Katalog

BİR B İ L İ M DALI B İ L İ M D Ü N Y A S I N D A N H A B E R L E R Nörooftalmoloji (Göz sinirlerf bilimi) Puuıı 4ulm* Petrol kirliliğine karşı mikroplar T ankerler den denıze petrol dokulmesı butun dunyanın sorunu Dun yanın en buyuk petrol tankerı kazalarından bırı Alaska da olmuş ve Exxon Valdez 1989 da butun denızı mahvetmıştı O sıralarda Amerıkalı bılımcı Ronald M Atlas ın gelıştırmış olduğu denızlerdekı pet rolu bıyoteknolojı yontemlerıyle gelıştırılmış mıkroplara yedırıp yok etmek duşuncesı kurtarıcı gıbı gelmıştı Petrol yıyen bakterılerın kırlenerj sahıllerı doğal bır şekılde temızleyeceklerdı Tankerden dokulen 41 mılyon lıtre ham petrol 2000 kılometrelık sahılı mahvetmıştı Olaydan bır yıl sonra hazırlanan mıkrop yıyen bakterı gubrelerı kırlılığın en çok olduğu uç bolgeye bırakıldı Bılım a damları uç ay boyunca topraktan omekler aldılar ve mıkropların gorevlerını ne Güneş sistemi dışında üç yeni gezegen bulundu ABD'lı bılım adamları, Guneş Sıstemı'nın dışında, uzak bır yıldızın etrafında donen uç yenı gezegen keşfettıler Scıence dergısınde yer alan habere gore, Pennsylvanya Unıversıtesi araştırmacıları ıkısı dunyanın uç katı, bırı de ay buyukluğunde olan gezegenlerın, Porto Rıco adasına yerleştırılen guçlu Arecıbo radyoteleskobu sayesınde keşfedıldığını helırttıler Keşfedılen gezegenlerde bır yaşam tarzının soz konusu olmadığını kaydeden araştırmacılar, gezegenlerın çevresınde donduğu yıldızın guneşten farklı olduğunu ve çok sayıda X ışınları ıle Gama radyasyonu yaydığını bıldırdıler Araştırmacı Alexander Wolszczan, bu keşıflerın evrende Guneş sıstemı dışında başka bır gezegen sıstemının varlığı hakkında kanıt oluşturduğunu belırterek, "Ancak kesın olarak soyleyebıleceğı mız şey, bu gezegenler uzerınde en azından bızım bıldıgımız turden bır yaşam mumkun değıldır" dedı Dergıde yer alan habere gore, ıkı buyuk gezegen etrafında donduklerı yıldı zın 53 ve 70 mılyon kılometre uzaklarında bulunuyor ve yıldız çevresınde donmelerı 67 ve 98 gunde tamamlanıyor Yenı keşfedılen yıldız sıstemı, PSR B1257+12 bı lımsel adını taşıyor ve dunyanın yaklaşık 1 500 ay yılı uzağında bulunuyor. T ıbbın değışık dallannda (orneğın cerrahı dahılıye) o dalın kendısıne ozgu hasta grubu yaşı, sorun ağırlığı, tedavıye hekımın uzerıne aldığı sorumluluk ve rısk derecesı gıbı etkenlere bağlı olarak bellı bır tar? ve soylem gelışır Bu hekımın hekımlık eylemıne tarzına da yansır Cerrah u rın daha kolay amelıyat fıkırını kabullenmesı ve sunması ya da bır dahılıyecının ılaçla medıkal tedavı fıkrının yerıne daha radıkal bır tedavıye zor ıkna olması gıbı TeknolO|inın gelışmesı yenı fıkırlenn orta ya gıkması ve daha çok modanın aynı anda hukum surebılmesı gıbı çağdaş ruzgârların estıgı gunumuzde bu esrık ruzgarlar daha tutucu bır bılım dalı olan tıbbı da etkısı altına almıştır Bunun sonucu olarak sağsol koalısyonlar kadar ımkansız gozukurken, ancak sonuçları onlardan daha yararlı olan dahılıye cerrahı karışımı alt dallar ortaya çıkmıştır Bunlardan bırısı de norolojı (dahılı bır tıp dalıdır) ıle oftalmoloıı (cerrahı bır tıp dalı olan goz) bılgılerının aynı kapta erıtılmesı ve dahı hye tıpınde duşunce sıstematığı ıle cerrahı uygulamayı bır araya koyan norooftalmolo|i bılım dalıdır llk bılımsel yayın orneklerı 1950 lerde bıraz el yordamıyla başlayan ancak ılk bılımsel el kıtabı 1969 da yayımlanan (1) noroo(talmolo|i esas olarak goz sınırlerı ve kaslan ıle gozde bulgu veren sınırler ve sıstemık hastalıkların tanı ve tedavısı ıle