Katalog

OKURDANBİZE HAFTANIN GÜNDEMİ Jeolojinin felsefi boyutu yok mu? Ülkemızde bılım adına yapılan saçmalıkları Cumhurıyet BılımTeknık ekının sayfalannda zaman zaman okuyup bunlara şaşarken en az bunlar kadar trajıkomık bır durumun başıma gelmesını toplumumuzdakı bağnazlıktan herkesın payına duşenı aldığının bır başka gostergesı saymaktayım Ben İTU Maden Fakultesı Jeolojı Bolumu'nu 1982'de bıtırdıkten sonra MTA bursu ıle ABD'ye gıderek orada yuksek lısans yaptım Geldığım 1987 yılından berı MTA'da ça» lışmakta ve 1989'dan berı de ODTÜ Felsefe Bölümü'nde doktora yapmaktayım. Felsefe doktorası uzun yıllardır duşledığım bır projeydı ve sonunda gerçekleştı Ancak felsefeye başlayarak jeolojıyı terk etmedım llk gunterden ıtıbaren duşuncelerım ve çalışmalarım jeoloji felsefesi uzerıne yoğunlaştı. öncelerı ne yapacağımı çok tyı bılmez ve el yordamıyla, felsefe bölumundekı hocalarım ve felsefecı bır arkadaşımın da desteğt ıle hem bazı kaynaklaı bularak hem de duşuncelerımı zengınleştırerek belırlı bır noktaya geldım Kuşkusuz daha her şeyın çok başındayım ancak bundan sonra bılınçlı olarak gıdebılecek duzeyde bulunmaktayım. Bu arada bu konuya çok onem verdığımden ve ülkemızdekı jeologların çalışmalarımdan bazı yararlar sağlayacağına ve bu konunun tanıtılmasının gerektığıne ınandığımdan Jeolojı kurultaylarında ve toplantılarında çalışmalarımla ılgılı bıldırıler vermekteyım. Bıldırılerıme ılgı her zaman çok fazla oldu. Ancak felsefe nedense çoğu ınsan ıçın anlaşılması guç bır alan oluşturmakta Başıma gelenlere gelınce: Ikı kez katıldığım Turkıye Jeolojı Kurultayı'na bu yıl da bır bıldırı ıle başvurdum. Bıldırimın başlığı 'Yaşayan iki kavram. Uniformitarianizm ve Katastorofizm'dır. Aldığım yanıt ıse oldukça ılgınç oldu 'Yer ve zaman yokluğu nedenıyle bıldırınıze yer verılememıştır . ' Bu benım ıçın şaşırtıcı oldu çünku bıldırım gerçekten lyı hazırlanmıştı ve tamamen özgun bır bıldırıydı. Yuz ellı bıldırının kabul edıldığı kurultayda bu konudakı tek bildırının yer ve zaman yokluğundan reddedılmesı de ayrıca şaşırtıcıydı. Konuyu araştırınca durumun bıraz daha farklı olduğu ortaya çıktı. Evet gerçekten yer ve zaman sıkıntısı çekılmıştı ve yaklaşık ellı bıldırının elenmesı gerekıyordu. Ancak benım bıldirimın elenmesının gerekçesı aranılan kaliteyı tutturmaması değıl fakat bıldınyı ınceleyenler tarafından "jeolojl ile fazla bilgi bulunmaması" ıdı Yanı konusu 'Uniformitarianizm ve Katastrofızm' olan bır çalışma jeoloji ıle yeterınce ılgılı bulunmuyordu. Halbukı bu ıkı kavram jeolojinin en temel kavramlarındandır. Ayrıca söyledıklerı benım ıkı bildırimın daha oncekl kurultaylara kabul edıldığıdır. Halbukı ılgı onların duşunduğunden de buyuktu, ancak ılgı fazla olmasa dahı jeolojının temel kavramları uzerıne olan bır bıldırının "jeolojı ıle ılgılı olmamak"tan daha "akıllı" ve akılcı nedenlerle reddedılmeye hakkı vardır. Onlara gore yenı ve farklı olan hıçbır zaman kendınl ıfade etmeye olanak bulamayacaktır. Yalnızca var olanı bıraz daha gehştırmek onlar ıçin yeterlı olacaktır. Ayhan Sol MTA Gen. Müd. Maden Etüt ve Arama bairesi Doğramacı'nın YÖKdönemL Sayın thsatt Doğramacı, geçen pazar gecesi Kanal 6'da Gençlere gecekondu üniversite diplomalarının yayımlanan Basın Kulübü programımn baş verilmesi pahasına. konuğuydu. Biz gazetecıler de, Türkiye'de yüksek Bilim birikiminin dağılması pahasına. öğrenimin sorunlarım deşmeye ve tartışmaya çalıştık. *** Sayın Doğramacı iki yıldır YÖK Başkanı değil. Sayın Doğramacı, kendi döneminde üniversitelerde Konunun geleceğe yönelik tartışılabilmesi için, kalitenin düştüğü eleştırisını duymak bıle ıstemiyor. örneğin şimdiki YÖK Başkanı Sayın Mehmet Tersıne bilimsel üretimin arttığını ilerı sürüyor. Sağlam'ın veya Milli Eğitim Bakanı'nın çağrılması 1982'de Türkiye'de 393 olan uluslararası bilimsel daha ıvi olabılirdi. Doğramacı 'yla, geçmış YÖK yayınlann sayısımn 1994'te 1400'ü aşması en büyük başkanlığı dönemi ve uygulamaları, ister istemez dayanağı. tartışmanın ağırlıklı noktası Bu sayfada Türkiye'mn 197590 olacaktı. Nıtekim de öyle oldu. yılları arası bilimsel yayın Doğramacı, lOyıllık YÖK grafığını yayımlıyoruz (*) Türklye'nin fen bilımlenndekı uluslararaBaşkanhğı dönemini başarılı sı yayın sayısımn yıllara göre değışımi Bilimsel yayınlarda, Kaynak CUBITAK TURDOK SCIENCE CITA buluyor. 