlemedığını görup (feedback) kızar, bu sefer tokatlarsınız Çok kez de sonuç alırsınız En guzel örnek Edıson, elektrıkle kızdırılan bır telın ışık verdığını anlamıştı Ama teller, kızınca yanıyordu Uç bıne yakın maden ve alaşımı denedı Çunku, ıstedığı sonuca ulaşamamıştı Bu uç bın olay feedmback'e gırıyordu Sonunda ıstedığmı yaptı Bır fakulteye gırmek ıstedığınız halde sınavda başarı kazanamadınız Ama, eksığınızı anladınız (feedback) Buna göre hazırlanıyorsunuz (feedback) Ve sonunda başarı kazamyorsunuz S Mloklnin Vnltvl 'IKULFNT Şekil 1: Oktobın plazmidinin dairesel haritası nokotıledon) bıtkıde gen aktarımı gerçekleştırılmeye çalışılmış ıse de ıstenılen sonucu veremedığınden Agrobacterıum aracılığı ıle gen aktarımının çıft çeneklı (dıkotıledon) bıtkı turlerıyle şımdılık sınııiı kalmasıdır Agrobacterıum aracılığı ıle bıtkının çekırdeğıne (nukler genomun) gen aktarımının keşfeedılrresı, bıtkı patolojısı alanındakı araştırmaların molekuler sevıyede araştırılmasına olanak sağlamış ve ıslah çalışmalarının suresını kısaltarak bıtkının genetık değışıklıklere uğratılmasında yenı bır sayfa açmıştır Şu ana kadar elde edılen sonuçlar Agrobacterıum'un sadece bıtkı patolojısı açısından değerlendırılemeyeceğını 'Doğal Genetık Muhendıs' olarak da bıtkılerın genetık değışıklığe uğratılmasında kullanılabıleceğını ortaya koymuştur Gunumuzde Agrobacterıum ıle gen aktarma çalışmaları hızlı bır şekılde gerek tek çeneklı gerekse de çıft çeneklı bıtkı turlerınde devam etmektedır Laboratuvarımızda yurutmekte olduğumuz gen aktarımı çalışmalarında en etkılı Agrobacterıum ırkını hem tutun hem de bazı turunçgıl turlerınde saptamış bulunuyoruz Ayrıca tutun de tümör oluşturma özellığı çıkartılmış (GUS genı ve bazı antıbıyotıkler ıle dalapon herbısıtıne dayanıklılık genlerını ıçeren) bakterılerle yaptığımız çalışmalar sonucunda gen aktarımı yapılmış bıtkıler elde edılmış olup, turunçgıllerde ıse devam etmektedır * Çukurova Üniv., Zlraat Fak.,Bitki Koruma Bölümü, Adana ıbernetık "Çözum Bılım" dıye adlandınlabılır dılımızde Çunku bu bılim ınsanın en önemlı organı beynın görevlennı üstlenme çabasında Hatta yalnız ınsanın değll, bütun canlıların en yaşamsal organı beynın Fakat, bız bu yazımızda daha çok ınsan beynı uzennde durmak ıstıyoruz Insan, farkında olmadan her gun bınlerce çözum uretır, uyanmakla bırlıkte Ne zaman kalkayım? önce hangı ışten başlayayım? Eşımın, çocuğumun sorunlarına nasıl çözum bulayım? Sokağa adımınızı atar atmaz çözüm uretme görevınız daha da çabukluk kazanır Karşıdan karşıya geçmek ıçın bıle pek çok karar alırsınız ve çözersınız Ve bu boyle surer yatana dek Karar dört aşamadan geçer Amaç, hazırlık, karar ve uygulama. Ama, ış bu kadarla bıtmez Uygulamamz sonuç verdı mı? Vermedı ıse ışe yenlden başlarsınız, amacınızı tam uygulayana ve ıstedığınız sonucu alıncaya kadar Sonuca ulaşıp ulaşmadığınızı bıze beş duyumuz bıldırır Gozumuz, kulağımız, cıldımız Arkadaşınızın zılıne bastınız Kapı açılmazsa, ıkıncı, üçuncu kez basarsınız, açılana kadar Açılmazsa başka bır karar alırsınız Ya zıl bozulmuştur, ya evdekıler daha onceden çıkmıştır Işınıze gıttıkten sonra durumu telefonla sorarsınız da kulak ışe yaramaz Işte, amacınıza ulaşıp ulaşmadığınızı, sız sonuçtan anlarsınız Bu anlama olayına 'feedback' (sonuç bildirme) denıyor Sibernetikte 'Feedback' (fîdbek) sozcuğü Ingilızce 'feed' (fîd, besleme) ve "back (bek, gerO sözcuklerının bırleştirilmesı ıle yapılmış Uygarlık ve feedback Sözcüğün anlamı Sıbernetığın çeşıtlı tanımlan var Bırısı de, "uygulamaya koyduğunuz kararın etkınlığını arttırmak" Yanı, sıbernetık, kararı etkın kılma sanatıdır Bahçemze köstebek kapanı kurdunuz Hayvanın yakalanıp yakalanmadığını ya gozunuzle görursunuz yahut kulağınızla duyarsınız Sızı sonuçtan haberdar eden gözunuz veya kulağınızdır Sibernetikte, buna, "Feedback" denıyor Kostebeğın yakalanması nız Bu kez başka bır yola başvurursunuz Amacınız, nışan tahtasını, 'onıkı'den vurmak dıyelım Vuramadığınızı gorunce, ışıtınce yenıden nışan alırsınız Vurana kadar Amaca ulaşılıp, ulaşılmadığı bazen hemen anlaşılmaz Döşenen mayının patladığını duşmanın önlemlerınden anlarsınız Durbunle, ajans haberlerınden Ay'a fırlatılan fuzenın ıstedığınız yere duştuğunu teleskoptan anlarsınız Bura Çeşitli tanımlar tek amacınız Ama yakalayamadı Bazıları, bunu, bır sınema şerıdını gen çevırıp oynatma, bır makaradakı ıplığı gen sağma sanır Değıl Başka ornekler verelım Tavşanı, bıldırcını vurmaktır amacınız Vuramadığınızı köpeğınızın boş donmesınden, tufejjınızın ateş almamasından anlarsınız lyı nışan almamışsınızdır, hayvan daha atık davranmıştır, tufeğınız bozulmuştur Bunu, dedığım gıbı, kopeğın boş donme Her dava bır amaca ulaşmak ıçın açılır Ikı tarafın avukatları kendılermı haklı çıkaracak delıllerı toplar Kararın mahkemece reddedılmesı bır tur (feedbackjtır En aon başvuru yerı Yargıtay'dır Onun kararı da 'feedback'tır Evet, sonuç bıldırımı çok kapsamlı bır olaydır Çarpmada sonuç, bıldırımı 'sağlama'dır Sağlama da sayıların bırbırını tutmaması (feedback)tır Davalar ve yargıçlar 427 13