Katalog

ULAŞIMTE Kente ve insana saygı: İstanbul Bı Bütün projesiyle 3 yılda hazırlanan Istanbul'un ana ulaşım sorununu çözecek olan İstanbul Boğazı demiryolu tüp projesine Belediye Başkan adayları niçin sahip çıkmıyorlar? Oktay Ekinci m stanbul'un "yasam kaynaklan", yani • içme suyu kaynaklan, su toplama havI zalan, orman alanlan, tanm alanları... kısaca "akciğerlerT, kentin kuzey kesimlerinde yer alıyor. Yine Istanbul'un "uygarlık kaynaklan" ise, yani 2600 yıllık tarihsel zenginliği, kültür değerleri ve kentin "evrensel kimllğlni" oluşturan mimari birikimleri, metropoliten yerleşme alanının güney kuşağındaki tarıhi Yarımada'da, Pera ve Galata'da, ÜsküdarKadıköy'de ve Boğaziçi yamaçlarında bulunuyor. Bu nedenle, Cumhuriyet'in ilk yıllarından itibaren değişik dönemlerde İstanbul için üretilen hemen tüm genel planlama çalışmalarında, öncelikle kabul edilen şu iki temel ilke, kentin sanki anayasasını oluşturuyor: 1 İ8tanbul'un kuzeyi, yani akciğerieri, yapılaşmaya karşı korunacak, kent Marmara'ya paralel bir yerleşme kuşağı içinde, doğubatı yönünde "linoer" (doğrusal) olarak gelişecektir. 2 Bu gelişmenin tarihsel kimliği zedelenmemesi için de, Suriçi, Pera, Galata, Boğaziçi ve ÜsküdarKadıköy merkez bölgelerinde "yogunluk arttınlmayacak" ayrıca yine bu bölgeler "karayolu tahribatına" karşı korunup, raylı sistemlerle donatılacaktır... Istanbul'un bu anayasası, önce Menderes dönemindeki "yol operasyonlan" ile delindi. Ardından, 1950'li yıllardan beri önerilmesine rağmen, demiryolutüp geçiş seçeneği yerine "ikinci kez" karayolu koprüsüyle Boğaziçi geçildi. Her seferinde Istanbul'un kuzeyinden genişçe bir yeşil kuşağı daha betonlaştıran bu köprülere bir üçüncüsü de Dalan döneminde ekleniyordu; neyse ki bu gerçekleşemedi ve Boğaz "iki köprülü" olarak kaldı. Şimdilerde, özellikle yerel seçimler öncesinde, kimi adaylar Boğaz'ın kuzeyinden bir 3. köprü kurmaya ve örneğin llhan Kesici gibi daha da ayrıntıya girerek, kuzeydeki "akciğerlerden" 3. bir çevre yolu geçirmeye, dahası bu çevreyolundan kent merkezine yani güneye yeni oto yol bağlantıları yapmaya ve tüm bu "karayolu kanavası" içerisinde de yine IsİŞARETLER tanbul'un kuzeyıne geçlşi "uydu kentler" kur =«=3 Boftaz demiryolu »ebekesl Mevcut karayolu maya söz veriyorlar. Yani, kentin Anayasa'sı bir kez daha ve bu kez "ölümcül darbelerle" delinmek isteniyor... verilmemesi için Istanbul'un hem doğa ve Demir yollan Hızlı tramvay Yani karayolu 1987'de tamamlanan çok önemli bir projeyi tozlu ve gizli raflarc kültür zenginliğiyle korunup, hem de toplu ulaşım sorununun "lineer gelişm« ilkeleıina uygun olarak" çözümlenmesi için, 19851987 yıllan arasında oldukça kapsamlı bir çalışma yapıldı. Ulaştırma Bakanlığı'nca IRTC (İstanbul Rail/Tunnel Concultants) adlı yerii ve yabancı ortaklığıyla kurulan bir proje ve danışmanlık firmasına yaptınlan etütler, İstanbul için te kurtuluş yolunun, Boğazın altından geçece bir "demiryolu tüp geçişi" olduğunu, tüı ayrıntılarıyla belgelıyordu. Daha önce, 1982 yılında Bayındırlık ve I; kan Bakanlığı da bir araştırma yaptırmış v Boğazı geçecek bir demiryolu ağırlıklı topl ulaşıma hizmet eden tüp geçişin, ancak y(J2 •OSPHDRU uuııuuu Otobus oncellkll Ontemıer tmmumm Ekspres otobOs I M M Ekspres demiryolu """"•••" Ekspres denizyolu 1987yılında tamamlandıktan sonra rafa kaldınlan ÜsküdarŞemsipaşa'dan denlzdlbine Inen ve Saraybur nuna kadar uzanan tüp geçit ile bağlantılı İstanbul metro projeslnin genel görünümü böyle. 3658