1978'lerdeki terör ortamından TIONIN0EX tamtmdadan tamnan dergıleıüekı yaymlar Nedır bu başarınız diye kaynaklandığı belli olan sorduğunuzda, ülkede üniversite düşüşü saymazsak, sayısımn 17'den 30'lara ve bugün 1975'lerden itibaren zaten de 57'lere çıkmasıyla üniversite 600 düzenli bır yükseliş var. eğitimi gören öğrenci sayısımn Üniversitelerde belli bir ;700 katlanarak artmasını gösteriyor. 671 bilimsel yayın potansiyeli var Doğrudur Öniversitelerimizin ve 620 Bu yükseliş, Doğramacı mezunlarımızın sayısı artmıştır döneminde de sürüyor. Sayın J 600 Ülkemizin öteden berı bir Doğramacı 'nın bu yükselişi okullaşamama sorunu vardır. 25 900 kendıne mal etmesinin yaş üstü nüfusun ortalama bilimsel dayanağının ne 400 öğrenim siiresi, 1990 yılı olduğunu bılemiyoruz. rakamlarına göre 3.6 yıldır. 300 Söylenecek tek söz, Türkiye sıralamada altlardadır. üniversitelerin ıç dinamiğinin, 200 Yunanistan'da bu rakam örneğin potansiyelinin bu artışta temel 6.9 yıldır rol oynadığıdır. Yüksek öğretimdeki okullaşma Bu grafiğe bakarak, Sayın oranı da çok düşüktür. Yüzde 15 (açıköğretim dahil ve Doğramacı 'nın ülkenin bilimsel üretimini 1990 rakamı). Gene Yunanistan'da bu rakam yüzde düşürdüğünü de söyleyemiyoruz. 28'dir. *** Türkiye öğrenim görme süresi ve okullaşma oramnda Ancak şunu sadece bir sav olarak ileri sürebiliriz: yıllardır bir darboğazda yaşıyordu, üniversıtelerin 1982 92 yılları arasında üniversitelerin bilimsel gençliğe sunduğu öğrenim olanakları talebin çok güçlerinin yeni kurulan üniversitelere gerisinde kalıyor ve bu sıkışıklığın aşılması yaygmlaştırılması ve bilim kadrolarımn eğitim gerekıyordu. Üniversite kapılarında biriken milyonlar yükünün arttırılması ile, ülkenin bilimsel potansiyeli da bunu zorluyordu. dağıtılmıştır. Sayın Doğramacı çok iyı bilirler kı, Askerler 12 Eylül'de iktidara el koyduktan sonra bilim üretimi için belli bır krıtik bilimsel güce, üniversite kapılarının açılmasını istediler. Üniversite yoğunlaşmaya ihtiyaç vardır. rektörleri askerlere, sahip oldukları olanaklarla, îddiamız şudur. Doğramacı döneminde bu ülkenin yetişmiş bilim kadrosuyla bunun olanaksız yoğunlaşmaya darbe vurulmuş ve 198292 olduğunu söylediler. Askerler de YÖK'ü kurdular ve döneminde, Türkiye'de bilimsel yayın üretıminde çok Doğramacı yı da başa getirdiler. Tepeden ve yarı daha hızlı bir yükseliş olacakken bu engellenmiştir. askeri bir çözümle, yüksek öğrenimde okullaşma *** sorunu sorunu halledilmeye çalışıldı. Gelecek cumartesi yeniden birlikte olmak üzere, Olaya salt sayısal açıdan baktığımızda Doğramacı sağlıklı ve güneşli bir hafta dileriz. başarılıdır. Sıkışıklık tamamen giderilemese bile, üniversite diploması alan gençlerin sayısı önemli ölçülerde arttılmıştır. Ama ne pahasına? (*)Kemat Gürüz, 1993 yayımlanmamış çalışma. Üniversite eğıtıminde kalitenin düşmesi pahasına. 1 LJ Cumhuriyet BİLİMTEKNİK «No 370, 23 Nısan 1994 »Basan ve Yayan Yenı Gun Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş «Genel Yayın Yonetmenı Özgen Acar «Genel Yayın Koordinatöru Hikmet Çetinkaya «Genel Yayın Danışmanı Ortıan Erinç • Yazı Işlerı Muduru Ibrahim Yıldız, Dinç Tayanç (sorumlu) • Yayın Yonetmenı Ortıan Bursalı «Grafık Yönetmeni Tüles Hasdemir •Reklam: Reha Işıtman 3703