ılgılenır Dolayısıyla hasta yakınması açısından bakacak olursak gorme kaybı (geçıcı veya anı veya ılerleyıcı butun veya gorduğumuz ala nın bır veya bırkaç kadarını gorememe gıbı), çıft gorıne (alt alta veya ust uste) goz bebegıııde bozukluklar (buyume veya kuçulme veya ışıga yanıt verememe) goz kuresınde one dogru buyume (tek ve çıft taraflı) ıstemsu goz veya yuz kasılması goz kapağında duşukluk (tek veya çıft taraflı) olan hastalarda noro oftalmolopk muayene gereklıdır Muayenede ozellıkle gorme sınırı (nervus optıkus) goz kaslarını hareket ettıren sınırler (nervus okulomotoryus ve nervus abdu sensj goz kapaklarını hareket ettıren sınır (nervus fasıyalıs) yuzu ve gozun duyu sınırı (nervus trıgemınus) muayene edılır Eger bu sınırlerın veya bunların çalıştırdığı kaslardan bır veya bırkaçında fonksıyon kaybı varsa o zaman altta yatan neden buyuk bır olasılıkla norooftalmolojık bır hastalıfja baçjlıdır En sık norooftalmolojık sorun yaratan nedenler ıse goz kazaları, şeker hnbtalığı tansıyon yukseklıgı mıgren, mullıpl skleroz mıyastenı gravıs, guatr, çeşıtlı •eyın veya vucut kanserlerı Behçet hastalıgı olarak sayılabılır Tıbbın bu yenı çocuğu, daha spesıfık hastalıklara daha spesıfık yardımlar sunmak ıçın hızmetınızde1 1 Walsh FB, Hoyt WF Clınıcal Neuroophhalmology Baltımore, VVıllıams and Wılkıns 1969 * Doç. Dr., Başkent Unıversıtesi Hasta derece yerine getırdıklerını laboıatuvarda ınceledıler Nature dergısınde yayımlanan araştırma sonuçlarına gore, petrol yıyen mık roplarla yapılan bıyolo|ik temızleme 5 mıslı daha hızlı gerçekleşıyor Ancak bu yontemın dunyanın her yerınde uygulanamayacağı belırtılmekte Oksıjenın az olduğu çok ınce kumlu sahıller, petrol yıyen mıkropların çalışmaları ıçın çok elverışlı değıl Pilot ve hosteslerde kanser tehlikesi Araşt.rmalar uçak pılotlarının ve çok uçan yolcuların uzaydakı radyoaktıf parçacıklardan ışınlanma tehlikesi ıçınde yaşadıklarnı gosterıyor Yer toprağından 10 kılometre yukarıda uçan uçaklar, adeta radyoaktıf parçacıkların saldırısına uğruyor Uçakta bulunan herkes de bundan etkılenıyor Alman ışın bıyoloğu Horst Traut (Muns ter) bır duzıneden fazla pılot ve hostesın kanlarında yaptığı araştırmada, ışınların yol açtığı kromozom bozukluklarına rast ladı Alman profesor bır pılotun aldığı yıllık ışın mıktarının 10 mıllısıevert olarak hesapladı Bu mıktar atom santralında çalışanların aldıkları ışın mıktarından beş kez daha fazla Nukleer tıp doktoru Horst Kunı de bu radyoaktıf yuklenmenın oldukça tehlıkelı olduğunu ve uçak personelının kozmık ı şınlardan kansere yakalanma rıskının, uçak kazasında olme rıskınden daha çok olduğunu belırtıyor Jet uçaklarının pılot kabınlerıne yerleştırılen radyasyon sayıcılarının verdığı değerler hesap edılınce, orneğın IstanbulNew York arasında uçan bır yolcu saatte 10 mıkrosıevert ışın alıyor ParısTokyo arasında bu rakam 20'e çıkıyor Bu değerler, atom santralınde çalışanlar ıçın saptanan lımıtlerın de ustunde Aır France bazı nesı uçaklarına sayıcı yerleştırdı Işınlanma yoğunluğu, uçulan yukseklıkle çok yakından ılgılı Ne kadar yuksekte uçulursa, o kadar fazla ışın alınıyor 60008000 metre yukseklıktekı ıç uçuşlarda, Ankara Istanbul arasında orneğın, saatte 12 mıkrosıevert ışın alınıyor. 10 km'de 3 8, 12 km'de 8 2, 14 km yukseklıklerde ışın mıktarı 14 1 'e yukselıyor Uçağa çarpan enerjı yuklu parçacıklar, yukarı katmanlarda kozmık protonların atomlarla çarpışması sonucu serbest kalıyorlar Ozellıkle kutup uzerlerınde ışınlama fazla oluyor. 3722